روزه و بیماران دارای سنگ کلیه

[sbu_post_image]

روزه داری در بیماران دارای سنگ کلیه

درمورد روزه داری درکسانی که دارای سابقه سنگ کلیه هستند، چند اصل کلی وجود دارد:
بطور کلی سابقه سنگ کلیه مانع از گرفتن روزه نیست. بسته به شرایط محیط، نوع کار، میزان فعالیت روزانه و میزان دفع مایعات، در مورد هر بیمار باید جداگانه تصمیم گرفت. نوع عملکرد کلیه (سالم یا آسیب دیده) در اخذ تصمیم مهم است.

کلیه ها مسئول تنظیم آب و املاح بدن هستند و اینکار را به دقت تمام انجام می دهند. حتما شما متوجه شده اید که اگر شما حتی چند لیتر مایعات پشت سر هم مصرف کنید، کلیه ها بلافاصله میزان زیادی آب را دفع می کنند و گرنه ما توسط آب زیادی که مصرف می کنیم غرق می شویم. همین موضوع در مورد املاح نیز صدق می کند. مثلا یون پتاسیم که در میوه جات به مقدار زیادی وجود دارد، اگر از طریق کلیه ها دفع نشود، میزان آن در خون بالا رفته و سبب ایست قلبی می شود. هر ملحی به میزان مشخصی در آب محلول است. مثلا اگر شما به یک لیوان آب شروع به اضافه کردن شکر کنید، شکر در ابتدا در آب حل می شود. حال اگر شما به اضافه کردن شکر به آب ادامه دهید، موقعی می رسد که دیگر شکر قابل حل در آب نیست و به اصطلاح می گوئیم که آب از شکر اشباع شده است. در نقطه اشباع، شکر شروع به کریستالیزه شدن می کند و به شکل جامد در می آید. در این نقطه ما برای اینکه شکر را به حالت محلول در آوریم باید میزان آب را افزایش دهیم ولی باز در این میزان آب افزایش یافته ما به نقطه ای می رسیم که آب از شکر اشباع شده و شکر به شکل کریستال در می آید. همین مکانیسم در مورد سنگ سازی کلیه ها نیز صادق است. شایعترین نوع سنگ کلیه به ترتیب اگزالات کلسیم و فسفات کلسیم هستند. اگر اگزالات کلسیم به شکل محلول در بیاید، کریستالیزه نشده و با ادرار دفع می شود، ولی کافی است که میزان آن در ادرار به نقطه ای برسد که دیگر قابل حل نباشد که در اصطلاح می گوئیم که به نقطه اشباع رسیده است. در این حالت کریستال اگزالات کلسیم تشکیل می شود. این کریستالها در ابتدا در حد میکرون هستند و اگر حجم ادرار به مقدار کافی زیاد باشد از راه ادرار دفع می شوند، و گرنه در کلیه رسوب کرده و کم کم بزرگ شده و به شکل سنگ کلیه در اندازه های متفاوت در می آید.
در مورد روزه داری در کسانی که دارای سابقه سنگ کلیه هستند چند اصل کلی وجود دارند:
• بطور کلی سابقه سنگ کلیه مانع از گرفتن روزه نیست.
• برای همه کسانی که دارای سنگ کلیه هستند یک نسخه واحد نمی توان پیچید.
• بسته به شرایط محیط، نوع کار، میزان فعالیت روزانه و میزان دفع مایعات، در مورد هر بیمار باید جداگانه تصمیم گرفت.
• در افرادیکه فقط دارای یک بار سابقه سنگ کلیه بوده اند با افرادیکه مکررا سنگ کلیه می سازند، دستورات پزشک متفاوت خواهد بود.
• نوع عملکرد کلیه (آیا کلیه ها سالم هستند یا نه و اگر آسیب دیده اند، این آسیب چقدر است) در اخذ تصمیم مهم است.
میزان دفع آب یک کارگر ساختمانی که در زیر آفتاب کار می کند چندین برابر یک کارمند پشت میز نشین است که در یک اطاق دارای سرمایش مناسب کار می کند. هر بیماری باید قبل از اخذ تصمیم در مورد چگونگی روزه داری، با پزشک معالج خود مشورت نماید. پزشک برای اینکه تصمیم بگیرد که بیمار رزوه بگیرد یا نه، پارامترهای زیر را در نظر خواهد گرفت:
• سن و جنس
• چگونگی سابقه سنگ کلیه (چند بار با چه فواصلی مبتلا به سنگ کلیه شده است)
• سابقه اقدامات درمانی از جمله عمل جراحی برای سنگ
• شغل بیمار و میزان مایعاتی که در روز از دست می دهد
• وجود بیماریهای دیگر مثل دیابت
• چگونگی عملکرد کلیه (آیا کلیه ها عملکرد طبیعی دارند، اگر کلیه ها آسیب دیده اند این آسیب چقدر است، آیا بیمار فقط دارای یک کلیه است)
• محل سنگ (آیا سنگ در داخل کلیه است و یا در داخل حالب)
• اندازه و میزان سنگ ( تعداد سنگها و اندازه آنها چقدر است)
• جنس سنگ (سنگ بیمار از چه جنسی است، اگزالات کلسیم، اسید اوریک، سنگ عفونی، سنگ سیستئینی)
• میزان فعالیت روزانه (آیا بیمار بنا به دلایلی زمین گیر است و یا فعالیتهای روزمره را انجام می دهد)

درمان سنگ دستگاه ادراری

یک بیمار مبتلا به سنگ دستگاه ادراری چگونه درمان می شود؟ درمان سنگ های ادراری مجموعه از روش های جراحی و طبی است. درمان هر بیمار بسته به جزئیات نوع سنگ، محل آن، شدت انسداد، چگونگی عملکرد کلیه، وجود یا عدم وجود عفونت ادراری و پیشرفت عبور و حرکت سنگ متفاوت است. اکثریت قریب به اتفاق سنگهای حالب که قطری کمتر از 5 میلی متر دارند خودبخود دفع می شوند. بیماری که درد شدید پهلو (کولیک کلیوی) دارد معمولاً در حال دفع سنگ از حالب به مثانه و احتمالاً به محیط خارج بدن است. به بیمار توصیه می شود که مایعات زیاد بنوشد و یا با تجویز وریدی سرم رد جهت افزایش میزان دفع ادرار سعی در تسریع دفع سنگ صورت می گیرد. همچنین انجام فعالیت های بدنی و تحرک بیشتر توصیه می شود (اگرچه بیمار به خاطر دردی که دارد پیچ و تاب فراوان می خورد). جهت تسکین درد بیمار ابتدا مسکن های معمولی مانند هیوسین، دیکلوفناک و ایندومتاسین تجویز می شود که شکل تزریقی آن ها سریعتر و مؤثرتر است. چنانچه درد بیمار تسکین نیافت از داروهای مخدر تزریقی (ترکیبات مورفین) استفاده خواهد شد. داروهای دیکلوفناک و ایندومتاسین علاوه بر ضد درد بودن خود حرکات دودی حالب را مهار نمی سازند و دفع سنگ و لخته بهتر صورت می گیرد. عفونت همراه سنگ موجود را باید پس از نمونه گیری جهت کشت ادرار با آنتی بیوتیک های مناسب درمان کرد. به طور کلی در مواردی که سنگ باعث ایجاد انسداد یا خونریزی شدید در دستگاه ادراری شده است و یا عفونت و درد شدید و بدون پاسخ به آنتی بیوتیک و مسکن وجود دارد، باید سنگ را به طریقی برداشت.

منبع : متخصص اورولوژی تهران