[sbu_post_image]
بیماران سنگ کلیه
کلیه ها مسئول تنظیم آب و املاح بدن هستند و اینکار را به دقت تمام انجام می دهند. حتما شما متوجه شده اید که اگر شما حتی چند لیتر مایعات پشت سر هم مصرف کنید، کلیه ها بلافاصله میزان زیادی آب را دفع می کنند و گرنه ما توسط آب زیادی که مصرف می کنیم غرق می شویم. همین موضوع در مورد املاح نیز صدق می کند.
مثلا یون پتاسیم که در میوه جات به مقدار زیادی وجود دارد، اگر از طریق کلیه ها دفع نشود، میزان آن در خون بالا رفته و سبب ایست قلبی می شود. هر ملحی به میزان مشخصی در آب محلول است. مثلا اگر شما به یک لیوان آب شروع به اضافه کردن شکر کنید، شکر در ابتدا در آب حل می شود. حال اگر شما به اضافه کردن شکر به آب ادامه دهید، موقعی می رسد که دیگر شکر قابل حل در آب نیست و به اصطلاح می گوئیم که آب از شکر اشباع شده است.
در نقطه اشباع، شکر شروع به کریستالیزه شدن می کند و به شکل جامد در می آید. در این نقطه ما برای اینکه شکر را به حالت محلول در آوریم باید میزان آب را افزایش دهیم ولی باز در این میزان آب افزایش یافته ما به نقطه ای می رسیم که آب از شکر اشباع شده و شکر به شکل کریستال در می آید. همین مکانیسم در مورد سنگ سازی کلیه ها نیز صادق است.
شایعترین نوع سنگ کلیه به ترتیب اگزالات کلسیم و فسفات کلسیم هستند. اگر اگزالات کلسیم به شکل محلول در بیاید، کریستالیزه نشده و با ادرار دفع می شود، ولی کافی است که میزان آن در ادرار به نقطه ای برسد که دیگر قابل حل نباشد که در اصطلاح می گوئیم که به نقطه اشباع رسیده است. در این حالت کریستال اگزالات کلسیم تشکیل می شود. این کریستالها در ابتدا در حد میکرون هستند و اگر حجم ادرار به مقدار کافی زیاد باشد از راه ادرار دفع می شوند، و گرنه در کلیه رسوب کرده و کم کم بزرگ شده و به شکل سنگ کلیه در اندازه های متفاوت در می آید.
علل درد کلیه
- تصلب شرائین (سرخرگ کلیوی به همراه تشکیل لخته خون یا کم خونی موقت)
- خونریزی کلیوی (خونریزش)
- کلیه نعل اسبی
- هیدرونفروز (تورم کلیه به علت بازگشت ادرار)
- سرطان کلیه (یا تومور کلیه)
- عفونت کلیوی (پیلونفریت)
- بیماری پلی کیستیک کلیه
- ترومبوز وریدی کلیه (ایجاد لخته خون در وریدهای کلیه)
- عفونت مجاری ادراری
در صورت وجود علائم زیر با پزشک تماس بگیرید:
- درد مداوم و شدید در یک طرف کمر یا پهلو
- تب، بدن درد و خستگی
- سابقه عفونت مجاری ادراری
ایجاد لخته خون یا خونریزی کلیه موجب بروز درد ناگهانی در قسمت پایینی شکم و پهلو می شود و همچنین خون زیادی در ادرار دیده می شود. این شرایط غیرطبیعی مربوط به آسیب دیدگی کلیه یا سایر اختلالات کلیه از جمله تصلب شرائین سرخرگ کلیوی، اختلال خونریزی یا انسداد جریان خون در کلیه می باشد. قطع جریان خون کلیه یک مورد اورژانسی است، بنابراین در صورت وجود درد شدید کلیه، با یا بدون وجود خون در ادرار، فورا به پزشک مراجعه نمایید.
بهترین درمان سنگ ادراری
تمامی سنگ های کلیوی قابل شکستن با دستگاه سنگ شکن نیستند. ایده آل آن است که اندازه سنگ کوچک تر از 15 میلی متر (5/1 سانتی متر) باشد؛ بنابراین افرادی که سنگ کلیه دارند نبایند منتظر شوند که اندازه سنگ آن ها بیشتر شود. میزان موفقیت سنگ شکن برای سنگ های کلیوی زیر 15 میلی متر روی هم رفته 85 درصد است.
هر قدر اندازه سنگ کلیه بزرگ تر باشد، قطعات ناشی از شکستن بیشتر شده و درد بیمار بیشتر می شود. باید پس از سنگ شکن به بیمار کمک کرد که هم درد وی کمتر شود و هم این که قطعات سنگ را بتواند دفع کند.
اگر سنگ از کلیه خارج شود از شانس موفقیت سنگ شکن کاسته می شود. هر قدر سنگ در حالب در طول حالب پایینتر بیاید از احتمال موفقیت سنگ شکن کاسته می شود، طوری که در حالب تحتانی به کمتر از 50 درصد می رسد. اگر اندازه سنگ کلیه بزرگ تر از 6 میلی متر باشد شانس دفع آن از طریق حالب کمتر می شود و این گونه سنگ ها معمولا نیاز به روش های تهاجمی همراه با بی هوشی برای خارج کردن پیدا می کنند.
فردی که سنگ بزرگ تر از 5 میلی متر در داخل کلیه دارد، بهتر است آن را سنگ شکن کند؛ چون اگر این سنگ از کلیه خارج شود هم بیمار مبتلا به درد شدید می شود و هم شانس موفقیت سنگ شکن کاهش می یابد و ممکن است نیاز به عمل جراحی پیدا کند. علاوه بر آن با گذشت زمان به اندازه سنگ افزوده می شود. امروزه بسیاری از سنگ های حالب را که نمی توان سنگ شکن کرد، می توان با سنک شکنی درون اندامی درمان نمود ولی آن، هم یک اقدام تهاجمی است و هم نیاز به بیهوشی و بستری شدن در بیمارستان دارد و همیشه نیز موفقیت آمیز نیست، ضمن این که هزینه بیمار افزایش می یابد.
در سنگ های حالب تحتانی و میانه بالای 95 درصد سنگ ها به این روش قابل درمان هستند. در سنگ های حالب فوقانی و نزدیک کلیه در صورت موفقیت بین 80 تا 75 درصد بوده و بزرگترین حسن کار TUL دفع انسدادی ناشی از سنگ و انجام سنگ شکنی برون اندامی می باشد.بسته به مهارت جراح این کار از 5 دقیقه تا 30 دقیقه طول می کشد.پس از رفع بی حسی نخاعی از 4 تا 5 ساعت بیمار از بیمارستان مرخص می شود.سنگ هایی که در حالب گیر می افتند اگر اندازه آنها زیر 4 میلی متر باشد 90 درصد خودبه خود دفع می شوند و سنگ های بین 4 تا 6 میلی متر تا 70 درصد دفع خودبه خودی دارند.در صورت اندازه بزرگ سنگها بیش از 6 میلی متر، درد مقاوم به درمان، تب و لرز و افرادی که تک کلیه ای هستند، حتماً باید TUL اورژانس انجام شود.
منبع : متخصص درمان سنگ کلیه
