[sbu_post_image]
شب ادراری
شب ادراری چیست؟ بی اخیتاری ادرار به دفع ادرار در لباس یا رختخواب بعد از سن طبیعی به دست آوردن کنترل ادراری اطلاق می شود. به طور طبیعی کودک در سن 5 سالگی کنترل ادرار به دست می آورد. بی اختیاری ادرار بر دو نوع 1) اولیه و 2) ثانویه است. بی اختیاری اولیه ادرار، که حدود 80 درصد موارد را شامل می شود، زمانی است که فرد هیچ گاه برای یک مدت طولانی کنترل ادرار نداشته باشد. بی اختیاری ادرار ثانویه هنگامی است که پس از دوره های طولانی (6 تا 12 ماه) که فرد قادر به کنترل ادرار بوده است، اکنون دچار بی اختیاری ادرار شود. بی اختیاری شبانه شایع ترین شکل بی اختیاری ادراری است که شب ادراری نیز نامیده می شود. طبق تعریف دیگر دفع نابجا ادرار شبانه چه به صورت ارادی و چه غیر ارادی در بستر یا لباس پس از سن 5 سالگی بیماری شب ادراری نامیده می شود.
تشخیص شب ادراری
بیماری چگونه تشخیص داده می شود؟ معمولاً هماهنگی های لازم میان اعصاب و عضلات کنترل کننده ی مثانه درسن 5 سالگی کامل می شود و کودک در این سن توانایی آن را دارد که خود را خشک نگه دارد. بنابراین زمانی می توان کودک را مبتلا به بیماری شب ادراری تلقی کرد که: 1) سن کودک بالای 5 سال باشد. 2) شب ادراری حداقل هفته ای دوبار و حداقل به مدت سه ماه متوالی وجود داشته باشد.
راههای درمان شب ادراری کودکان
داروهای درمان شب ادراری
چه داروهایی در درمان شب ادراری مورد استفاده قرار می گیرند؟ رایج ترین دارویی که در درمان شب ادراری مورد استفاده قرار می گیرد ایمی پرامین است. بیمار سریعاً با مصرف این دارو بهبود می یابد ولی میزان عود پس از قطع دارو بسیار بالاست. مقدار دارو برای بچه های 12-8 سال 50 میلی گرم و برای بچه های بزرگتر از 12 سال 75 میلی گرم یکساعت قبل از خوبا است که پس از یک ماه عدم وجود شب ادراری مقدار دارو در طی 2 تا 3 هفته به تدریج کم می شود. به این صورت که ابتدا یک شب در میان و سپس هر سه شب یکبار تجویز می شود. تا زمانی که بیمار این دارو را دریافت می کند باید هر دو تا سه هفته شمارش سلول های خونی (آزمایش خون) صورت گیرد. همچنین د مورادی که مدت زمان زیادی دارو مورد استفاده قرار گیرد بررسی ریتم قلب ضروری است که به همین دلیل بیمار تحت معاینه قلب و انجام نوار قلب قرار می گیرد. امروزه داروی دسموپرسین (مینرین) به صورت افشانه (اسپری) بینی و یا قرص نیز به طور رایج تری استفاده شده و مؤثر واقع گردیده است. داروی دیگری به نام اکسی بوتینین کلراید نیز در درمان شب ادراری به کار می رود. از داروهای گیاهی، بادرنجبویه و بومادران را برای درمان شب ادراری مؤثر دانسته اند که مقدار مصرفی حتماً باید با مشورت پزشک به بیمار خورانده شود. توجه: باز هم ذکر این نکته مهم است که تجویز نوع و مقدار دارو چه شیمیایی و چه گیاهی باید فقط به دستور پزشک و پس از رد کردن علل عضوی ایجاد کننده بیماری صورت گیرد.
دارو و شب ادراری
مصرف دارو در چه بیمارانی توصیه می شود؟ تجویز دارو در کودکان بالای هشت سال که با رعایت روش های ذکر شده در بالا بهبودی قابل توجهی نداشته اند مورد توجه قرار می گیرد. پزشک با دقت در خصوصیات فردی و پس از حصول اطمینان از عدم وجود علل عضوی و معاینه دقیق و انجام آزمایشات ضروری می تواند برای کودک مبتلا به شب ادراری دارو درمانی را شروع کند.
عوارض شب ادراری
مشکلات و عواقب بیماری شب ادراری چیست؟ علت شب ادراری هر چه باشد در نهایت می تواند تبعاتی را برای کودک به همراه داشته باشد. ایجاد شرمساری و خجالت کودک در برابر والدین، کاهش اعتماد به نفس، ترس از مورد تمسخر قرارگرفتن توسط دیگران و افت تحصیلی در کودکان سنین مدرسه خود می تواند افزایش اضطراب و نگرانی کودک و نهایتاً تشدید بیماری را به همراه داشته باشد. از طرف دیگر شب ادراری کودک خود باعث تحمیل بار اضافی بر دوش والدین می شود که انتظار دارند کودکشان همانند سایرین توانایی کنترل ادرارش را داشته باشد. واکنش های منفی والدین که گاهی به طور ناخواسته و غیر مستقیم نسبت به کودک صورت می گیرد در پایداری یا تشدید این اختلال نقش مهمی دارد.
آیا بیمار مبتلا به شب ادراری حتماً باید توسط پزشک معاینه شود؟ اگرچه این بیماری در اکثر موارد خود به خود و بدون عارضه بهبود می یابد ولی حتماً لازم است بیمار توسط پزشک معاینه شود و علل عضوی بیماری رد شود. در موارد زیر مراجعه به پزشک کاملاً ضروری است: 1) شب ادراری ثانویه باشد. 2) غیر از شب ادراری علائم دیگری هم وجود داشته باشد. 3) روز ادراری هم وجود داشته باشد. 4) سن بیمار بالاتر 6 سال باشد.
پیشگیری از شب ادراری
برای پیشگیری از ایجاد شب ادراری چه باید کرد؟ والدین چنین کودکانی بایستی آگاه باشند که در درجه اول برای پیشگیری از ایجاد این اختلال بایستی نهایت دقت را در آموزش آداب رفتن به دستشویی داشته باشند. شروع زودتر از موعد آموزش در این زمینه، استفاده از روش های تنبیهی یا ترساندن کودک در سنینی که کودک هنوز قادر به کنترل تخلیه ادرار از مثانه خود نیست، می تواند باعث افزایش شیوع این اختلال گردد. آموزش بایستی در سن مناسب، همراه با به خرج دادن حوصله و داشتن صبر و شکیبایی باشد. بکارگیری هر روش صحیح اگر با دقت و حوصله انجام نگردد یا تداوم لازم را نداشته باشد ناموفق خواهد بود و سرخوردگی والدین و کودک را به دنبال خواهد داشت. در برخی مواقع عدم بهبودی در روند شب ادراری کودک می تواند مربوط به مشکلات جسمی باشد که این مسئله بایستی با مراجعه به پزشک مورد بررسی و تشخیص قرار گیرد و آزمایشات لازم در جهت بررسی علل آن توسط والدین به دقت پیگیری و انجام گردد.
آیا ممکن است شب ادراری به علت لجبازی و یا جلب توجه باشد؟ خیر، شب ادراری برای کودک بسیار ناخوشایند است و ارادی نیست.
مکانیسم اثردرمانی هشداردهنده ها (شب زنگ ها) چیست؟ وقتی به طور مکرر بیمار هنگام پر شدن مثانه و ادرار کردن با ایجاد صدای زنگ بیدار می شود تدریجاً پر شدن مثانه جای صدای زنگ را در حلقه رفلکس گرفته و پس از چند بار وقتی مثانه به ظرفیت پر می رسد به جای صدای زنگ عمل کرده و باعث وقفه چرخه ادرار شده و کودک را بیدار می کند (رفلکس شرطی) این سیر درمان چند ماه طول می کشد ولی مؤثر و تقریباً دائمی و با عود بسیار کم بیماری همراه است.
منبع : پزشک بی اختیاری ادرار تهران