[sbu_post_image]
دفع سنگ کليه
اگر کسی سنگش را انداخت دليل نمی شود که همين حالا سنگی در کليه اش وجود نداشته باشد. چنين بيماری وقتی به ما مراجعه می کند، اگر درد داشته باشد، با مسکن دردش را ساکت می کنيم و بعد بررسی های خودمان را شروع می کنيم . معمولا” اين بررسی ها شامل عکس KUB و سونوگرافی کليه است. سپس بر اساس يافته های اين بررسی اوليه تصميم می گيريم. برای بيمارمان چه کار بکنيم.
يعنی بر اساس جنس، اندازه و محل سنگ کليه تصميم می گيريم که برای بيمار چه روش درمانی اتخاذ کنيم. اما يک نکته مهم را بايد در مورد درمان سنگ کليه بگويم و آن اين که تقريبا” امروزه ديگر جراحی باز کليه در درمان سنگ کليه لزومی ندارد مگر در موارد بسيار خاص که خيلی هم نادر هستند.
يعنی در حال حاضر در همين کشور خودمان به راحتی می توان سنگ های کليه را با روش هايی مثل سنگ شکن و جراحی مختصر يا همان PCN درمان کرد. توصيه من به تمام بيماران سنگ کليه اين است که اگر جراحی به آنها گفت که بايد برای درمان سنگشان جراحی باز کليه شوند، حتما” با يکی دو جراح کليه و مجاری ادرار ديگر هم در اين مورد مشورت کنند.
اينکه چرا سنگ کليه ايجاد می شود؟ چرا در يک کليه بيشتر از ديگری سنگ توليد می شود؟ چرا بعضی بيشتر و بعضی کمتر سنگ کليه دارند؟ سئوالاتی هستند که هنوز بطور مشخص جواب آنها پيدا نشده است. اما در اين زمينه نظريه هايی وجود دارد. مثلا” اگر غلظت مواد داخل ادرار زياد شود، می تواند زمينه ساز سنگ کليه شود يا در برخی موارد زمينه های ارثی برای تشکيل سنگ مطرح است که استعداد فرد را در ابتلا به سنگ کليه افزايش می دهد.
سنگ برحسب اينكه در كجاي دستگاه ادراري قراردارد، از بي علامت تا شديداً دردناك ظاهر مي شود.
1) سنگ كاليس
2) سنگ لگنچه
3) سنگ حالب: سنگهايي كه به حالب وارد مي شوند، درصورتي كه از ۵ميلي متر بزرگتر نباشند، امكان دفع خود به خود دارند. اين سنگها درد خاصي را به وجود مي آورند كه به كوليك (Colick) معروف است.
سنگهای کلیه معمولاً بدون علامت هستند و درمان نیاز ندارند منشاء سنگهای حالب، سنگهای کلیه هستند که به سمت پایین حرکت میکنند.
سنگ ممکن است به قطعات کوچکتر شکسته شود و یا در داخل حالب گیر کند و ایجاد انسداد کند بیشتر سنگها وقتی وارد حالب میشوند کوچک هستند و توانایی خارج شدن از طریق جریان ادرار را دارند ولی در صورتیکه سنگ بزرگ باشد در حالب گیر کند ایجاد انسداد میکند.
سنگ شکنی سنگ کلیه
PCNL به معنی خروج سنگ های کلیه از طریق پوست و بدون شکاف جراحی باز می باشد. در این روش با بیهوشی عمومی یا نخاعی در این بیمار یک سوند حالب گذاشته شده و سپس در موقعیت خوابیده به صورت، روی تخت جراحی قرار می گیرد و سپس با تزریق ماده حاجب از طریق سوند حالب و عکس برداری همزمان با استفاده از اشعه X و یا استفاده از دستگاه سونوگرافی موقعیت کلیه و سنگ داخل آن را دقیقاً مشخص می کنند و یک عدد سوزن از ورودی مناسب وارد کلیه می شود و با خروج ادرار از سوزن از مناسب بودن آن اطمینان حاصل می کنیم. در مرحله بعد مسیر بین پوست و کلیه را بدون اینکه برش جراحی داده شود با استفاده از گشاد کننده ها، گشاد کرده و سپس یک عدد لوله در داخل کلیه گذاشته می شود و با عبور دوربین به داخل کلیه و آندوسکوپی داخل کلیه محل سنگ را مشخص و با لیزر یا لیتوکلاست سنگ را کاملاً خرد کرده و با پنس بیرون آورده می شود. امروزه بیش از 96 درصد سنگ های بزرگ کلیه به روش PCNL قابل درمان هستند. برتری بزرگ PCNL نسبت به عمل جراحی باز عدم شکاف بزرگ پوستی و همچنین عدم دستکاری کلیه می باشد و همچنین از یک بخیه به جای 25 تا 30 بخیه عمل جراحی باز استفاده می شود که این کار باعث درد کمتر پس از عمل و زیبائی پوست و برگشت هر چه سریعتر بیمار به کار و فعالیت روزمره می شود.
بیمار حتماً مصرف آسپرین و داروهای رقیق کننده خون را یک هفته قبل از عمل جراحی قطع کند.
عفونت ادرار فعال باید درمان شود.
در صورت وجود هر گونه بیماری خونی، قلبی و عروقی و ریوی با دکتر مربوطه مشاوره انجام شود.
استراحت نسبی و عدم انجام کارهای سنگین جهت جلوگیری از خونریزی احتمالی به مدت 10روز
مصرف مایعات زیاد
عدم زور زدن و برداشتن چیزهای سنگین
وجود خون در ادرار یک تا دو هفته پس از عمل طبیعی است.
کليه سنگ ساز
اگر غلظت مواد در ادرار زياد شود، زمينه های تشکيل سنگ کليه فراهم می شود. حالا می گوييم که برای جلوگيری از تشکيل سنگ بايد اين غلظت مواد را کم کنيم. به عبارتی بايد ادرار را تا می توانيم، رقيق کنيم. يعنی فردی که کليه سنگ ساز دارد، بايد آب و مايعات زيادی مصرف کند.
چقدر آب خوردن مهم نيست . چقدر ادرار داشتن مهم است. ممکن است فردی در محيطی گرم زندگی کند يا فعاليت روزانه اش زياد باشد، روزی 5 تا پارچ هم آب بخورد ، ولی باز کافی نباشد. چون همه اين 8 ليوان آبی که می خورد، عرق می شود و چيزی از آن به ادرار نمی رسد تا رقيق شود. اين فايده ای برای پيشگيری از سنگ کليه ندارد. برای همين بايد ملاک، ميزان ادرار باشد نه ميزان آبی که فرد می خورد. ما به بيماران توصيه می کنيم آنقدری آب بخورند که روزانه بيش از 2 ليتر ادرار داشته باشند. يا بعبارتی در طول خواب شبانه يک بار برای ادرار کردن به دستشويی بروند. بيماری که کليه سنگ ساز دارد، اگر احساس تشنگی کند و بعد آب بخورد، از قافله عقب مانده است. يعنی چنين بيمارانی نبايد هيچ وقت احساس تشنگی کنند و هميشه قبل از احساس تشنگی آب بخورند. اين بيماران بايد شب ها هنگام خواب يک ليوان بالای سرشان باشد، موقع کار روی ميزشان يک ليوان آب باشد . يعنی برای دسترسی به آب نبايد بيمار مشکلی داشته باشد.
منبع : متخصص اورولوژی تهران