مهم‌ترين وظيفه كليه‌ها برداشت مواد زائد از خون و بازگرداندن خون تصفيه شده به بدن است . هر دقيقه حدود يك ليتر خون از طريق سرخرگ كليوي وارد كليه‌ها مي‌شود. پس از اينكه خون تصفيه شد خون تصفيه شده از طريق سياهرگ‌هاي كليوي به بدن باز مي‌گردد. كليه‌ها آب بدن را تنظيم مي‌كنند، مواد زائد را برداشت مي‌كنند هورمون مي سازند.
وقتي فعاليت كليه ها %15 حالت نرمال آن شد فرد نياز به عمل دياليز جهت فيلتر كردن خون از تركيبات اضافي را دارد.
دياليز در مبتلايان به نارسايي حاد كليه وقتي سطح نيتروژن- اوره سرم (SUN) آن‌ها به 100 – 70 ميلي گرم در دسي‌ليتر مي‌رسد يا هنگامي كه كليرانس كراتينين آن‌ها به كمتر از 20 – 15 ميلي‌ليتر در دقيقه كاهش مي‌يابد، شروع مي‌شود. متاسفانه دياليز فقط مي تواند جايگزين دو وظيفه اول كليه شود و قادر به توليد و آزاد كردن هورمون‌ها نيست.
واژه دياليز (dialyze) به معناي تجزيه كردن و تفرق اتصال است. دياليز يعني تصفيه كردن خون از راه مكانيكي؛ فرايندي است كه در آن محصولات زائد و آب‌هاي اضافي طي چرخش خون از يك فيلتر مصنوعي از بدن خارج مي شوند و خون تميز دوباره به بدن بازگردانده مي شود. با توجه به نياز مبرم نقاط مختلف كشور به بخش دياليز، راه‌اندازي اين بخش از اهميت خاصي برخوردار است . با توجه به نياز بيماران دياليزي به بخش‌هاي خدمات آزمايشگاه ، بانك خون ، راديولوژي ، بخش نفرولوژي ، واحد تغذيه و مددكاري لازم است اين بخش در بيمارستاني تاسيس شود كه داراي بخش‌هاي مذكور باشد . از طرف ديگر سهل الوصول بودن مكان قرارگيري اين بخش نيز داراي اهميت خاصي است.
كليه ها مسئول فيلتر كردن و در واقع تصفيه كردن مواد زائد از خون هستند. دياليز عملياتي است كه جايگزيني براي بسياري از وظايف و مسئوليت هاي طبيعي كليه ها است. كليه ها دو عضوي هستند كه در هر دو طرف پشت حفره شكم قرار گرفته اند. دياليز به افراد اين امكان را مي دهد، با اين كه ديگر كليه هايشان به خوبي كار نمي كند، بتوانند زندگي خوب و مفيدي را بگذرانند.
دياليز با انجام عملكردهاي كليه هاي از كار افتاده، به بدن كمك مي كند. كليه ها نقش‌هاي مختلفي در بدن دارند. يكي از وظايف مهم و اصلي كليه ها، تنظيم توازن آب بدن است. اين‌كار را با تنظيم مقدار ادرار كه به طور روزانه از بدن خارج مي شود، انجام مي دهند. در روزهاي گرم، بدن بيشتر عرق مي كند. درنتيجه، آب كمتري بايد از كليه ها دفع شود. در روزهاي سرد نيز كه بدن كمتر عرق مي كند، براي حفظ توازن مناسب در بدن، خروج ادرار بايد بيشتر باشد و اين وظيفه كليه است كه كار تنظيم مايعات بدن را توسط خروج ادرار انجام دهند.
يكي ديگر از وظائف اصلي كليه ها خارج كردن مواد زائدي است كه بدن در طول روز توليد مي كند. در عملكردهاي مختلف بدن، سلول ها انرژي مصرف مي كنند. عملكرد سلول ها مواد زائدي توليد مي كند كه بايد از بدن بيرون روند. وقتي اين مواد زائد به اندازه كافي از بدن دفع نشوند، در بدن جمع مي شوند. بالا رفتن ميزان اين مواد زائد در بدن، آزوتميا نام دارد كه با آزمايش خون سنجيده مي شود. وقتي مواد زائد در بدن جمع مي شوند، وضعيت بدي در بدن ايجاد مي شود كه اورمي يا اوره خوني ناميده مي‌شود.
منبع: پزشکی بالینی
