سرطان مثانه
ثمره فعاليت کليهها براي پاکسازي خون از مواد زايد، در جايي به نام مثانه انبار ميشود تا سر فرصت بتوان آن را تخليه کرد. اما گاهي اوقات نظم اين انبار به هم ميريزد. سرطان مثانه يکي از بيماريهايي است که سبب اين بينظمي ميشود.
علائم سرطان مثانه
وجود بیش از سه گلبول قرمز در ازمایش ادرار هماچوری گفته میشود .بنا بر این تا سه گلبول قرمز طبیعی تلقی می شود.
گاهی بیمار با نگاه معمولی با چشم غیر مسلح خون را در ادرار مشاهده میکند که البته برای بیماران ترسناک میباشد وبیمار سریع به اورژانس مراجعه میکند.
وجود خون در ادرار چه بصورت میکروسکوپی و چه بصورت مشاهده معمولی با چشم غیر مسلح بسیار مهم میباشد ونباید بی اهمیت تلقی شود.
هر چه میزان خونریزی بیشتر باشد شانس یافتن بیماری زمینه ای بیشتر میگردد.بگونه ای که معمولا در خونریزی واضح بیماری زمینه ای تشخیص داده میشود.
خونریزی ممکن است به یکباره بوده یا اینکه مکرر باشد. علل ایجاد کننده هماچوری از علل بی خطر مثل عفونتها تا علل خطرناکی مثل بیماریهای کلیوی یا سرطان ها متفاوت می باشد. بنابراین در صورت وجود چنین حالتی حتماً باید به پزشک مراجعه نمود
بعضی داروها، رنگهای خوراکی و سبزی ها منجر به رنگ قرمز ادرار یا تغییر در رنگ ادرار میگردند که به علت وجود خون در ادرار نمی باشد و به ان هماچوری کاذب می گویند.
وجود خون در ادرار خیلی معنی دارد، بدخیم بودن یا خیلی جدی بودن. از این رو در صورت دیدن خون در ادرار باید سریعا به پزشک مراجعه کرد. وجود خون در ادرار میتواند توسط زخم و یا پارگی (به دلیل انجام ورزش های سنگین و شدید) ایجاد گردد که اگر این حالت تا 24 ساعت ادامه داشته باشد بهتر است که به پزشک مراجعه نمایید. همچنین وجود خون در ادرار می تواند به علت ، یا عوارض جانبی داروی رقیق کننده خون (مانند وارفارین) یا درمان با آسپیرین ایجاد شود.
کليهها قسمتي از مجاري ادراري که يک سيستم پيچيده با فعاليت اوليه دفع مايع اضافي و مواد زايد از خون است، هستند علاوه بر اين کليه مثل يک غده درون ريز ايفاي نقش ميکند و هورمونهايي را که در توليد گلبولهاي سرخ، تنظيم فشار خون و توليد استخوان دخيل هستند، توليد ميکند.
به غير از کليه سيستم ادراري شامل دو حالب، يک مثانه و يک پيشابراه است. کليه ها (يک جفت عضو لوبيايي شکل) در مقابل ديواره پشتي شکم و درمجاورت دندههاي تحتاني، در دو سمت ستون مهرهاي واقع شدهاند. هر کليه معمولاً به اندازه مشت فرد است. درون کليهها خون از سيستم تصفيه کنندهاي به نام نفرون عبور ميکند.
نفرونها مهمترين واحدهاي عمل کننده کليوي هستند. هر کليه داراي بيش از يک ميليون نفرون است که هر يک شامل کلافهاي از عروق کوچک(گلومرولها) و لولههاي کوچک متصل به آن (توبولهاي کليوي) است. هنگامي که خون از ميان گلومرول عبور مي کند سلولهاي خوني پروتئينها، ذرات بزرگ و مقداري آب در جريان خون باقي ميمانند. ساير مواد نظير درصد زيادي از آب، تراوش شده و وارد توبولها ميشوند.
محصولات زيادي نظير اوره، کراتينين و اسيداوريک در کنار مازاد نمکها و آب درداخل توبولها باقي ميمانند. سلولهاي سازنده ديواره توبولها ساير مواد را براساس نياز بدن جذب کرده و به جريان خون باز ميگردانند. بنابراين ترکيب ادرار هم به وسيله نياز به خلاصي از مواد ناخواسته و هم نياز به نگه داشتن ساير مواد تعيين ميشود. يکي از مسائلي که در ارتباط با کليه بايد به آن توجه کرد وجود خون درادرار است.
علايم اوليه آن اغلب به صورت تحريک در ادرار کردن و وجود خون در ادرار بدون درد است. در عفونت ادراري ممکن است خون دفع شود اما با سوزش يا تکرر همراه است. اين خون ممکن است به دليل وجود سنگ، حرکت سنگ، عفونت و يا حتي لانهگزيني عفونت در مثانه يا مصرف برخي داروها باشد که اغلب با درد همراه است اما در سرطان مثانه يکي از مهمترين علامتها وجود خون در ادرار بدون درد است.
51 بیمار مبتلا به سرطان مثانه و 58 نفر گروه شاهد انتخاب شدند.
با مطالعه بر روی 51 بیمار مبتلا به سرطان مثانه مشخص شد پایین بودن میانگین غلظت سرمی آهن و روی و افزایش غلظت سرمی مس در بدن از علائم ابتلا به این بیماری است.
در این مطالعه مورد شاهدی، 51 بیمار مبتلا به سرطان مثانه و 58 نفر گروه شاهد انتخاب شدند. پس از اخذ رضایت نامه کتبی از افراد مورد آزمون، نمونه های خون گرفته و سطح سرمی عناصر کمیاب آهن، مس و روی در آنها اندازه گیری شد. داده ها با استفاده از آزمون t بین دو گروه مورد مقایسه قرار گرفت.
یافته ها نشان داد، میانگین غلظت سرمی آهن و روی در افراد مبتلا به سرطان مثانه کاهش معنی داری در مقایسه با گروه شاهد داشت در حالی که افزایش معنی داری در میانگین غلظت سرمی مس در افراد مبتلا به سرطان مثانه در مقایسه با گروه شاهد مشاهده شد. نسبت Cu.Zn در افراد مبتلا به سرطان مثانه در مقایسه با افراد غیر مبتلا افزایش معنی داری داشت.
نتایج بیانگر این مطلب است که در مبتلایان به سرطان مثانه میزان روی و آهن کمتر و میزان مس بیشتر از گروه شاهد است. بدیهی است که تعیین دقیق رابطه علی و معلولی نیاز به مطالعات هم گروهی و بررسی های آینده نگر دارد.
علت سرطان مثانه
احتباس ادرار و سرطان مثانه
احتباس ادراري در بحث سرطان مثانه تاثيري ندارد مگر در کساني که عفونت مستمر ادراري دارند که سبب تحريک دايمي مثانه ميشود. اما نگه داشتن طولاني مدت ادرار در هر دو جنس مضر بوده و ميتواند به تدريج آستانه حس مثانه را کم کند و از طرفي موجب افزايش ظرفيت مثانه شود. در چنين شرايطي تخليه کامل مثانه صورت نميگيرد و ادرار باقيمانده در مثانه سبب ايجاد عفونت يا سنگ ميشود.
سن و سرطان مثانه
بهطور قطع، سن تاثير دارد ولي به طور معمول، متوسط سنين در زمان تشخيص 60 تا 65 سال است اما در سنين پايينتر هم ديده شده است.
درمان تومور مثانه
آزمايشات پزشكي كه براي تأييد تشخيص انجام ميگيرند عبارتند از: آزمايش ادرار، سيستوسكپي (بررسي داخل مثانه با كمك لولهاي كه سر آن منبع نوري و دوربين ويديويي قرار دارد)، و عكسبرداري از مثانه و مجاري ادراري
جراحي براي برداشتن تومور. اگر تومور بدخيم باشد، امكان دارد به هنگام جراحي، داروهاي ضد سرطان در مثانه ريخته ميشوند. عمل جراحي ممكن است شامل تغيير مسير ادرار نيز باشد.
راديوتراپي (اشعه درماني)
درمان سرطان مثانه
اگر بيمار به موقع مراجعه کند و اگر بيماري به موقع تشخيص داده شود، سرطان داخل مثانه گسترش پيدا نکرده باشد، منفرد بوده و متعدد نباشد و در پاتولوژي مشخص شود که بيماري از مخاط به جاي ديگري تجاوز نکرده، ميشود اميدوار بود که بيشتر به درمان پاسخ دهد. درمانهايي مانند تراشيدن جداره مثانه، تزريق دارو به داخل مثانه، تزريق ب.ث.ژ به داخل مثانه و فعال کردن سيستم ايمني بدن، درمان با راديوتراپي و اشعه که البته عوارض خاص خود را دارد.
اما اگر عمق ضايعه زياد شده باشد و از مخاط گذشته باشد و به نيمي از عضلات پيشرفت کرده باشد، در چنين حالتي جراحيهاي بزرگ و خارج کردن مثانه و برخي اعضاي مجاور لازم است. در صورت درگيريهاي دور دست مثل گرفتاري کبد و ريه بيشتر اقدامات درماني با شکست مواجه ميشود.
پيشگيري از سرطان مثانه
1) مصرف مايعات به اندازهاي که بدن نياز دارد. گاهي انسان احساس تشنگي نميکند مانند همين روزهاي سرد که کمتر آب خورده ميشود. اين تشنه نبودن و کمتر آب خوردن موجب ميشود کليه آب بافتهاي ديگر بدن را جذب کند و اين خوب نيست و غلظت ادرار به مدت طولانيتر در مثانه بالا ميرود و احتمال ايجاد عفونت را افزايش ميدهد. پس مصرف مايعات در حد پنج تا شش ليوان در روز به صورت آب، چاي کمرنگ و … بسيار مفيد خواهد بود.
2) مشخص شده حتي اگر همين الان فردي سيگار را ترک کند تا 15 سال از عوارض ناشي از آن در سيستم ادراري در امان نخواهد بود.
3) افرادي که در کارخانههاي دباغي و چرمسازي، لاستيکسازي، رنگسازي، چاپخانهها و نساجي کار ميکنند، بهتر است از ايمنسازي صحيح محيط و نيز شيوه انجام کار اطمينان حاصل کنند.
4) مصرف الکل، مواد حاوي کافئين (چاي پررنگ، قهوه و نوشابههاي گازدار) و قرار گرفتن در معرض سرما حجم مثانه را کم و تعداد دفعات ادرار را افزايش ميدهد. بنابراين از مصرف اين مواد بپرهيزيد و خود را از سرما مصون نگه داريد.
منبع : متخصص مثانه تهران