سرطان مثانه و علت سرطان مثانه

سرطان مثانه

سرطان مثانه، دومین سرطان شایع دستگاه ادراری می‌باشد که از کل سرطان‌های موجود، حدود 7 درصد از سرطان‌های مردان و همچنین 2 درصد از سرطان‌های زنان را تشکیل می‌دهد. 65 سالگی سن متوسط ابتلا به این نوع سرطان می‌باشد.

محققان مي‌گويند موفق به کشف آزمايش جديدي شده‌اند که به تشخيص سريع سرطان مثانه کمک مي‌کند.

محققان انگليسي توانسته‌اند نوعي اکوگرافي خاص ابداع کنند که مي‌تواند حتي پيش از شروع اولين نشانه‌هاي ابتلا به سرطان مثانه، ماه‌ها يا حتي سال‌ها قبل از بروز بيماري آن را تشخيص دهد. به کمک اين اکوگرافي مشاهده اولين نشانه‌هاي تومور ممکن است در نتيجه مي‌توان درمان‌ها را سريع‌تر آغاز کرد و احتمال بهبودي به اين طريق بالاتر مي‌رود. سرطان مثانه در زنان بيش از مردان شايع است و طبق مقاله‌اي که در ديلي‌ميل منتشر شده است از سال 1970 تاکنون ميزان ابتلا به اين ناراحتي 50 درصد افزايش يافته است. يکي از علل بروز اين بيماري در زنان، ‌باردار نشدن و چاقي است. افرادي که زياد سيگار مي‌کشند، احتمال ابتلا بالاتري به سرطان مثانه دارند، طوري که حدود 50 درصد مردان سيگاري امکان ابتلا به سرطان مثانه را دارند و اين مقدار در زنان سيگاري به 31 مي‌رسد. عوامل شغلي نيز در ابتلا به سرطان مثانه اهميت دارد، مانند کارگران صنايع رنگ و لاستيک سازي نقاشي و نفت که بيشتر در معرض ابتلا هستند

ثمره فعاليت کليه‌ها براي پاکسازي خون از مواد زايد، در جايي به نام مثانه انبار مي‌شود تا سر فرصت بتوان آن را تخليه کرد. اما گاهي اوقات نظم اين انبار به هم مي‌ريزد. سرطان مثانه يکي از بيماري‌هايي است که سبب اين بي‌نظمي مي‌شود.

علائم سرطان مثانه

هماچوری یا وجود خون در ادرار

وجود بیش از سه گلبول قرمز در ازمایش ادرار هماچوری گفته میشود .بنا بر این تا سه گلبول قرمز طبیعی تلقی می شود.

گاهی بیمار با نگاه معمولی با  چشم غیر مسلح خون را در ادرار مشاهده میکند که البته برای بیماران ترسناک میباشد وبیمار سریع به اورژانس مراجعه میکند.

وجود خون در ادرار چه بصورت میکروسکوپی  و چه بصورت مشاهده معمولی با  چشم غیر مسلح بسیار مهم میباشد ونباید بی اهمیت تلقی شود.

هر چه میزان خونریزی بیشتر باشد شانس یافتن بیماری زمینه ای بیشتر میگردد.بگونه ای که معمولا در خونریزی واضح بیماری زمینه ای تشخیص داده میشود.

خونریزی ممکن است به یکباره بوده یا اینکه مکرر باشد. علل ایجاد کننده هماچوری از علل بی خطر مثل عفونتها تا علل خطرناکی مثل بیماریهای کلیوی یا سرطان ها متفاوت می باشد. بنابراین در صورت وجود چنین حالتی حتماً باید به پزشک مراجعه نمود

بعضی داروها، رنگهای خوراکی و سبزی ها منجر به رنگ قرمز ادرار یا تغییر در رنگ ادرار میگردند که به علت وجود خون در ادرار نمی باشد و به ان هماچوری کاذب می گویند.

وجود خون در ادرار خیلی معنی دارد، بدخیم بودن یا خیلی جدی بودن. از این رو در صورت دیدن خون در ادرار باید سریعا به پزشک مراجعه کرد. وجود خون در ادرار می‌تواند توسط زخم و یا پارگی (به دلیل انجام ورزش های سنگین و شدید) ایجاد گردد که اگر این حالت تا 24 ساعت ادامه داشته باشد بهتر است که به پزشک مراجعه نمایید. همچنین وجود خون در ادرار می تواند به علت ، یا عوارض جانبی داروی رقیق کننده خون (مانند وارفارین) یا درمان با آسپیرین ایجاد شود.

 کليه‌ها قسمتي از مجاري ادراري که يک سيستم پيچيده با فعاليت اوليه دفع مايع اضافي و مواد زايد از خون است، هستند علاوه بر اين کليه مثل يک غده درون ريز ايفاي نقش مي‌کند و هورمون‌هايي را که در توليد گلبول‌هاي سرخ، تنظيم فشار خون و توليد استخوان دخيل هستند، توليد مي‌کند.

به غير از کليه سيستم ادراري شامل دو حالب، يک مثانه و يک پيشابراه است. کليه ها (يک جفت عضو لوبيايي شکل) در مقابل ديواره پشتي شکم و درمجاورت دنده‌هاي تحتاني، در دو سمت ستون مهره‌اي واقع‌ شده‌اند. هر کليه معمولاً به اندازه مشت فرد است. درون کليه‌ها خون از سيستم تصفيه کننده‌اي به نام نفرون عبور مي‌کند.

نفرون‌ها مهمترين واحدهاي عمل کننده کليوي هستند. هر کليه داراي بيش از يک ميليون نفرون است که هر يک شامل کلافه‌اي از عروق کوچک(گلومرول‌ها) و لوله‌هاي کوچک متصل به آن (توبول‌هاي کليوي) است. هنگامي که خون از ميان گلومرول‌ عبور مي کند سلول‌هاي خوني پروتئين‌ها، ذرات بزرگ و مقداري آب در جريان خون باقي مي‌مانند. ساير مواد نظير درصد زيادي از آب، تراوش شده و وارد توبول‌ها مي‌شوند.

محصولات زيادي نظير اوره، کراتينين و اسيداوريک در کنار مازاد نمک‌ها و آب درداخل توبول‌ها باقي مي‌مانند. سلول‌هاي سازنده ديواره توبول‌ها ساير مواد را براساس نياز بدن جذب کرده و به جريان خون باز مي‌گردانند. بنابراين ترکيب ادرار هم به وسيله نياز به خلاصي از مواد ناخواسته و هم نياز به نگه داشتن ساير مواد تعيين مي‌شود. يکي از مسائلي که در ارتباط با کليه بايد به آن توجه کرد وجود خون درادرار است.

علايم اوليه آن اغلب به صورت تحريک در ادرار کردن و وجود خون در ادرار بدون درد است. در عفونت ادراري ممکن است خون دفع شود اما با سوزش يا تکرر همراه است. اين خون ممکن است به دليل وجود سنگ، حرکت سنگ، عفونت و يا حتي لانه‌گزيني عفونت در مثانه يا مصرف برخي داروها باشد که اغلب با درد همراه است اما در سرطان مثانه يکي از مهم‌ترين علامت‌ها وجود خون در ادرار بدون درد است.

51 بیمار مبتلا به سرطان مثانه و 58 نفر گروه شاهد انتخاب شدند.

با مطالعه بر روی 51 بیمار مبتلا به سرطان مثانه مشخص شد پایین بودن میانگین غلظت سرمی آهن و روی و افزایش غلظت سرمی مس در بدن از علائم ابتلا به این بیماری است.

در این مطالعه مورد شاهدی، 51 بیمار مبتلا به سرطان مثانه و 58 نفر گروه شاهد انتخاب شدند. پس از اخذ رضایت نامه کتبی از افراد مورد آزمون، نمونه های خون گرفته و سطح سرمی عناصر کمیاب آهن، مس و روی در آنها اندازه گیری شد. داده ها با استفاده از آزمون t بین دو گروه مورد مقایسه قرار گرفت.

 یافته ها نشان داد، میانگین غلظت سرمی آهن و روی در افراد مبتلا به سرطان مثانه کاهش معنی داری در مقایسه با گروه شاهد داشت در حالی که افزایش معنی داری در میانگین غلظت سرمی مس در افراد مبتلا به سرطان مثانه در مقایسه با گروه شاهد مشاهده شد. نسبت Cu.Zn در افراد مبتلا به سرطان مثانه در مقایسه با افراد غیر مبتلا افزایش معنی داری داشت.

نتایج بیانگر این مطلب است که در مبتلایان به سرطان مثانه میزان روی و آهن کمتر و میزان مس بیشتر از گروه شاهد است. بدیهی است که تعیین دقیق رابطه علی و معلولی نیاز به مطالعات هم گروهی و بررسی های آینده نگر دارد.

علت سرطان مثانه

سرطان مثانه مانند همه سرطان‌هاي ديگر اغلب يک عامل پيشتاز دارد. يعني تغييراتي در سلول ايجاد مي‌شود که اين تغييرات موجب مي‌شود سلول‌ها به وضعيت رشد دوران جنيني برگردند. در اين ميان، مواد و عواملي در بروز اين تغييرات در داخل مثانه نقش دارند. مشخص شده که بيش از 70 درصد موارد سرطان مثانه ناشي از عوامل محيطي و 30 درصد در اثر فاکتورهاي داخلي خود فرد مانند تغييرات ژنتيکي است که اين تغييرات ابتدا در سلول‌هاي مخاط مثانه اتفاق مي‌افتد. اين سلول‌ها با عنوان پوشش مخاطي از کاليس‌هاي کليه شروع شده و تا قسمتي از داخل مجراي ادراري را مي‌پوشاند که همه اين سلول‌ها به يک نوع سرطان مبتلا مي‌شوند. عوامل سرطان‌زا در اثر تحريک مداوم موجب تغييرات سلولي‌ شده و سلول را به يک وضعيت تهاجمي درمي‌آورد و سبب رشد غيرقابل کنترلي در سلول شده و سرطان مثانه را ايجاد مي‌کند.

سردسته عوامل ايجاد کننده سرطان، سيگار است. زماني که دود سيگار استنشاق مي‌شود، نيکوتين موجود در آن جذب بدن شده و ماده‌اي به نام آلفا و بتا نفتيل آمين در مثانه ظهور پيدا مي‌کند. حضور مداوم اين ماده در مثانه موجب تغييراتي در پوشش‌هاي مخاطي مثانه مي‌شود.
سربي که در اثر آلودگي هوا مجبور به استنشاق آن هستيم نيز نقش مهمي در ابتلا به سرطان مثانه دارد.
افرادي که به طور مستمر در کارخانه‌هاي چرم‌سازي، دباغي، رنگ‌سازي، لاستيک‌سازي و چاپخانه‌ها کار مي‌کنند بيشتر در معرض خطر سرطان مثانه قرار دارند. تماس طولاني‌مدت با رنگ‌هاي آنيلين يا گروه بنزيدين، سرب و ديگر مواد محرک موجود در هوا سبب تحريک سلول‌هاي مخاط مثانه مي‌شود.
استفاده‌کنندگان از شيرين‌کننده‌هاي مصنوعي به مدت طولاني‌ و کساني که تحت درمان با سيکلوفسفاميد براي برخي بدخيمي‌ها قرار مي‌گيرند نيز در خطر ابتلا به سرطان مثانه هستند.
همچنين کساني که مدت طولاني سنگ دارند يا کساني که براي طولاني مدت از سوند استفاده مي‌کنند مانند افرادي که به دليل قطع نخاعي و اختلالات عصبي مجبورند براي هميشه سوند داشته باشند و افرادي که داراي عفونت‌هايي هستند که درمان نمي‌شوند و… در معرض ابتلا به سرطان مثانه قرار دارند.

تشخیص سرطان مثانه

راه‌های تشخیص سرطان مثانه در ابتدا آزمایشات روتین از لحاظ وجود خون در ادرار و سیتولوژی ادرار از لحاظ وجود سلول‌های بدخیم در ادرار است در ادامه انجام سیستوسکوپی و گرفتن بیوپسی (نمونه‌برداری) از تومور جهت تایید نهایی تشخیص انجام می‌شود.

برای تشخیص هماچوری ناشی از تومور مثانه انجام IVP انتخابی است.

منبع : متخصص مثانه تهران