بیماری و مشکلات بیضه
عامل ايجاد بيماری واريکوسل
بيماری واريکوسل با واريسی شدن و گشادشدن عروق وريدی (سياهرگهای) بيضهظاهر می گردد که در دو گروه اوليه و ثانويه تقسيم بندی می گردد. در نوعاوليه، هيچ عامل ايجادکننده مشخصی وجود ندارد، گرچه تئوری اشکال در دريچههای لانه کبوتری وريدهای بيضه، طولانی بودن مسير اين وريدها و احتمال اثرفشاری ساير عروق و احشاء شکمی مطرح می باشد ولی هنوز علت مشخصی برای آنثابت نشده است. اين نوع عامل عمده واريکوسل است و 90درصد در سمت چپ میباشد. نوع ثانويه که بدنبال وجود عامل مشخص ايجادکننده انسداد در عروق داخلشکم ايجاد مي گردد درصد کمی از واريکوسل ها را شامل میشود و علتايجادکننده آن غالبا توده های شکمی، بخصوص تومورهای بدخيم می باشد که تشخيصآن مهم و حياتی است.
عمل جراحی واريکوسل
جراحی واريکوسل يا به اصطلاح پزشکی واريکوسلکتومی اقدام به بستن وريدهای بيضه مبتلا می باشد که پس از انسداد اين وريدها بتدريج بدليل عدم حرکت خون، وريدهای مسدود شده کوچک شده و از بين می رود و واريکوسل برطرف می گردد. اين اقدام از طريق برش کوچکی بر روی پوست شکم به طول 4-2 سانتيمتر قابل انجام است.
واریکوسل
درد کیسه ی بیضه ممکن است ناشی از واریکوسل باشد که معمولاً یک بیماری بدون درد است و تقریباً همیشه بیضه ی چپ را گرفتار می کند. اینگرفتاری ناشی از درست بسته نشدن دریچه ای در سیاهرگ بیضه است که باعث برگشت خون و تجمع آن در سیاهرگ می شود.
شرم و حیای اکثر بیماران مرد ایرانی در مراجعه به پزشکان اورولوژی جهت بیماریهای تناسلی متاسفانه باعث بروز مشکلات جبران ناپذیری مثل عقیمی میشود و بدنبال آن زندگی اکثر انها به خاطر مسایل بسیار ساده براحتی از هم میپاشد نمونه این بیماریها عبارتند از واریکوسل است .بیماری واریکوسل یا واریسی شدن عروق بیضه در 10درصد مردان بالغ مشاهده می گردد و شایعترین عامل ناباروری مردان می باشد و تنها درمان قطعی آن جراحی می باشد. نوع شدید یا درجه 3 آن معافیت دائمی پزشکی از خدمت سربازی خواهد داشت.
علل واريکوسل
طناب اسپرماتيک که خون را به بيضهها ميرساند و از آنها خارج ميکند، حاوي “واز دفرانس” است که اسپرم توليدشده از بيضه را تخليه ميکند. “شبکه پامپينيفرم” گروهي از وريدها درون اسکروتوم و بالاي بيضهها هستند. شبکه پامپينيفرم، خون را از بيضهها تخليه ميکند. بزرگ شدن اين وريدها اغلب در حين بلوغ رخ ميدهد.
اگر چه علت دقيق ايجاد واريکوسل معلوم نيست، دريچههاي غيرطبيعي درون وريدها مانع جريان خون طبيعي در آنها ميشوند و پس زدن خون، به گشاد شدن وريدها ميانجامد.
واريکوسل معمولا در ناحيه بيضه چپ رخ ميدهد، که به علت موقعيت وريد بيضهاي چپ است. اما واريکوسل در يک بيضه، بر توليد اسپرم در هر دو بيضه تاثير ميگذارد.
در سنين 15 تا 25 سالگي، بيشترين احتمال بروز واريکوسل وجود دارد.
مردان به ویژه در سنین جوانی از آنجا كه بازوی مولد و فعال جامعه محسوب میشوند و تاثیر به سزایی بر چرخه اقتصادی و اجتماعی جامعه میگذارند اما به همان نسبت بیماریها و نیز از اهمیت و حساسیت برخوردار است. سرطان بیضه یكی از همین مشكلات جسمی مردانه است. شما درباره این بیماری چه میدانید؟
سرطان بیضه، شایعترین سرطان تشخیص داده شده در میان مردان جوان بین ۱۵ تا ۳۵ ساله است. سن شیوع این بدخیمی و به موازات آن میزان درمانپذیری بسیار زیاد این سرطان، لزوم افزایش دانش عمومی جامعه را در این مورد متذكر میشود.
حداكثر میزان بروز تومور بیضه در حدود ۳۰ سالگی است. در كشورهای اروپایی و آمریكای شمالی در هر یكصد هزار نفر جمعیت مردان، بین ۳ تا ۷ نفر به این بیماری مبتلا میشوند، در ایران در سال ۱۳۸۴، تعداد ۵۰۳ به ثبت رسیده است. میزان تشخیص سرطان بیضه در بیشتر مناطق جهان در طی ۲۵ سال اخیر افزایش یافته است، اما خوشبختانه با تشخیص زودتر و درمانهای مناسب جراحی، رادیوتراپی و شیمی درمانی كاهش چشمگیری در میزان مرگ و میر حاصل از آن مشاهده میشود. به طوری كه درصد بهبود كامل فرد مبتلا در بیشتر مراكز در حدود ۹۰ درصد تخمین زده میشود. این درصد بالا و قابل توجه را میتوان یكی از موفقیتهای برجسته طب در سالهای اخیر ذكر كرد.
آزمایشات رادیوتراپی ، شیمی درمانی و یا مخلوطی از ایندور ضرور باشد .
تشخیص و رفع سرطان بیضه
بهترین زمان برای معاینه بیضهها و محتویات كیسه بیضه، پس از یك استحمام سبك است. كیسه بیضه و بیضهها و اطراف آن باید به ترتیب و آرام لمس میكند و احساس هر گونه عدم تقارن یا سفتی و درد غیرطبیعی باید به سرعت گزارش شود.
در بسیاری موارد در هنگام تشخیص این سرطان، فرد سابقه اخیری از ضربه یا آسیب به كیسه بیضه را ذكر میكند اما این شكایت بیش از آنكه بخواهد یك عامل سببساز تومور بیضه باشد، عامل برانگیزاننده توجه فرد برای مراجعه به پزشك است.
در مواردی با پیشرفت بیماری و انتشار آن به غدد لنفاوی شكم و لگن، علایمی مانند تورم شكم و كمردرد نیز بروز میكند.
در صورت شك به وجود توده بیضه، پس از انجام معاینات فیزیكی كامل به وسیله پزشك معالج و اخذ شرح حال و تاریخچه كامل از عوامل خطرزا، اقدام بعدی انجام سونوگرافی كیسه بیضه برای تشخیص دقیق است.
با احراز تومور بیضه عمل جراحی خارج سازی بیضه مبتلا به طور كامل از ناحیه كشاله ران انجام میگیرد. مسلما قبل از جراحی، اقدامات تشخیصی دیگر از جمله آزمایش خون و اندازهگیری سطح نشانگرهای غده سرطانی مرتبط با بیماری انجام میشود.
پس از مشخص شدن نوع آسیبشناسی بیماری، بیمار جهت اقدامات كاملتر كه ممكن است جراحی یا رادیوتراپی و شیمی درمانی باشد، ارجاع میشود.
نكته دیگری كه اهمیت دارد، آن است كه در بعضی از موارد سرطان بیضه، فرد مبتلا، زمینه ناباروری را ممكن است دارا باشد. بنابراین قبل از ارجاع فرد جهت درمانهای كاملتر، انجام آزمایشهای تعیین وضعیت باروری فرد و در صورت لزوم، ذخیره اسپرم در بانك اسپرم ضروری است. یادآوری این نكته خالی از لطف نیست كه سرطان بیضه از درمان پذیرترین بدخیمیهاست و میزان درمان قطعی آن رابطه مستقیمی با زمان تشخیص آن دارد. بنابراین به هیچ وجه نباید نسبت به علایم و مشكلات بیضه و كیسه بیضه بیتفاوت بود.
منبع : متخصص ارولوژی تهران و کتاب راهنمای پزشکی خانواده- بیماری های کلیه و مجاری ادرار