بی اختیاری ادرار
بی اختیاری ادرار عبارت است از فقدان کنترل ادرار یا ناتوانی در نگه داشتن ادرار تا رسیدن زمان مناسب برای ادرار کردن. بیش از 13 میلیون نفر در ایالات متحده دچار بیاختیاری ادرار هستند و میزان ابتلا در زنان دوبرابر مردان است.*بی اختیاری ادرارممکن است موقتی و ناشی از بیماری زمینه ای باشد.* بی اختیاری ادرار می تواند از یک ناراحتی خفیف به صورت نشت مقادیر کم ادرار تا مشکل شدید به شکل خیس شدن مکرر متغیر باشد.
علل بی اختیاری ادرار
بی اختیاری ادرار الزاماً در اثر افزایش سن ایجاد نمی شود ولی در افراد مسن شایع تر است. بی اختیاری اغلب به دلیل بروز تغییرات اختصاصی در عملکرد بدن که می تواند ناشی از بیماری ها، مصرف داروها و / یا شروع یک بیماری باشد روی می دهد و گاهی نخستین و تنها نشانه عفونت ادراری است.
انواع بی اختیاری ادرار
انواع بی اختیاری ادرار عبارتند از:** بی اختیاری اشتیاقی- به ناتوانی در نگه داشتن ادرار تا زمان رسیدن به توالت گفته می شود و در بیماری هایی مانند دیابت، سکته مغزی، زوال مغزی، پارکینسون،MS و بعضی از بیماری های دیگر روی میدهد.
بیاختیاری ادرار
بیاختیاری ادرار به معنای از دست دادن کنترل دفع ادرار است بطوری که قبل از رسیدن به توالت ادرار نشت خواهد کرد. انواع مختلفی از بیاختیاری ادرار وجود دارد.
بیاختیاری استرسی
شایعترین نوع بیاختیاری است و در هنگام سرفه کردن- عطسه- بلند خندیدن، تمرینات ورزشی اتفاق می‌افتد. در خانمها زمانی اتفاق می‌افتد که ماهیچه‌های لگن و اسفنکتر ضعیف هستند.
بیاختیاری فوریتی
بیمار به محض احساس ادرار دچار ریزش ادرار می‌شود و قادر به کنترل ادرار تا رسیدن به دستشویی نمی‌باشد. این نوع بیاختیاری بیشتر در اثر آسیب عصب در بیماران دیابتی، سکته مغزی، عفونتها و غیره اتفاق می‌افتد.
بیاختیاری پارادوکس
بعلت احتباس مزمن ادرار ایجاد می‌شود و ادرار بطور مداوم و قطره قطره دفع می‌گردد.
علل بیاختیاری ادراری
یک سری عوامل بطور موقت در فرد ایجاد بیاختیاری ادراری می‌کنند مانند عفونتهای مجاری ادرار- تحریکات یا عفونتهای دستگاه تناسلی- یبوست- چاقی- سیگار کشیدن- تأثیر داروها- تمرینات ورزشی فشرده.
یک سری عوامل نیز بطور غیرموقت ایجاد بیاختیاری ادراری می‌کنند از جمله:
– افزایش سن
– ضعف در ماهیچه‌های نگهدارنده مثانه و همچنین بافت مثانه
– مصرف الکل- قهوه و داروها
– ضعف در ماهیچه‌های دریچه خروجی ادرار
– ضعف در ماهیچه‌های لگنی به دنبال زایمان طبیعی سخت
– بیش فعالی ماهیچه‌های مثانه
– انسداد مجرای خروجی ادرار (مثلاً به علت بزرگی پروستات در مردان)
– اختلالات هورمونی در خانمها
– اختلالات عصبی
– افتادگی رحم
– غیرطبیعی بودن ساختمان مجرا
– عدم تحرک به مدت طولانی
– دیابت
– بالا بودن سطح کلسیم خون
بیاختیاری به صورت شایع‌تری در زنان نسبت به مردان وجود دارد. این موضوع می‌تواند به علت زایمان‌های سخت واز دست دادن هورمونهای زنانگی بدنبال یائسگی باشد.
تقویت مثانه
برای این کار سعی کنید کم کم مدت زمان بیشتری ادرارتان را نگه دارید.برای شروع هر ۲ ساعت یک بار ادرار کنید. به تدریج سعی کنید این مدت زمان ۲ ساعت را بیشتر کنید.اینکه چقدر این فاصلـه زمانـی را بیشتر می کنید به خودتان بستگی دارد؛ ولی باید درحدی باشد که ادرار نریزد. کم کم این فاصله را به ۳ تا ۴ ساعت برسانید. این تمرین را لازم نیست که شب ها انجام دهید. با انجام این تمرین توانایی مثانه برای نگه داشتن ادرار بیشتر می شود.
ازمایشات هماچوری
جهت تشخیص حتماً باید از فرد آزمایش ادرار به عمل آید. در زیر میکروسکوپ باید ادرار از نظر وجود گلبولهای قرمز ، سفید و وجود سلولهای سرطانی و باکتریها چک شود. بعلاوه جهت ارزیابی وجود عفونت می توان از ادرار کشت نیز تهیه نمود
می توان از یک روش دیگر بنام سیستوپورتروسکوپی نیز در مراحل بعد استفاده نمود که از طریق آن تحت بی حسی موضعی می توان پیشابراه، مثانه و پروستات را بطور مستقیم مشاهده نمود
با استفاده از عکس رنگی نیز می توان وجود سنگهای ادراری، سرطانها، انسداد و سایر علل هماچوری را مورد بررسی قرار داد. افرادی که نسبت به مواد حاجب حساسیت دارند، باید حتماً قبل از انجام عکس رنگی پزشک خود را در جریان قرار دهند . امروزه سی تی اسکن نیز بسیار کمک کننده میباشد
تشخیصهای افتراقی هماچوری
اگر هیچ علت خاصی پیدا نشد، می توان سنگهای کلیه و سنگهای مثانه ، سرطانها و سایر علل خطرناک و تهدید کننده حیات را رد کرد. تنها عللی که باقی می مانند همان عللی هستند، که خود بخود بهبودی یافته یا اینکه ناشناخته هستند. مردان بالای ۵۰ سال که علت خاصی برای آنها پیدا نشده است، باید حتماً جهت بررسی وجود سرطان پروستات، آزمایش آنتی ژن اختصاصی پروستات یا PSA را انجام دهند .
در نهایت هماچوری خصوصا در بزرگسالان باید علامت بیماریهای بدخیم در نظر گرفته شود مگر اینکه با بررسی های انجام شده و معاینات انجام شده چیز دیگری ثابت شده باشد.
شایعترین علت خونریزی واضح از دستگاه ادراری در افراد بالای پنجاه سال سرطان مثانه میباشد .
منبع : متخصص اورولوژی تهران
