بیماری های کلیه،علت بیماری های کلیه،هماچوری

[sbu_post_image]

بیماری های کلیه

بیماری های کلیوی را عمدتا به دو دسته تقسیم میکنند. بیماری های مزمن کلیوی و آسیب حاد کلیه. عبارت بیماری های مزمن کلیوی یا به اختصار CKD به مشکلاتی اطلاق می شود که دائم کلیه ها را درگیر می سازد و ماهیتی پیش رونده دارد.

به عبارت دیگر این دسته از بیماری ها به مرور زمان ممکن است بدتر شوند. اگر این آسیب ها بیش از حد پیشرفت کند، خطر از کار افتادن دائمی کلیه بالا خواهد رفت.

در این صورت برای زنده نگهداشتن فرد بیمار به فراخور حال باید از دیالیز یا پیوند کلیه کمک گرفت. بروز بیماری های مزمن کلیوی روندی خاموش دارد و معلول بیماری های گوناگون دیگری است.

در این میان توجه به این نکته بسیار مهم است که مهم ترین علل بروز این دسته از بیماری ها دیابت و فشار خون است.

علت بیماری های کلیه

دسته دوم بیماری های کلیوی، آسیب حاد کلیه یا به اختصارAKI است. این بیماری پیش از این به نارسایی حاد کلیه معروف بود؛ اما سال 2005 از سوی جامعه نفرولوژی و سایر انجمن ها و سازمان های وابسته به مطالعات در زمینه کلیه و بیماری های آن عبارت نارسایی حاد کلیه عبارتی ناکافی و مبهم تشخیص داده شد.

به همین دلیل تصمیم بر این شد که برای پوشش تمامی طیف اختلالات عملکرد کلیه، این عبارت حذف و به جای آن از عبارت آسیب حاد کلیه استفاده شود. به این ترتیب، عبارت جدید شامل تغییرات خفیف در کارکرد کلیه تا شرایط وخیمی مانند نیاز به دیالیز می شود؛ البته در صورتی که تحت شرایط خاصی بروز کند.

هماچوری

این که در کدام مرحله ازعفونت ادرار فرد دچار هماچوری شود مهم می باشد. و تا حدی نشاندهنده منشاء بیماری زمینه ای است. هماچوری در ابتدای ادرار ناشی از درگیری پیشابراه باشد و هماچوری در انتهای ادرار ناشی از خونریزی از گردن مثانه و پروستات میباشد   و خونریزی که در تمام ادرار باشد منشا ان از مثانه و حالب و کلیه ها میباشد.

گاهی وجود علائم دیگر می تواند محل یا علت خونریزی را مشخص نماید­­

درد شکمی می تواند ناشی از التهاب کلیه یا حالب ها ثانویه به ضربات، عفونتها و سرطانها باشد
کاهش شدت ادرار، تأخیر در ادرار یا ادرار ناکامل ناشی از درگیری مجاری ادراری تحتانی مثلاً ثانویه به بزرگی خوش خیم پروستات یا سرطانها می باشد
وجود تب می تواند ناشی از عفونت کلیه ها یا حالب ها باشد.
درد پهلوها می تواند ناشی از ضربات یا سرطانهای کلیه ها باشد.
تکرر ادراری ، درد در ادرار یا تمایل شدید به ادرار کردن می تـواند ناشی از سرطان مثانه باشد.
پزشک جهت تشخیص باید از بیمار تاریخچه کامل گرفته و نکات زیر می تواند در تاریخچه مهم باشند. سابقه سیگار کشیدن یا مصرف الکل ، تماس با مواد سمی به مدت طولانی ، سابقه وجود سنگ کلیه، صدمات ، عفونتها ،استفاده از داروهای خاص در حال حاضر یا در گذشته، وجود بیماریهای اخیر و عادات مربوط به نحوه ادرار کردن
وجود سوابق خانوادگی می تواند نشاندهنده وجود اختلالات ارثی نظیر سنگ کلیه، کم خونی داسی شکل یا سایر بیماریهای ارثی مربوط به بروز هماچوری باشد
یک معاینه فیزیکی کامل با تمرکز بیشتر بر روی مجاری ادراری، شکم، لگن، ناحیه تناسلی و راست روده نیز باید انجام شود

علت ادرار خونی

با اولين نوبت آزمايش که خون در ادرار را نشان دهد هيچ وقت نبايد مارک خون در ادرار يا هماچوري را زد، حتماً بايد 2 تا آزمايش بخواهيم و فاصله بين دو آزمايش بايد حداقل يک تا 2 ماه باشد.

در نتيجه اينکه به بيمار توصيه نمي‌کنيم اگر با اولين آزمايش آن را غير طبيعي ديد به فاصله کوتاهي آزمايش دوم را انجام دهد. اگر 2 نوبت خون در ادرار باشد و هيچ علائم همراهي نداشته باشد يعني پروتئين در ادرار نداشته باشد، علائم باليني فشار خون، سابقه ديابت و بيماري‌هايي که مي‌تواند مشکل کليوي به وجود بياورد را مريض نداشته باشد معمولاً فقط يک سونوگرافي در افراد جوان درخواست مي‌کنيم و بيشتر از اين جلو نمي‌رويم، مگر اينکه تشخيص پزشک مشکل خاص باشد. اگرکه اين مشکلات وجود نداشته باشد و سونوگرافي مريض هم طبيعي باشد به فواصل بين 6 ماه تا 1 سال به مريض مي‌گوييم پيگيري کند آن هم با يک آزمايش ساده که اگر پروتئين در ادرارش اضافه شود يا علائم اضافي پيدا کند حتماً بايد به پزشک مراجعه کند که اين اطمينان حاصل شود مشکلي در مسائل کارکرد کليه به وجود نيايد. گاهي کراتينين وقتي به نزديک مقادير بالاي طبيعي مي‌رسد مي‌تواند از علائم کارکرد کم کليه باشد. در نتيجه وقتي کراتينين سرم درصد بالاي طبيعي است بايد به آن توجه داشت و دوباره درخواست آزمايش کرد که مبادا موردي از زيرچشم گم شود.» شيوع خون در ادرار در جامعه زياد است خصوصا در منطقه مديترانه که ايران هم جزو آن مي‌شود.

پیلونفریت به معنای التهاب در یک یا هر دو کلیه است که ناشی از عفونت باکتریای میباشد و شامل انواع پیلونفریت حاد و مزمن می باشد. عفونت مزمن کلیه نوعی عفونت است که به آرامی بروز کرده و ماه ها یا سال ها به طول می انجامد این عارضه منجر به تشکیل جوشگاه در کلیه و سر انجام از دست رفتن عمل کلیه می گردد.

خون در ادرار را باید جدی گرفت. این علامت، نشانه آن است که مخاط دستگاه ادراری در حال خونریزی است و جداره عروق ظریف آسیب دیده‌اند، اما رنگ و نوع خونریزی نیز می‌تواند نشان دهد محل خونریزی کجا بوده است.

اگر خونریزی از قسمت فوقانی باشد خونریزی پررنگ خواهد بود. این نوع خونریزی‌ها ممکن است به دلیل وجود سنگ کلیه باشد، ولی در این موارد هیچ‌گاه خونریزی لخته‌ای نخواهیم دید. عفونت‌های داخل مثانه و پیشابراه یا وجود تومور در دستگاه ادراری تحتانی، موجب خــونریــزی لختــه‌ای به رنـگ روشن مـی‌شود.

خونـــریزی همیشــه با چشم مسلح قابـل رویت نیسـت و گاهی فقط در آزمایش ادراری و زیر میکروسکوپ دیده می‌شود. خونریزی می‌تواند به دلایل دیگری از جمله بالا بودن کلسیم در ادرار، اسیداوریک زیاد و کریستال اوری باشد.

منبع : کتاب راهنمای پزشکی خانواده- بیماری های کلیه و مجاری ادرار، متخصص ارولوژی تهران