[sbu_post_image]
آب و سنگ کلیه
چقدر آب خوردن مهم نيست . چقدر ادرار داشتن مهم است. ممکن است فردی در محيطی گرم زندگی کند يا فعاليت روزانه اش زياد باشد، روزی 5 تا پارچ هم آب بخورد ، ولی باز کافی نباشد. چون همه اين 8 ليوان آبی که می خورد، عرق می شود و چيزی از آن به ادرار نمی رسد تا رقيق شود.
اين فايده ای برای پيشگيری از سنگ کليه ندارد. برای همين بايد ملاک، ميزان ادرار باشد نه ميزان آبی که فرد می خورد. ما به بيماران توصيه می کنيم آنقدری آب بخورند که روزانه بيش از 2 ليتر ادرار داشته باشند. يا بعبارتی در طول خواب شبانه يک بار برای ادرار کردن به دستشويی بروند. بيماری که کليه سنگ ساز دارد، اگر احساس تشنگی کند و بعد آب بخورد، از قافله عقب مانده است. يعنی چنين بيمارانی نبايد هيچ وقت احساس تشنگی کنند و هميشه قبل از احساس تشنگی آب بخورند.
اين بيماران بايد شب ها هنگام خواب يک ليوان بالای سرشان باشد، موقع کار روی ميزشان يک ليوان آب باشد . يعنی برای دسترسی به آب نبايد بيمار مشکلی داشته باشد.
برخی آب چشمه خاصی را مصرف می کنند، يا فقط آب معدنی می خورند، اين سئوال شايعی در بين بيماران مبتلا به سنگ کليه است . اما اصلا” به چنين سئوالی اعتقاد نداريم. مگر تمام افرادی که از آب شهر استفاده می کنند، سنگ کليه توليد کرده اند که حالا اين بيماران آب شهر را استفاده نکنند.
تازه برعکس وقتی بيماران خودشان را به يک نوع آب خاص مثلا” آب فلان چشمه محدود می کنند، وقتی به آن آب دسترسی ندارند، کمتر آب می نوشند و همين می تواند زمينه ساز توليد سنگ کلیه شود. اما اصل مصرف آب نوع آن نيست، بلکه حجم و مقدار آن است که بايد زياد باشد. آب هندوانه و ماءالشعير و از اين قبيل درمان های سنتی هم اشکالی ندارند ولی آنها هم اصولا” از طريق افزايش حجم ادرار از سنگ سازی کليه جلوگيری می کنند. ما توصيه می کنيم ، بيماران هر داروی سنتی که سهل الوصول است، خيلی هم گران نيست، ضرری هم ندارد و مورد تائيد پزشکان است مصرف کنند، ولی در کنارش آب و مايعات زيادی بخورند.
سنگ های عفونی یا استراویت
15 تا 20 درصد کل سنگ های ادراری را تشکیل می دهند و در زنان 2 برابر مردان بوجود می آیند. هنوز مشخص نشده است که عفونت قبلی باعث ایجاد سنگ می شود، یا سنگ باعث ایجاد عفونت ادراری، به هر جهت در ادرار غیر عفونی اینگنه سنگ ها تشکیل نمی شوند. همچنین برای تشکیل این سنگ بایستی ادرار قلیایی باشد (یعنی اسیدیته ی بیشتر از 7). این سنگ ها می توانند آن قدر بزرگ شوند که لگنچه و کالیس ها را پرکرده و مانند یک شخ گوزن در کلیه جای بگیرند. جنس این سنگ ها فسفات آمونیوم، منیزیوم است.
سنگ های سیستین
این نوع سنگ ها نادرند (کمتر از 1 درصد). سنگ های سیستین به دلیل تغییرات ارثی در جذب روده ای و ترشح کلیوی نوعی اسید آمینه به نام سیستین ایجاد می شود. متیونین موجود در تخم مرغ و مصرف کم مایعات از عوامل مساعد کننده این نوع سنگ هستند. سنگ های سیستینی یکی از معمولی ترین انواع سنگ های کلیه در دوران کودکی و قبل از بلوغ می باشند. این سنگ ها لیمویی رنگ و براق هستند.
تغذیه و مشکلات کلیه
نقش مهم تغذیه را هرگز نمی‌توان نادیده گرفت. بیماران دیالیزی در مصرف نمک و مایعات باید دقت کنند. مصرف غذاهای حاوی پتاسیم نظیر میوه‌ها، آجیل، شکلات، کمپوت و آبمیوه باید محدود شود. مصرف مکمل‌های ویتامینی و آهن کافی تحت نظارت و به دستور پزشک برای این افراد ضروری است. مصرف سیگار برای همه افراد مضر است اما در بیماران دیالیزی به دلیل احتمال بالای ابتلا به بیماری‌های قلبی – عروقی خطر بیشتری دارد و باید حتما ترک شود. بیماران دیالیزی در معرض سوءتغذیه هستند و بروز سوءتغذیه در این گروه از بیماران باعث کاهش طول عمر می‌شود. مصرف کالری در این بیماران باید در حد کافی باشد. مشاوره با متخصصان تغذیه برای این گروه از بیماران مفید است.
کاهش مصرف میوه و سبزیجات، دریافت بیش از حد پتاسیم، مصرف موادغذایی‌ای که باعث افزایش فشارخون می‌شود، استفاده بیش‌ازحد کود در فرآیند تهیه میوه و سبزیجات، مسمومیت‌های تغذیه‌ای و سموم مورد استفاده در دفع آفات، زمینه ابتلا به نارسایی کلیوی را فراهم می‌کند.
درواقع عدم پاکسازی کامل سموم مورداستفاده در دفع آفات گیاهی یا نگهداری موادغذایی مانند گندم باعث ابتلا به این بیماری می‌شود. سیر روند این بیماری به‌گونه‌ای است که با گذشت زمان بیماری نمایان می‌شود. نتایج تحقیقات نشان می‌دهد استفاده از ظروف آلومینیومی هم که باعث ترکیب آلومینیوم با موادغذایی داخل آن می‌شود در ابتلا به نارسایی کلیوی موثر است. مصرف خودسرانه داروها به خصوص مسکن و آنتی‌بیوتیک‌ها و برخی از داروها بدون نسخه پزشک در وهله اول به کبد و سپس به کلیه آسیب می‌رساند. توصیه می‌شود افراد مبتلا به فشارخون رژیمی کم‌نمک بگیرند و به اندازه کافی مایعات بنوشند. مصرف پروتئین را هم کاهش بدهند. دریافت موادغذایی پرپروتئین باعث افزایش کارکرد کلیه و تشدید بیماری می‌شود. از زیاده‌روی در مصرف گروه موادغذایی چرب و چربی‌ها و گوشت پرهیز کنند. بهتر است بدانید محافظت از کلیه در سلامت قلب هم موثر است. اگر دیابت دارید از کلیه‌هایتان مراقبت کنید و وزن خود را کاهش دهید. بیماران کلیوی باید از سبزی‌ها و میوه‌های کم‌پتاسیم مانند سیب، نارنگی، لیمو، گریپ‌فروت، گیلاس، توت‌فرنگی، هلو، آناناس، هندوانه، تمشک و زغال‌اخته استفاده کنند. موز، خرما، کیوی، گلابی، آلو، شلیل، زردآلو، طالبی و خربزه دارای پتاسیم بالا هستند. موز میوه‌ای است که قند و پتاسیم بالایی دارد و در بیماران مبتلا به دیابت و کلیوی منع مصرف دارد. کدو حلوایی هم جزو سبزی‌ها به حساب می‌آید که هم نشاسته بالا (مضر برای دیابتیک) و هم پتاسیم بالایی دارد (مضر برای کلیوی). خیار، کاهو، گل کلم، پیاز، فلفل، کدو، بادمجان و شلغم جزو سبزی‌های مطمئن هستند.
منبع : متخصص عمل سنگ کلیه
