آزمایشات ناباروری در خانمها

 آزمایشات ناباروری در خانمها

بررسي رحم و لوله هاي فالوپ

بررسي موكوس دهانه رحم :

در حوالي تخمك گذاري موكوس از دهانه رحم ترشح مي شود . اين موكوس دهانه رحم به دليل اينكه زمينه را براي انتقال اسپرم از واژن به درون رحم فراهم مي نمايد بسيار اهميت دارد .

بررسي ترشحات دهانه رحم غالبا با استفاده از يك اسپكولوم در حدود زمان تخمك گذاري انجام مي گيرد و كميت و كيفيت ترشحات دهانه رحم مورد ارزيابي قرار مي گيرند .

آزمايش پس از مقاربت كاملا شبيه بررسي ترشحات دهانه رحم مي باشد، به اين ترتيب كه اين آزمايش 12-4 ساعت پس از انجام مقاربت در حدود زمان تخمك گذاري صورت مي پذيرد. اين بررسي نه تنها اطلاعاتي را در مورد كيفيت و كميت مخاط موجود ارائه مي نمايد، بلكه ارزيابي كاملي از ميزان غلظت اسپرم پس از تركيب با مخاط دهانه رحم فراهم مي آ ورد.

هيستروساليپنگو گرام ( HSG ) روشي براي ارزيابي شكل داخلي دهانه رحم، حفره رحم و لوله هاي فالوپ محسوب مي شود. اين آزمايش يك آزمايش كاملا مهم است براي اينكه مشخص شود كه آيا رحم شكل طبيعي دارد و آيا لوله هاي فالوپ باز و طبيعي هستند يا خير .

اين آزمايش با تزريق مقدار كمي مايع حاجب به داخل رحم انجام مي شود كه اين مايع در راديوگرافي نمايان مي شود . زماني كه اين مايع به داخل رحم تزريق گرديد، راديو گرافي ها انجام مي گيرند تا جريان مايعي كه نشان دهنده شكل رحم و لوله هاي فالوپ است، قابل مشاهده گردد. اين آزمايش نياز به 5-3 دقيقه زمان داشته و با انجام آن اطلاعات اوليه بدست مي آيند.

اين بررسي غالبا در اوايل سيكل قاعدگي يعني پس از پايان خونريزي و قبل از تخمك گذاري انجام مي گيرد. بهترين زمان يك يا دو روز بعد از پاك شدن مي باشد.

دستگاه اولتراسوند مانند دستگاه راديوگرافي است بجز اينكه تصاوير بجاي اشعه با جذب امواج صوتي تهيه مي شوند. بيماران مي توانند تعداد زيادي معاينات اولتراسوند را بدون هيچگونه عوارض بيماري زائي انجام بدهند. دركل، معاينه اولتراسوند بدون درد مي باشد و نيازي نيست كه براي انجام اين معاينات مثانه پر باشد.

اولتراسوند براي مشاهده و معاينه رحم، تخمدانها و فوليكول هاي رشد كرده در تخمدان ها، رشد جنين و ساير اندام هاي داخلي مورد استفاده قرار مي گيرد. در پيگيري سيكلهايي كه داروهاي محرك تخمك گذاري تزريق شده باشند، كنترل و مشاهده رحم و تخمدان ها از اهميت بسزايي برخوردار مي باشد. تعداد و ميزان رشد فوليكولها براي كمك به تعيين دوز مناسب دارو بايد مورد ارزيابي قرار گيرد به ويژه وقتي كه تخمدانها وادار به تخمك گذاري شده يا براي اهداء تخمك برنامه ريزي شده است.

روش هيدرو سونو گرافي تركيبي است از سونوگرافي ترانس واژينال به همراه پر كردن حفره رحم با سرم استريل كه براي بررسي حفره رحم و تشخيص پوليپ ها ، چسبندگي ها و يا فيبروم از استفاده مي شود نتايج بدست آمده شبيه نتايجي است كه از طريق هيستروسكوپي يا هيستروسالپنگو گرافي بدست آمده است .

در ارزيابي علت ناباروري گاهي نياز به مشاهده وضعيت بيروني رحم، لوله هاي فالوپ و تخمدان از طريق لاپاراسكوپي مي باشد. اين ارزيابي شامل مشاهده چسبندگي يا عدم چسبندگي ، آندومتريوزو اختلالات ديگري مي شود كه مي توانند موجب ناباروري گردند. اين عمل در بيمارستان و تحت بيهوشي عمومي انجام مي شود . يك وسيله تلسكوپي كوچك از طريق يك بريدگي كوچك در زير ناف در درون حفره شكم قرار داده مي شود. سپس پزشك مي تواند اندامهاي توليدمثل را در طي اين فرآيند مورد بررسي قرار دهد. چنانچه بيمار چسبندگي يا آندومتريوز داشته باشد ,در زمان انجام عمل قابل درمان هستند . كل عمل جراحي كمتر از يك ساعت وقت مي گيرد و تعداد زيادي از بيماران در عرض 4-3 ساعت از بيمارستان مرخص مي شوند .

نمونه برداري از آندومتر در مرحله آخر سيكل قاعدگي انجام مي گيرد و براي مشخص نمودن ميزان رشد آندومتر پس از تخمك گذاري صورت مي گيرد .اين آزمايش در كلينيك انجام مي گيرد و انجام آن غالبا 2 -3 دقيقه به طول مي انجامد . نمونه برداري از آندومتر با قرار دادن يك ابزار در حفره رحم و برداشتن مقدار كمي از جداره رحم انجام مي گيرد . پس از نمونه برداري ، بيماران بايد انتظار چند لكه خوني را در 5-1 روز بعد از آن داشته باشند . انقباضات دردناك “شبه قاعدگي” روز نمونه برداري و گاهي يك روز پس از آن رخ مي دهد . توصيه ميشود كه بيماران داروهاي معمولي خود را براي انقباضات دردناك قاعدگي مصرف نموده و مايعات بيشتري بنوشند. به بيماران توصيه مي شوند تا سه روز بعد نبايد مقاربت نمايند .

منبع: دانشگاه علوم پزشک مشهد