شب ادراری،بی اختیاری ادرار

[sbu_post_image]

بی اختیاری ادرار

بی اختیاری ادراری دفع خودبخودی ادرار از فردی غیر طبیعی است . خیلی از خانمها با یک عطسه یا سرفه یا خنده بی اختیار ادرار می کنند ،این نوع بی اختیاری ادراری از بیماری های شایع است که به آن بی اختیاری استرس می گویند که بیشتر در خانمها ایجاد میشود و علت آن شل بودن گردن و قسمت خروجی مثانه بعلت زایمان های متعدد است . نوع دیگر بی اختیاری ادراری بی اختیار اورژانسی است . بیمار ارتباط با عطسه سرفه یا فعالیت های دیگر ندارد بصورت ناگهانی تا صدای آب را می شنود یا دستشویی را می بیند یا هوا سرد میشود ادرار دارد . زیرا مثانه تحریک پذیر است و مثانه خودبخود منقبض میشود و همان لحظه باید به دستشویی بروند و اگر شدت این انقباض بیشتر باشد و دستشویی پیدا نکنند ، خودشان را خیس می کنند. نوع دیگر بی اختیاری ادراری، بی اختیاری واقعی است . کسانی هستند که دریچه ی اسفنکتری مثانه شان خراب است . می دانید که هنگام حجم گرفتن مثانه گردن باید بسته باشد و اسفنکتر دریچه را می بندد ، وقتی دریچه نارسا بشود نشتی پیدا می کند و بیمار در همه حال بی اختیاری ادرار دارد . این ها کسانی هستند که ضایعه ی نخاعی دارند و به هر علتی دریچه خروجی مثانه خراب شده است . نوع دیگر بی اختیاری ادراری، بی اختیاری ناشی از نگه داشتن زیاد ادرار است که حس مثانه از بین می رود و احساس پرشدگی ندارند . مثانه شان پُر میشود و به مرحله ی لبریزی می رسد و دفع ادرار بصورت غیر ارادی اتفاق می افتد . برای تشخیص بی اختیارهای ادراری تست اوردینامیک و نوار مثانه در دسترس است که با اینها می توانیم تشخیص بدهیم که برای بیمار چه درمانی را انتخاب بکنیم . مثلا کسی که قسمت خروجی ادرارش شل است مثل خانم هایی که قسمت لگن شان شل است و اگر مثانه به بالا کشیده بشود با یک جراحی مشکل شان حل میشود . کسانی که حس مثانه شان خراب است ، حجم مثانه شان زیاد است ، مثانه شان پمپاژ ندارد ، اگر بخواهیم گردن آنها را بالا بکشیم بیماری شان بدتر خواهد شد . این ها کسانی هستند که جراحی هم می کنند ولی نتیجه نمی گیرند . در مورد خرابی اسفنکتر باید بگوییم که امروزه اسفنکترهای مصنوعی بجای آن گذاشته میشود . پس درمان بر اساس تشخیص است .

در ایـن حالت احساس ناگهانی و شدید برای ادرار کردن ایجاد می شود. اما قبل از رسیدن به دستشویی ادرار می ریزد.

عوارض شب ادراری

آیا شب ادراری به علت کوچکی مثانه است؟ مثانه کوچک به خودی خود دلیلی برای شب اداری محسوب نمی شود ولی کودکان مبتلا به شب ادراری نسبت به کودکان سالم ادرار کمتری را در مثانه خود نگه می دارند یعنی کودک عادت کرده است که زمانی که مثانه اش نیمه پر است ادرار خود را دفع کند. انجام روش فاصله گذاری و تربیت مثانه در این گونه بچه ها مفید خواهد بود. به این معنی که کودک را تشویق می کنیم تا هر روز نیم ساعت فواصل ادرار کردن را زیاد کند. اغلب کودکانی که قادر باشند 5/2 تا 3 ساعد در طی روز بین دفعات ادرار کردن فاصله بگذارند می توانند از مشکل شب ادراری خلاص شوند. انجام این روش معمولاً به چند هفته وقت نیاز دارد و در طول انجام این روش بعضی مواقع ممکن است بچه خود را خیس کند.

پیشگیری از شب ادراری

برای پیشگیری از ایجاد شب ادراری چه باید کرد؟ والدین چنین کودکانی بایستی آگاه باشند که در درجه اول برای پیشگیری از ایجاد این اختلال بایستی نهایت دقت را در آموزش آداب رفتن به دستشویی داشته باشند. شروع زودتر از موعد آموزش در این زمینه، استفاده از روش های تنبیهی یا ترساندن کودک در سنینی که کودک هنوز قادر به کنترل تخلیه ادرار از مثانه خود نیست، می تواند باعث افزایش شیوع این اختلال گردد. آموزش بایستی در سن مناسب، همراه با به خرج دادن حوصله و داشتن صبر و شکیبایی باشد. بکارگیری هر روش صحیح اگر با دقت و حوصله انجام نگردد یا تداوم لازم را نداشته باشد ناموفق خواهد بود و سرخوردگی والدین و کودک را به دنبال خواهد داشت. در برخی مواقع عدم بهبودی در روند شب ادراری کودک می تواند مربوط به مشکلات جسمی باشد که این مسئله بایستی با مراجعه به پزشک مورد بررسی و تشخیص قرار گیرد و آزمایشات لازم در جهت بررسی علل آن توسط والدین به دقت پیگیری و انجام گردد.

آیا ممکن است شب ادراری به علت لجبازی و یا جلب توجه باشد؟ خیر، شب ادراری برای کودک بسیار ناخوشایند است و ارادی نیست.

مکانیسم اثردرمانی هشداردهنده ها (شب زنگ ها) چیست؟ وقتی به طور مکرر بیمار هنگام پر شدن مثانه و ادرار کردن با ایجاد صدای زنگ بیدار می شود تدریجاً پر شدن مثانه جای صدای زنگ را در حلقه رفلکس گرفته و پس از چند بار وقتی مثانه به ظرفیت پر می رسد به جای صدای زنگ عمل کرده و باعث وقفه چرخه ادرار شده و کودک را بیدار می کند (رفلکس شرطی) این سیر درمان چند ماه طول می کشد ولی مؤثر و تقریباً دائمی و با عود بسیار کم بیماری همراه است.

 منبع : پزشک بی اختیاری ادرارتهران، کتاب راهنمای پزشکی خانواده- بیماری های کلیه و مجاری ادرار