[sbu_post_image]
بیماری كلیه
اگر چه كلیه ها، عضوهای كوچكی هستند ، ولی از وظایف حیاتی زیادی از جمله تصفیه نمودن مواد زاید و مایعات اضافی از خون را به عهده دارند كه در حفظ سلامتی عمومی بدن موثر است. بیماری شدید كلیه، ممكن است منجر به نارسایی كامل آن شود، كه نیازمند درمان با دیالیز یا پیوند كلیه برای جلوگیری از مرگ است . اگر چه درمانهای موثری برای بسیاری از بیماریهای كلیه وجود دارد ولی مردم هنوز نمی دانند كه بیماریهای كلیه قابل پیشگیری اند.
علایم بیماری کلیه
گلومرلونفریت خفیف هیچ علامتی ایجاد نمیكند و تشخیص آن تنها با آزمایش ادرار میسر میشود. گلومرولونفریت شدید علایم زیر را ایجاد میكند:
۱. ادرار تیره یا كمی قرمز
۲. احساس كسالت
۳. خوابآلودگی
۴. تهوع یا استفراغ
۵. سردرد
۶. گاهی تب
۷. بیاشتهایی
۸. كاهش ادرار
۹. تنگی نفس
۱۰. بالارفتن فشار خون
۱۱. وجود پروتئین در ادرار
۱۲. اختلال بینایی (به علت بالا بودن فشار خون)
۱۳. جمعشدن مایع در بدن، خصوصاً پف كردن چشمها و ورم مچ پا
درمان سنگهای کلیه
کرفس غذای با ارزشی برای بیمارانی است که مستعد تشکیل سنگ کلیه یا کیسه صفرا هستند. مصرف مداوم آن از تشکیل سنگ پیشگیری میکند.
محققین همچنین موفقیتهایی را در اثزات درمانی ویتامین B6 یا پیریدوکسین در درمان سنگهای کلیه نشان دادند و استفاده از این ماده به دنبال درمان ذکرشده باعث درمان دایمی بیمار می شود.
بیماران باید یک رژیم کم پروتئین دریافت کنند، محدودیت پرونئین 1 گرم به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن می باشد. بیماران محدودیتی در استفاده از مایعات ندارند و باید روزانه سه لیتر یا بیشتر مایعت بنوشند و مصرف این مقدار برای جلوگیری از تشکیل ادرار غلیظ که سطح ته نشین نمک بالایی دارد ضروری و حیاتی است.
استفاده از کمپرس گرم در پشت ( ناحیه کلیه) به تسکین درد کمک خواهد کرد .
عمده مبتلایان به سنگهای کلیه را میتوان با یک رژیم غذایی مناسب با موفقیت درمان کرد. این دستورات تغذیه ای از بازگشت مجدد علائم جلوگیری می کنند. تنها تعداد کمی از موارد نیاز به جراحی دارند.
بیماران باید از مصرف غذاهایی که باعث تحریک کلیه ها می شود بپرهیزند تا حالت اسیدی یا قلیایی ادرار کنترل شود و جذب مایعات بصورت کافی صورت بگیرد و از غلیظ شدن ادرار پیشگیری شود.
غذاهای محرک کلیه ها شامل این مواد هستند : مشروبات الکلی ، ادویه جات ، ترشیجات سرکه ، بعضی از سبزیجات خاص مثل خیار ، تربچه ، گوجه فرنگی ، اسفناج ، ریواس ، شاهی و انواعی که دارای بوی زیاد هستند مثل مارچوبه ، پیاز ، باقلا ، کلم و گل کلم ، گوشت و آبگوشت ها و نوشیدنی هایی که دارای گاز دی اکسید کربن هستند.
در سنگهای فسفات کلسیمی ، ترشح زیاد هورمون پاراتیروئید باعث از دست رفتن کلسیم استخوانها می شود و در نتیجه سطح کلسیم در خون بالا می رود که این کلسیم اضافی از طریق ادرار دفع می شود. جذب بالا و غیر طبیعی شیر ، موادقلیایی یا ویتامین D نیز می تواند باعث تشکیل سنگهای فسفات کلسیمی شود.
برای کنترل تشکیل سنگهای فسفات کلیبمی ، باید میزان کلسیم و فسفر رژیم غذایی بطور متعادلی کاهش یابد. جذب کلسیم و فسفات باید به کمترین حد ممکن برسد. در حدی که فقط برای حفظ کفایت تغذیه ایی مورد استفاده قرار بگیرد.
سطح نگهدارنده کلسیم 680 میلی گرم است و سطح نگهدارنده فسفات 1000 میلی گرم است. در این رژیم غذایی شیر منبع اصلی کلسیم است و کشک ، پنیر ، عدس و بادام زمینی به عنوان منابع اصلی فسفات هستند. غذاها نباید شامل مواد غذایی زبر باشند : آرد گندم ، نخود ، نخودفرنگی ، لوبیا سویا ، اسفناج ، شلغم ، هویج ، بادام ، و نارگیل.
زمانیکه سنگهای کلیه ترکیبی از کلسبم ، فسفات و کربنات منیزیم هستند رژیم غذایی باید طوری تنظیم شودکه ادرار اسیدی شود. در این رژیم غذایی باید روزانه نیم لیتر شیر ، دو عدد از میوه ها و دو نوع از سبزیجاتی (بمیزان 200 گرم) که ذکر خواهد شد را مصرف کند. سبزیجات مورد استفاده شامل : مارچوبه ، نخود سبز تازه ، کدوی سبز، ، کدو تنبل ، شلغم ، گل کلم ، کلم و گوجه فرنگی می باشند . میوه جات مورد استفاده شامل : هندوانه ، هلو ، گلابی ، آناناس و عنبه.
از طرف دیگر در بیمارانیکه سنگهای اگزالات و اسید اوریکی تشکیل شده، ادرار باید قلیایی نگه داشته شود ، در این رژیم میوه جات و سبزی ها آزادانه مورد استفاده قرار میگیرند و غذاهایی که باعث تولید اسید میشوند باید در کمترین میزان مورد استفاده قرار بگیرند.
زمانیکه سنگها دارای اگزالات هستند ، باید از مصرف غذاهایی که محتوی اسید اگزالیک بالایی هستند اجتناب کرد. این غذاها شامل بادام ، چغندر ، بادنجان ، گیلاس ، نان قهوه ای، کلم ، شکلات ، لوبیا سبز ، سیب زمینی، تربچه ، اسفناج و لوبیا سویا می باشند .
سنگهای اوریکی در بیمارانی ایجاد میشود که سطح اسید اوریک در خونسان بالا رفته و میزان اسید اوریک ادرارشان افزایس یافته است . از آنجاییکه اسید اوریک آخرین محصول متبولیسم اسید آمینه پورین است ، غذاهایی که محتوی پورین بالایی هستند مثل نان شیرین ، جگر ، و قلوه نباید مصرف شود.
باقلای کلیه، همچنین بنام لوبیای سبز یا باقلای معمولی نیز معروف است، این ماده غذایی بعنوان یکی از موثزترین درمانهای مشکلات کلیه از جمله سنگهای کلیه می باشد. از این ماده برای درمان بیماران کلیه استفاده شده و روش تهیه آن را بدین صورت است لوبیاها را از غلاف خارج کرده، غافها را تکه تکه کنید و حدود 60 گرم از این غلافها را در 4 لیتر آب داغ بریزید و بمدت 4 ساعت به آهستگی بجوشانید.سپس این مایع را از پارچه ای با سوراخهای ریز عبور دهید و سپس اجازه دهید بمدت 8 ساعت مسکوت بماند تا کاملا سرد شود.بعد مجددا مایع از پارچه ای با منفذ ریز عبور دهید ، توجه کنید که این کار را باید خیلی آهسته انجام دهید .
باید بمدت 1 روز هر 2 ساعت 1 لیوان از این مایع را به بیمار بدهید و بعد از آن چندین نوبت در فته از این مایع استفاده کند. نکته اینکه : این مایع تهیه شده فقط تا 24 ساعت قابل استفاده است و بعد از 24 ساعت فاکتورهای درمانی در آن ناپدید می شوند و هر روز باید تازه تهیه شود.
ریحان اثر تقویت کننده ای برروی کلیه دارد. بیماران سنگ کلیه ای باید بمدت 6 ماه آب ریحان و عسل مصرف کنند
درمان سنگ کلیه با سنگ شکن
اصلی ترین مزیت این روش آن است که بدون انجام جراحی می توان سنگ را درمان نمود.
در نتیجه ، هزینه ها، زمان بستری در بیمارستان، عوارض جانبی و دوره بهبودی کاهش خواهد یافت. متأسفانه تمامی انواع سنگها با این روش قابل درمان نمی باشند. بعلاوه گاهی اوقات قطعاتی از سنگ در داخل بدن باقی می ماند که نیاز به انجام روش های درمانی دیگری می باشد .
عموماً جهت کمک به آرامش بیمار کاهش اضطراب وی ممکن است از روشهای بی حسی موضعی یا بیهوشی عمومی استفاده شود.
معمولاً بیمار برای یک یا دو روز در بیمارستان بستری خواهد شد. گاهی نیز می توان بصورت سرپائی این عمل را انجام داد .
بعد از اتمام درمان بسیاری از بیماران می توانند حرکت کنند و حتی خیلی ها نیز در طی یک تا دو روز بعد از درمان می توانند به کارهای روزمره خود بپردازند. رعایت رژیم غذایی لازم نیست اما نوشیدن مقادیر زیادی آب می تواند به دفع سنگ کمک کند. ممکن است در حین دفع سنگ مقداری درد ایجاد شود که معمولاً بعد از درمان شروع شده و گاهی می تواند تا چهار الی هشت هفته بعد از درمان ادامه یابد. مصرف مقادیر کافی از مایعات و خوردن داروهای مسکن می تواند به کاهش درد کمک کنند.
PCNL يعني خارج کردن سنگ کليه از راه سوراخ کوچک پوست.
سنگ کليه يک بيماري شايع دستگاه اداري است. در گذشته تمام موارد سنگهاي بزرگ کليه بروش عمل جراحي بازو با ايجاد شکاف وسيع در ناحيه پهلو يا شکم درمان مي شدند ودر اين روش بيماران تا چند ماه از درد محل برش جراحي و عوارض ناشي از آن مثل فتق محل عمل شکايت داشتند ولي با ابداع روشهايي مثل سنگ شکني با امواج صوتي براي سنگهاي کوچکتر از 2cm وروش pcnl براي سنگهاي بزرگتر از 2cm اکثر سنگهاي کليه را براحتي و بدون شکاف وسيع پهلو مي توان درمان نمود.
درمان سنگ کلیه با جراحي PCNL
براي جراحي بسته، بيمار به طور کامل بيهوش مي شود، يک برش حدود 2-3 سانتي متر در پشت يا پهلو ايجاد مي گردد واز طريق اين برش يک دوربين وارد کليه شده وسنگ را با سنگ شکن خرد و خارج مي نمايد.
سنگ شکني در دو قسمت انجام مي شود، در داخل لوله ي حالب و در داخل کليه. در لوله ي حالب زماني اقدام به سنگ شکني مي شود که جلوي عبور ادرار از لوله ي حالب گرفته شده باشد. به اين علامت در اصطلاح پزشکي آب آوردگي کليه يا (هيدرونفروز) گفته مي شود. براي سنگ هايي که در داخل کليه باعث درد، خونريزي و گرفتن سر حالب و آب آوردگي کليه و همچنين بروز عفونت هاي کليه شود، نياز به سنگ شکني احساس مي شود. البته لازم به توضيح است که دو نوع سنگ شکني وجود دارد:
1) سنگ شکني درون اندامي که براي سنگ هاي مثانه و حالب بکار مي رود و در اين حالت پس از بيهوش کردن بيمار، دستگاهي از طريق مجاري ادرار به داخل مثانه يا حالب فرستاده شده و با ديد مستقيم توسط سنگ شکن که انواع مختلفي دارد شکسته مي شود. 2) در سنگ شکني برون اندامي، احتياجي به بيهوشي بيمار نيست و سنگ شکن با سنگ تماس مستقيم نداشته و از طريق امواج الکترومگنتيک از راه دور سنگ را خرد مي کند.
سنگ شکن با امواج شوک دهنده از خارج از بدن، تکنیکی است که در آن می توان بدون انجام جراحی سنگهای کلیه و حالب را درمان نمود. در این روش از امواج با انرژی بالا که قابلیت عبور از بافتهای بدن را دارند، جهت شکستن سنگ به قطعات بسیار کوچکتر استفاده می شود. بعلت اندازه کوچک سنگهای حاصله از طریق ادرار و بدون هیچ مشکلی از بدن دفع می شوند
عوارض درمان سنگ کلیه با سنگ شکن
گاهی اوقات بعد از چند روز ممکن است در ادرار خون وجود داشته باشد. عبور سنگ خرد شده می تواند سبب بروز ناراحتی در فرد شود. گاهی نیز سنگ بطور کامل نشکسته است و انجام روشهای درمانی دیگر مورد نیاز خواهد بود.
منبع : متخصص مجاری ادراری