[sbu_post_image]
داروها و ناتوانیهای جنسی
داروها عامل 25 درصد از ناتوانیهای جنسی هستند
در خبرها آمده بود که 25 تا 40 در صد از مردان بالای 40 سال به ناباروری دچارند.
از طرفی در آمارها خواندیم که بین 40 تا 75 درصد از مردم به صورت خوددرمانی از انواع داروها استفاده میکنند. این در حالی است که بسیاری از داروها ممکن است موجب بروز ناباروری در مردان شوند و این موضوع در 25 درصد از افرادی که به درمانگاههای ناباروری مراجعه میکنند، مشاهده میشود.
در این صورت، وقت و هزینه زیادی صرف درمان آن میشود، در حالی که علت آن ساده و مشخص است.
داروها و ناباروری
بسیاری از مواد دارویی سبب اختلال نعوظ، کاهش میل جنسی و اختلال انزال میشوند، هر چند مکانیسم آن در بسیاری از موارد ناشناخته است و مطالعات کنترل شده کمی در این زمینه انجام شده است. ناقلهای شیمیایی اعصاب مرکزی شامل هیدروکسی تریپتامین، نورآدرنالین و دوپامین در عملکرد جنسی دخالت دارند و ممکن است با داروهای آنتیسایکوتیک یا ضد روانپریشی و ضد افسردگی و داروهایی که از طریق اعصاب مرکزی یعنی مغز موجب کاهش فشارخون میشوند، تداخل کنند و عملكرد جنسی مردان را مختل كنند.
داروهای ضدهورمون مردانه و ناباروری
سایمتیدین از جمله داروهایی است كه ضد گیرندههای هیستامینی H2 است و موجب کاهش میل جنسی و اختلال نعوظ میشود. به نظر میرسد علت این عارضه ناشی از عملکرد ضد هورمون جنسی مردانه این دارو و افزایش پرولاکتین خون است. داروهای دیگری که موجب اختلال نعوظ میشوند، استروژنها و داروهای با اثر ضد هورمون جنسی مردانه مانند کتوکونازول و سیپروترون استات است.
داروهای ضد فشارخون و ناباروری
داروهایی که برای درمان بیماران مبتلا به پرفشاری خون به کار میرود، کم و بیش بیماران را به اختلالات نعوظ دچار میکند. داروهایی مانند متیلدوپا و کلونیدین از طریق تاثیر بر هیپوتالاموس 10 تا 25 درصد مردان، سبب اختلال نعوظ آنان میشود. رزرپین موجب کاهش ذخیره کاتکولامینها مانند دوپامین و آدرنالین و 5 هیدروکسی تریپتوفان و در نتیجه اختلال نعوظ میشود. همچنین رزرپین از طریق ایجاد افسردگی نیز سبب ناباروری و اختلال انزال میشود. داروهای ضد پر فشاری خون در برخی موارد از طریق تاثیر روی عضلات صاف سبب اختلال نعوظ میشود. داروهای بلوککنندههای کانالهای کلسیم یکی از این گروه داروها است. داروهایی مانند فنوکسی بنزامین و فنتولامین نیز موجب ناباروری و اختلال انزال (انزال به داخل مثانه) میشود. داروهای مهارکننده گیرندههای بتا آدرنرژیك مانند پروپرانولول و آتنولول بیشتر از طریق تاثیر محیطی، موجب اختلال نعوظ میشوند.
داروهای مدر (ادرار آور) و ناباروری
داروهای مدر کمترین عارضه را از نظر ایجاد اختلالات جنسی در میان داروهای ضد پرفشاری خون دارند. از مدرهای تیازیدی مانند هیدروکلروتیازید بهعنوان داروهای کنترلکننده فشارخون كه سبب اختلال نعوظ و کاهش میل جنسی میشود، میتوان نام برد. مدرهای کاهشدهنده دفع ادراری پتاسیم مانند اسپیرینولاکتون حداکثر در 30 درصد مردان، اختلال نعوظ ایجاد میکند. این داروها میتوانند سبب کاهش میل جنسی شده و موجب بزرگ شدن پستانها و درد در آنها شوند. در برخی مطالعات 31 درصد از افرادی که برای درمان افزایش فشارخون، فقط از مدرها استفاده میکردند، دچار ناباروری شدهاند.
داروهای موثر بر عروق چطور؟
اگر بخواهم درباره این داروها بگویم، باید به داروهای مهارکننده گیرندههای بتا یا بتابلوکرها اشاره میکنم. از این گروه، پروپرانولول، قویترین دارویی است که در مقایسه با هم گروههای خود مانند آتنولول، پیندولول و متوپرولول بیشتر موجب ناباروری میشود. این دارو در 15 درصد از موارد ممکن است سبب اختلال نعوظ شود. بلوککنندههای گیرندههای آلفا نظیر دوکسازوسین ممکن است با تاثیر بر اعصاب سمپاتیک، موجب بهبود نعوظ شوند. مهاركنندههای آنزیم مبدل آنژیوتانسین مانند کاپتوپریل و انالاپریل بر نعوظ تاثیر ندارند.
داروهای آرام بخش و ناباروری
داروهای آرام بخش میتوانند سبب ناباروری و کاهش میل جنسی و اختلال انزال شوند که این عارضه ناشی از آثار تسکینی، افزایش پرولاکتین و تاثیر روی دستگاه عصبی خودکار و اعصاب مرکزی است. همه داروهای ضد افسردگی به درجات گوناگون سبب ناباروری، کاهش میل جنسی و تاخیر در ارگاسم یا اوج عمل جنسی یا از بین رفتن آن میشوند. بنزودیازپینها مانند دیازپام، اکسازپام، لورازپام و كلردیازپوكساید و همچنین مپروبامات که از گروه داروهای کاربامات و ضد اضطراب است، سبب کاهش میل جنسی و همچنین سبب ناباروری میشوند.
داروهای پایین آورنده چربی و ناباروری
به ویژه کلوفیبرات از جمله داروهایی است که برای درمان افزایش چربی خون مصرف میشود كه در 14 درصد از افراد موجب ناباروری شده است.
درمان دارویی مرتبط با BPH اصولاً با کاربرد دو دسته مختلف دارویی تکمیل میشود: آنتاگونیستهای آلفا-آدرنرژیک (پرازوسین، ترازوسین، دوکسازوسین، آلفازوسین و تامسولوسین) و مهارکنندههای ۵-آلفا ردوکتاز (۵-AR) (فیناستراید و دوتاستراید).
مهار گیرندههای آلفا-آدرنرژیک از اتصال نوراپی نفرین به گیرنده آلفا-آدرنرژیک جلوگیری کرده، بنابراین کاهش تون عضله صاف را در پروستات و میزراه تسهیل میکند.آنتاگونیستهای آلفا-آدرنرژیک به واسطه شروع اثر سریع و ایمنی و اثربخشی اثبات شده شان عوامل خط اول در درمان BPH هستند. توجه به این نکته مهم است که این عوامل عضله صاف پروستات را شل میکنند اما اندازه پروستات را کاهش نمیدهند.
تستوسترون در بافتهای محیطی مانند پروستات به وسیله ۵ آلفاردوکتاز(۵-AR) به دی هیدروتستوسترون (DHT) تبدیل میشود که نقش عمدهای در رشد طبیعی سلولهای پروستات بازی میکند. DHT با بروز BPH، سرطان پروستات و آلوپسی آندروژنیک نیز همراه است. دو ایزوفرم ۵-AR به نامهای نوع ۱ و نوع ۲ وجود دارد. هر دو ایزوفرم در بیماران مبتلا به BPH بیان میشوند. بنابراین با مهار هر دو نوع ایزوفرم نتایج قابل توجه تری در درمان BPH حاصل میشود.
از نظر درمانی، مهارکنندههای ۵-AR با اثر تحریکی تستوسترون بر بزرگی پروستات تداخل میکنند بنابراین برای کاهش نمرات علایم و خطر احتباس حاد ادراری (AUR) و مداخله جراحی موثر هستند. البته برای دستیابی به نتایج سودمند نیاز به ماهها درمان با داروهای این دسته وجود دارد تا حجم پروستات کاهش یابد. دو عامل موجود در این دسته فیناستراید و دوتاستراید هستند.
و نکته آخر؟
نکته مهمی که باید یادآوری کنم این است که در میان افرادی که به علت بیماریهای قلبیعروقی از داروهای مربوطه استفاده میکنند، آشنایی آنان با عارضه ناباروری ناشی از این داروها موضوع شایعی است و حتی در برخی از این موارد، افراد برای برگشت توانایی جنسی خود، دارو را کنار میگذارند. تعداد زیادی از داروها میتوانند در پی عوارض نا خواسته آنها سبب اختلال نعوظ شوند، به طوری که ممکن است تا 25 درصد از علل ناباروری در افرادی که به کلینیکهای ناباروری مراجعه میکنند، دارویی باشد.
