درمان سنگ های بزرگ کلیه

 [sbu_post_image]

 

درمان سنگ های کلیه بزرگ

برای سنگ های کلیوی که خودشان عبور نمی کنند، اغلب روش درمانی که لیتوتریپسی (سنگ شکن) نامیده می شود، بکار می رود. در این روش از ضربه های امواج برای خرد کردن سنگ های بزرگ به سنگ های کوچکتر، تا بعداً بتوانند از دستگاه ادراری عبور کنند، استفاده می شود. همچنین فنون جراحی برای خارج کردن سنگ های کلیه توسعه یافته اند. این جراحی ها ممکن است از طریق ایجاد برشی کوچک در پوست (برداشت سنگ کلیه از طریق پوست) یا از راه عبور دادن یک وسیله جراحی (آندوسکوپ میزنای) از راه میزراه و مثانه به درون میزنای انجام شود.

دستگاه سنگ شکن

دستگاه سنگ شكن توسط امواج، سنگ های درشت را به ذرات شن ريزه قابل دفع تبديل می نمايد. اين روش غالبا اولين خط درمانی رادر مبتلايان به سنگ كليه تشكيل می دهد. در ساير موارد نيز سنگ های كليه و مجاری ادراری توسط روش های كمتر تهاجمی اندويورولوژيك در يك جلسه بدون نياز به جراحی باز درمان می شوند.
بخش سنگ شكن برون اندامي مجهز به پيشرفته‌ترين دستگاه سنگ‌شكن موجود مي‌باشد كه سالانه دو هزار بيمار با سنگهاي كليه، حالب و مثانه را بطور سرپائي تحت درمان سنگ‌شكني با نتايج بسيار موفق قرار مي‌دهد.

درمان سنگ کلیه با سنگ شکن

اکنون درمان با سنگ شکن شایع ترین روش درمان سنگ های کلیه در سرتاسر دنیا شده است. مراکزی که دو دهه قبل نسبت به تهیه این دستگاه اقدام کردند، نسل قدیمی دستگاه را دارند. نسل های جدیدتر دستگاه هم موثرتر بوده و هم درد کمتری ایجاد می کنند. مکانیسم عمل این دستگاه بر این استوار است که دستگاه با کمک یک تکنسین، سنگ ادراری را پیدا کرد و امواج شوکی را از خارج از بدن به سنگ شلیک می کند و منجر به خرد شدن سنگ می گردد.

امواج شوکی که به سنگ داده می شوند دارای شدتهای مختلف هستند که از ولتاژ پایین شروع شده و رفته رفته ولتاژ افزایش می یابد تا سنگ خرد شود. ممکن است برای خرد شدن سنگ 3000-2000 شوک لازم باشد. اگر جنس سنگ سفت نباشد، به راحتی می شکند. اگر جنس سنگ خیلی نرم باشد تبدیل به پودر می شود. اگر جنس سنگ سفت باشد، سنگ یا نمی شکند و یا این که به قطعات درشت می شکند. عمل سنگ شکنی نیازی به بی هوشی و بستری شدن ندارد و سرپایی انجام می شود. نسل های جدید دستگاه سنگ شکن هم اندازه کوچک تری دارند و هم این که سنگ را به طور موثرتری می شکنند.

سنگ شکنی سنگ های کلیه

این روش را می توان برای از بین بردن یا شکستن سنگ های کلیه که در یک سوم تحتانی حالب هستند به کار برد.
یک وسیله ی مجهز به فیبر نوری که شبیه یک تلسکوپ باریک وبلند است(Ureteroscope) از طریق مجرای ادرار وارد شده از مثانه عبور می کند تا به سنگ برسد. هنگامی که سنگ مشاهده شد ،اورولوژیست می تواند سنگ راهم با استفاده از یک basket کوچک که درون ureteroscope تعبیه شده از کلیه خارج کند (basket extraction) و هم با استفاده از لیزر یا وسیله ای مشابه آن را خرد کند.

خرده سنگ ها سپس توسط بیمار دفع می شوند.Ureteroscopy به صورت سر پایی و تحت بیهوشی عمومی یا بی حسی موضعی صورت میگیرد.

تمامي سنگهاي کليوي قابل شکستن با دستگاه سنگ شکن نيستند. ايده آل آن است که اندازه سنگ کوچکتر از 15 ميلي متر (5/1 سانتي متر) باشد. بنابراين افراديکه سنگ کليه دارند نبايند منتظر شوند که اندازه سنگ آنها بيشتر شود. ميزان موفقيت سنگ شکن براي سنگهاي کليوي زير 15 ميلي متر رويهم رفته 85 درصد است.
فرديکه سنگ بزرگتر از 5 ميلي متر در داخل کليه دارد، بهتر است آنرا سنگ شکن کند، چون اگر اين سنگ از کليه خارج شود هم بيمار مبتلا به درد شديد مي شود و هم شانس موفقيت سنگ شکن کاهش مي يابد و ممکن است نياز به عمل جراحي پيدا کند. علاوه از آن با گذشت زمان به اندازه سنگ افزوده مي شود. امروزه بسياري از سنگهاي حالب را که نمي توان سنگ شکن کرد، مي توان با سنک شکني درون اندامي درمان نمود ولي آن، هم يک اقدام تهاجمي است و هم نياز به بيهوشي و بستري شدن در بيمارستان دارد و هميشه نيز موفقيت آميز نيست، ضمن اينکه هزينه بيمار افزايش مي يابد.
معمولا بيمارانيکه با سنگ کليه به اورژانس يا پزشک مراجعه مي کنند در اورژانس به آنها سرم تزريق شده  يا توصيه مي شود که مايعات زياد استفاده کنند. اگر اين اقدام نسنجيده صورت گيرد، ممکن است براي بيمار مشکل ساز شود. مثلا با تزريق سرم يا مصرف مايعات زياد، سنگي به اندازه يک سانتيمتر از کليه بطرف خارج رانده و در حالب گير مي کند. اين بيماران هم دردشان شديدتر مي شود و هم اينکه سنگ کليه از دسترس سنگ شکن خارج مي گردد. مصرف مايعات در بيماران مبتلا به سنگ ادراري خيلي کمک کننده است ولي اگر نابجا تجويز شود ممکن است مشکل ساز باشد.

سنگ شکنی درون اندامی یا TUL

به سنگ شکنی درون اندامی سنگ هایی که در لوله حالب (رابط بین مثانه و کلیه ها) گیر می کنند گفته می شود. وقتی سنگ از کلیه حرکت کرده و به لوله حالب می افتد باعث انسداد و تخریب کلیه و درد وحشتناکی می گردد که به صورت ناگهانی به سراغ بیمار آمده و او را زمین گیر می کند. در صورت عدم دفع خودبه خودی سنگ برای درمان آن از TUL استفاده می شود.

در این روش با بی حسی نخاعی با استفاده از دوربین بسیار باریک به نام یورتروسکوپ و عبور آن به حالب محل دقیق سنگ را مشخص و با دید مستقیم با استفاده از لیزر یا لیتوکلاست سنگ را کاملاً خرد کرده و با پنس خارج می کنیم. در بعضی از مواقع جهت تسهیل در عبور سنگ های خرد شده یا انجام سنگ شکنی برون اندامی یک عدد سوند باریک دابل جی در داخل حالب گذاشته شده و پس از 4 هفته به صورت سرپایی خارج می شود.

در این روش بدون شکاف یک وجبی روی شکم بیمار سنگ به صورت آندوسکوپی و به صورت سرپایی و بدون بستری درمان می شود.

در سنگ های حالب تحتانی و میانه بالای 95 درصد سنگ ها به این روش قابل درمان هستند. در سنگ های حالب فوقانی و نزدیک کلیه در صورت موفقیت بین 80 تا 75 درصد بوده و بزرگترین حسن کار TUL دفع انسدادی ناشی از سنگ و انجام سنگ شکنی برون اندامی می باشد.بسته به مهارت جراح این کار از 5 دقیقه تا 30 دقیقه طول می کشد.پس از رفع بی حسی نخاعی از 4 تا 5 ساعت بیمار از بیمارستان مرخص می شود.سنگ هایی که در حالب گیر می افتند اگر اندازه آنها زیر 4 میلی متر باشد 90 درصد خودبه خود دفع می شوند و سنگ های بین 4 تا 6 میلی متر تا 70 درصد دفع خودبه خودی دارند.

در صورت اندازه بزرگ سنگها بیش از 6 میلی متر، درد مقاوم به درمان، تب و لرز و افرادی که تک کلیه ای هستند، حتماً باید TUL اورژانس انجام شود.

اغلب نوع سنگ پس از سنگ شکنی خارج و جهت تجزیه فرستاده می شود و بر اساس نوع سنگ دستورات درمان برای بیمار داده می شود که در رأس آنها مصرف مایعات زیاد و مصرف کم نمک می باشد.

بسته به مهارت جراح زمان انجام عمل PCNL از 30 دقیقه تا 90 دقیقه طول می کشد. اکثر بیماران یک شب بستری می شوند ولی ممکن است تا 2 الی 3 شب نیز طول بکشد.

بیمار حتماً مصرف آسپرین و داروهای رقیق کننده خون را یک هفته قبل از عمل جراحی قطع کند.

عفونت ادرار فعال باید درمان شود.

در صورت وجود هر گونه بیماری خونی، قلبی و عروقی و ریوی با دکتر مربوطه مشاوره انجام شود.

1. استراحت نسبی و عدم انجام کارهای سنگین جهت جلوگیری از خونریزی احتمالی به مدت 10روز

2. مصرف مایعات زیاد

3. عدم زور زدن و برداشتن چیزهای سنگین

4. وجود خون در ادرار یک تا دو هفته پس از عمل طبیعی است.

 

منبع : متخصص اورولوژی تهران