سنگ ادراری
شیوع کلی این بیماری در جوامع پیشرفته حدود 10 درصد است یعنی از هر 10 نفریک نفر مبتلا به بیماری سنگ ادراری می باشد. بطورکلی حدود نیمی از سنگ های ادراری در کلیه تشکیل می شود و 40 درصد در حالب ها،10 درصد در مثانه و یک درصد در مجرا تشخیص داده می شوند. از نظر جغرافیایی در کشورهای در حال توسعه و پیشرفته سنگ کلیه شایع تر و در کشورهای خاورمیانه از جمله ایران و خاور دور و افریقا سنگ مثانه شایعتر است. می توان گفت در کشورهای دارای سطح زندگی پایین تر، سنگ مثانه شایعتر بوده و سنگ کلیه از شیوع کمتری برخوردار است. سن شیوع بیماری سنگ ادراری در محدوده ی 20 تا 50 سالگی است و بروز اولین علائم معمولاً بین سنین 20 تا 30سالگی رخ می دهد. در مردان سه برابر بیشتر از زنان دیده می شود. بیماری در نژاد سیاه پوست کمتر دیده می شود. در مناطقی که هوا گرمتر است به دلیل تعریق و در نتیجه افزایش غلظت ادرار، شیوع سنگ ادراری بیشتر است. در نیمی از افراد که یک سنگ کلسیمی ساخته اند در ظرف 10 سال آینده سنگ دیگری نیز ساخته خواهد شد.
سنگ کلیه چیست
اندازه سنگ کليه با شدت علائم سنگ کليه ارتباطی ندارد. هيچ ارتباطی بين اندازه و علائم سنگ کلیه وجود ندارد.
معمولا” سنگ کلیه وقتی می خواهد دفع بشود، درد ايجاد می کند و وقتی جايش ثابت شد، درد از بين می رود، به عبارتی وقتی درد سنگ کليه از بين رفت، مفهومش دفع سنگ کلیه نيست. يعنی وقتی درد شروع شد و بعد تسکين پيدا کرد، بايد تکليف سنگ مشخص شود و نبايد بيمار فکر کند که چون ديگر درد ندارد پس همه چيز خوب شد و سنگ از بين رفت. بايد به کمک سونوگرافی و عکس راديولوژی مخصوص کليه و مجاری ادرار، اين سنگ پيگيری شود و اگر پيدا نشد آن وقت بگوييم که سنگ افتاده است و يک نفس راحت بکشيم
سنگ کلیه، مثانه، حالب و علل آنها
سنگ ادراری چیست؟ سنگ ادراری به توده ای غالباً محکم به شکل سنگ اطلاق می شود که می تواند در هرکجای دستگاه ادراری(کلیه ها، دو حالب،مثانه و مجرای ادرار) بوجود آمده، جایگزین شده یا حرکت کند. برای درک بهتر مطالب بایستی بطور مختصر به تشریح بالینی و عملکرد دستگاه ادراری اشاره نمود.
سنگ شکنی سنگ های کلیه
این روش را می توان برای از بین بردن یا شکستن سنگ های کلیه که در یک سوم تحتانی حالب هستند به کار برد.
یک وسیله ی مجهز به فیبر نوری که شبیه یک تلسکوپ باریک وبلند است(Ureteroscope) از طریق مجرای ادرار وارد شده از مثانه عبور می کند تا به سنگ برسد. هنگامی که سنگ مشاهده شد ،اورولوژیست می تواند سنگ راهم با استفاده از یک basket کوچک که درون ureteroscope تعبیه شده از کلیه خارج کند (basket extraction) و هم با استفاده از لیزر یا وسیله ای مشابه آن را خرد کند.
خرده سنگ ها سپس توسط بیمار دفع می شوند.Ureteroscopy به صورت سر پایی و تحت بیهوشی عمومی یا بی حسی موضعی صورت میگیرد.
تمامي سنگهاي کليوي قابل شکستن با دستگاه سنگ شکن نيستند. ايده آل آن است که اندازه سنگ کوچکتر از 15 ميلي متر (5/1 سانتي متر) باشد. بنابراين افراديکه سنگ کليه دارند نبايند منتظر شوند که اندازه سنگ آنها بيشتر شود. ميزان موفقيت سنگ شکن براي سنگهاي کليوي زير 15 ميلي متر رويهم رفته 85 درصد است.
فرديکه سنگ بزرگتر از 5 ميلي متر در داخل کليه دارد، بهتر است آنرا سنگ شکن کند، چون اگر اين سنگ از کليه خارج شود هم بيمار مبتلا به درد شديد مي شود و هم شانس موفقيت سنگ شکن کاهش مي يابد و ممکن است نياز به عمل جراحي پيدا کند. علاوه از آن با گذشت زمان به اندازه سنگ افزوده مي شود. امروزه بسياري از سنگهاي حالب را که نمي توان سنگ شکن کرد، مي توان با سنک شکني درون اندامي درمان نمود ولي آن، هم يک اقدام تهاجمي است و هم نياز به بيهوشي و بستري شدن در بيمارستان دارد و هميشه نيز موفقيت آميز نيست، ضمن اينکه هزينه بيمار افزايش مي يابد.
معمولا بيمارانيکه با سنگ کليه به اورژانس يا پزشک مراجعه مي کنند در اورژانس به آنها سرم تزريق شده يا توصيه مي شود که مايعات زياد استفاده کنند. اگر اين اقدام نسنجيده صورت گيرد، ممکن است براي بيمار مشکل ساز شود. مثلا با تزريق سرم يا مصرف مايعات زياد، سنگي به اندازه يک سانتيمتر از کليه بطرف خارج رانده و در حالب گير مي کند. اين بيماران هم دردشان شديدتر مي شود و هم اينکه سنگ کليه از دسترس سنگ شکن خارج مي گردد. مصرف مايعات در بيماران مبتلا به سنگ ادراري خيلي کمک کننده است ولي اگر نابجا تجويز شود ممکن است مشکل ساز باشددرمان سنگ کليه بدون جراحي
روش انجام PCNL
در اين روش با بيهوشي عمومي يا نخاعي براي بيمار يک سوند حالب گذاشته شده و سپس در موقعيت خوابيده به صورت دمر روي تخت جراحي قرار مي گيرد و سپس با تزريق ماده حاجب از طريق سوند حالب و عکس برداري همزمان با استفاده از اشعه X يا استفاده از دستگاه سونوگرافي موقعيت کليه و سنگ داخل آن را دقيقاً مشخص کرده و يک عدد سوزن از ورودي مناسب وارد کليه مي شود و با خروج ادرار از سوزن از مناسب بودن آن اطمينان حاصل مي کنيم. در مرحله بعد، مسير بين پوست و کليه را بدون اينکه برش جراحي داده شود با استفاده از گشاد کننده ها، گشاد کرده و سپس يک عدد لوله داخل کليه گذاشته مي شود و با عبور دوربين به داخل کليه و آندوسکوپي داخل کليه، محل سنگ را مشخص و با ليزر يا ليتوکلاست، سنگ را کاملاً خرد کرده و با پنس بيرون آورده مي شود.
منبع : متخصص سنگ کلیه
