[sbu_post_image]
«بی اختیاری ادرار» به دفعمكرر ادرار در لباس یا رختخواب گفتهمیشــود كه معمولا به صــورت «شب ادراری» است ، یعنی كودك در روز دفع ادرار را كنترل میكند امادر شب و هنگام خواب قادر به اینكنترل نخواهد بود. البته سنی كه شبادراری به عنوان یك پدیده غیرطبیعیتلقی میشود به چندین عامل بستگیدارد كه عبارتند از سنی كه كودككنترل ادرار را فراگرفته است. جنسیتوی ، الگو و دفعات بی اختیاری وانتظار والدین از كودك.
عدم کنترل ادرار یک علامت روان تنی شایع است که هم به تنهایی و هم همراه با سایر اختلالات کودکان و نوجوانان تظاهر مییابد و زمانی این اختلال مطرح میباشد که کودکی که حداقل سن او ٥ سال میباشد، هنوز کنترل ادرار خود را به طور کامل بدست نیاورده است و در رختخواب یا لباس خودش ادرار میکند که این عدم کنترل ممکن است فقط در شب (تنوع شبانه)، فقط در روز (نوع روزانه) یا در هر دو زمان (نوع مختلط) باشد، ممکن است این رفتار کودک عمدی یا غیرعمد باشد.
از بین این کودکان کسانی هستند که در مرحلهای از سن خود حداقل به مدت ٦ ماه تا یکسال کنترل ادرار خود را بدست آوردهاند و پس از آن مجدد دچار مشکل شدهاند (نوع ثانویه) ولی کودکانی نیز هستند که هیچگاه کنترل ادرار خود را بدست نیاوردهاند که این نوع شب ادراری اولیه مینامیم و شایعتر از نوع ثانویه میباشد.
شیوع این بیماری در پسران ١٥-٦ درصد و در دختران ١٢-٣ درصد میباشد. با افزایش سن شویع آن کاهش مییابد و در سن ١٤ سالگی شیوع آن بین ٥ ٪ – ٥ / ١ ٪ میباشد. شب ادراری در پسران شیوع بیشتری نسبت به دختران دارد. در بزرگسالان شیوع شب ادراری به یک درصد (١٪) میرسد. درصد بالایی از کودکانی که مبتلا به شب ادراری هستند در بستگان درجه یک خود افرادی را دارند که مبتلا به شب ادراری بودهاند و همچنین چنانچه یکی از والدین تارخچه مثبت شب ادراری داشته باشند، احتمال ابتلاء فرزند آنها بیشتر از جمعیت عادی است و چنانچه هر دو والد سابقه مثبت داشته باشند احتمال ابتلاء کودک واضحا افزایش مییابد و این مسئله بعد ژنتیک را در این بیماری پررنگتر میکند.
کودکان و کنترل ادرار
توانایی کنترل ادرار و مدفوع نیزجزء رشد حرکتی – روانی کودک محسوب می شود. معمولاً کودکان در حدود ۱۵ ماهگی می توانند نیاز به اجابت مزاج خود را بگویند. درحدود ۲۰ ماهگی، طی روز، ادرار خود را کنترل می کنند و در ۳۶ ماهگی نیز مهارت کنترل شبانه ادرار را کسب می کنند.
اما در صورتی که فرزند شما نسبت به حدود سنی ذکر شده تأخیر نشان می دهد، نباید او را مورد سرزنش قرار داده یا حتی به تنبیه متوسل شوید. زیرا تنها خواست و اراده کودک نیست که او را قادر به کنترل ادرار و یا مدفوع می کند، بلکه فاکتورهای پیچیده دیگری نظیر عوامل ارثی، محیطی که کودک در آن زندگی می کند، وضعیت سلامت عمومی و سیر رشد او در این امر مؤثر می باشند.
در پیش گرفتن رفتاری محبت آمیز به همراه درک کودک، می تواند در به دست آوردن مهارت کافی جهت کنترل مثانه به او کمک نمایدو بالعکس، رفتار خشونت آمیز به همراه سرزنش و تحقیر، نه تنها مؤثر نیست، بلکه از نظر روانی تأثیری منفی داشته و نوعی احساس طرد شدگی را در کودک بر می انگیزد. علاوه بر این، طفل به هنگام رفع حاجت دچار اضطراب و تشویش شده و نوعی احساس نارضایتی می کند. در حالی که به این نیاز طبیعی بایستی با عکس العملی طبیعی پاسخ داده شود.اما اگر کودک حتی پس از چهار سالگی شب ادراری دارد، بایستی دلیل آن مورد بررسی قرار گیرد
زمان توانایی كنترل ادرار در كودكان متفاوت است و بسته به این است كه چه وقتی سیستم ادراری آنها تكامل كافی برای این موضوع را پیدا كند .یعنی سیستم عصبی و عضلانی مثانه و مغز تكامل كافی را یافته باشند .كودك قبل از ۱۵ ماهگی به زحمت می تواند حتی برای چند ثانیه ادرار خود را نگه دارد . این موضوع تا ۵/۲ سالگی ادامه دارد .
بعد از سن یك سالگی ، كودك به اصطلاح لجباز می شود بنابراین اگر او را مجبور به كاری بكنید ، منفی كاری میكند و از اطاعت سر باز می زند . بنابراین آموزش ادرار كردن و آداب دستشویی و یا نشستن روی لگن را زودتر از موعد شروع نكنید . اگر زیاد اصرار كنید ، نتیجه معكوس می گیرید . هیچ چیز بیشتر از این كودك را راضی نمی كند با ادرار كردن بی موقع مادر دچار سر درگمی كند .
اجازه دهید كودك متناسب با خصوصیات خود كم كم رشد كند و آداب دستشویی را بیاموزد . هیچ راهی برای زودتر شروع كردن آداب دستشویی وجود ندارد . شما باید برای كمك به كودكتان تنها زمانی كه او نشان می دهد كه می خواهد ادرار كند سریعا برای او لگن بیاورید .
البته اگر از موعد مقرر گذشت و كودك شما باز هم بی اختیاری ادراری داشت و نحوه كنترل ادرار را نیاموخت باید نقص های عضوی و عصبی رد شود . ممكن است مثانه كم حجم ، انسداد پیشابراه و حالب نابجا وجود داشته باشد .
· تا حدود ۱۵ ماهگی كودك هیچ گونه احساسی از داشتن ادرار ندارد . در ۱۵ ماهگی كودك كم كم احساس دفع ادرار دارد ولی نمی تواند آنرا نگه دارد و باید سریعا آنرا تخلیه كند . در این سن می توانید از او بپرسید آیا نیاز به دستشویی دارد یا خیر و البته از هرگونه بی اختیاری كه اتفاق می افتد چشم پوشی كنید .
· در سن ۲۱ ماهگی كودك دچار تكرر ادرار می شود و دفعات خیس كردن هم افزایش می یابد . شما باز هم باید صبر و حوصله به خرج دهید و از جار و جنجال بپرهیزید و صرفا لباس او را عوض كنید . پرسش در مورد داشتن ادرار را ادامه دهید و هر بار كه كودك شما با موفقیت از لگن استفاده كرد كاری كنید كه بفهمد از این موضوع راضی و خوشنود هستید .
از وسواس به خرج دادن بپرهیزید و كودك خود را مجبور به نشستن روی لگن نكنید چون نتیجه معكوس خواهید گرفت .
· در سن دو سالگی كودك شما می تواند به تنهایی روی لگن بنشیند و از این موضوع احساس غرور می كند . حتی ممكن است از شما بخواهد او را تنها بگذارید . شما بهتر است به اندازه كافی به كودك آزادی دهید و از او حمایت كنید . از اشتباهات او خرده نگیرید . با اینكار حس اعتماد به نفس را در كودكتان تقویت می كنید .
· در ۵/۲ تا۳ سالگی كودك می تواند كنترل ادرار خود را به دست بیاورد و شما با اطمینان می توانید اور ا روزها پوشك نكنید . در ابتدا انتظار نداشته باشید كه شبها هم خشك بماند ولی اگر سه شب متوالی خشك بود به او پوشك نپوشا نید و البته تا مدتی از لایه پلاستیكی در تشك كودك استفاده كنید .
منبع تبیان
