عفونت دستگاه ادراری
عفونت دستگاه ادراری(urinary tract infection-UTI )، عبارت است از بروز عفونت در هر قسمت از سیستم ادراری، شامل اعضای جمع آوری کننده و نگه دارنده و دفع کننده ی ادرار، یعنی کلیه ها، حالب ها، مثانه و پیشابراه.* معمولاً UTIدر اثر ورود باکتری هایی که می توانند در دستگاه گوارش، مهبل(واژن) یا اطراف پیشابراه زندگی کنند به دستگاه ادراری ایجاد می شود.
در اغلب موارد این باکتری ها از طریق پیشابراه به مثانه و کلیه ها می رسند. اکثراً سیستم دفاعی بدن این باکتری ها را از بین می برد و علایمی ایجاد نمی شوند ولی گاهی باکتری های مزبور موجب بروز عفونت در دستگاه ادراری می شوند.
خانم ها و افراد مسن بیشتر مستعد ابتلا به عفونت ادراری هستند.* علایم عفونت دستگاه ادراری عبارتند از:سوزش ادرار، تکرر یا فوریت ادرار، درد پشت و کمر یا قسمت پایین شکم، ادرار تیره، خونی یا بدبو، تب یا لرز.* عفونت ادراری در اقایان جدی تر از خانم هاست و دشوارتر درمان می شود. همچنین عفونت ادراری در افراد مسن، زنان باردار، افراد مبتلا به دیابت و افرادی که به سختی ادرار می کنند نیز خطرناک است.
شیوه ی زندگی و عفونت های ادراری
کمبود خواب و بی نظمی الگوی استراحت همراه با سیگار کشیدن مصرف الکل و برنامه ی غذایی نا منظم می توانند تاثیری تعیین کننده در دستگاه ایمنی داشته باشند و به بروز عفونت های مزمن و تکرار شوند منجر شوند.
علت عفونت ادراري
دستگاه ادراري شامل کليه ها، دو ميزناي( حالب)، مثانه و مجراست و به طور معمول نبايد در اين سيستم باکتري وجود داشته باشد و وقتي باکتري به طريقي وارد سيستم ادراري مي شود، فرصت تکثير پيدا کرده و عفونت ادراري ايجاد مي شود. بسياري از عفونت ها از مثانه شروع مي شوند و راه ورود آنها از طريق مجرا صورت مي گيرد. مهم ترين مکانيسم دفاعي مثانه در مقابله با عفونت ادراري، تخليه منظم و کامل مثانه است و هر عاملي که باعث شود اين مکانيسم دفاعي دستخوش تحول شود، شخص مستعد ابتلا به عفونت ادراري مي شود. طول مجراي ادراري در زنان کوتاه تر است، پس عفونت ادراري در آنها شايع تر خواهد بود، باکتري هايي که باعث ايجاد عفونت مثانه مي شوند، به باکتري هاي روده اي معروفند که از علل ديگر عفونت هاي مثانه مي توان به ويروس ها، قارچ ها باسيل و سل و … اشاره کرد.
همیشه باید به دنبال علت باشیم تا بتوانیم عامل به وجود آورنده عفونت را از بین ببریم.
در بررسی‌های به عمل آمده برخی خانم‌های متاهل که دچار عفونت‌های مکرر ادراری هم هستند، متوجه می‌شویم نوعی از روش پیشگیری (مانند دافراگم) استفاده می‌کنند که باعث آلودگی واژن و بر هم زدن فلور طبیعی آن می‌شود و میکروب را از واژن به پیشابراه انتقال می‌دهد.
با پیشنهاد نوع دیگری از وسایل ضدبارداری مشکل براحتی برطرف خواهد شد یا کودکان پسری که یک بار دچار عفونت ادراری می‌شوند و نقص مادرزادی مجاری ادراری دارند، با اصلاح و جراحی مجرا مشکل برطرف خواهد شد. مورد بعدی، خانم‌های یائسه هستند. این گروه از زنان هم به علت قطع هورمون‌های زنانه و خشکی واژن مرتب دچار عفونت ادراری می‌شوند. با دادن یک ژل مناسب هورمونی و مرطوب کردن ناحیه واژن احتمال عود از بین می‌رود و در مردان میانسال و مبتلا به بزرگی پروستات نیز داروهایی داده می‌شود تا احتمال عود عفونت ادراری کاهش یابد.
عفونت ادراری کودکان
عفونت‌هاي ادراري يكي از شايع‌ترين عفونت‌هاي دوران كودكي است كه مي‌تواند به كليه‌ها آسيب برساند. عفونت‌هاي ادراري بيماري است كه در اثر وارد شدن ميكروب به مجاري ادرار ايجاد مي‌شود. معمولا علت اصلي عفونت ادراري، عامل باكتريايي موجود در دستگاه گوارش است كه در كودكان بيشتر ديده مي‌شود و به طور افزايشي عموما مثانه را درگير مي‌كند.مهمترين علت اين عفونت مي‌تواند رفلاكس يا برگشت ادرار از مثانه به كليه‌ها باشد كه معمولا در 30 تا 50 درصد دختر بچه‌ها ديده مي‌شود كه باعث عفونت ادراري آنها مي‌شود. والدين در صورت وجود رفلاكس در كودكان بايد به آن توجه و به پزشك متخصص مراجعه كنند. به عنوان مثال در كودكاني كه ادرار خود را نگه مي‌دارند و دير به دستشويي مي‌روند، كودكاني كه نمي‌توانند ادرار خود را نگه دارند و يا دچار يبوست مي‌شوند، مي‌تواند عوامل زمينه‌ساز عفونت‌هاي ادراري باشد كه ممكن است بعد از مثانه، كليه‌ها را هم درگير كرده و به آنها آسيب برساند.
عفونت‌هاي ادراري در دختران بيشتر از پسرها ديده مي‌شود؛ زيرا مجراي ادراري در دختران كوتاه‌تر بوده و احتمال انتقال عفونت به مثانه بيشتر است. علائم عفونت‌هاي ادراري در كودكان به سن آنها بستگي دارد. در سنين بالاتر علائم مشخص‌تر بوده و سوزش ادرار، تكرار ادرار، بوي بد ادرار، تب و درد پهلوها از علائم بارز آن به شمار مي‌رود. در شيرخواران و كودكان كم سن تشخيص دشوارتر است. در اين گروه سني ممكن است عفونت ادراري با تب، بي قراري، كم شدن وزن آنها، اسهال و استفراغ و يا زردي در دوران نوزادي همراه باشد كه در صورت بروز اين علائم، والدين بايد كودكان خود را نزد پزشك ببرند.
نوع و طول درمان را پزشك بر اساس تشخيص نوع عفونت ادراري مشخص مي‌كند و والدين بايد رنگ و بوي ادرار كودك خود را بررسي كنند. در صورت وجود درد در پشت و كمر از كيسه آب گرم استفاده كرده و بعد از هر بار ادرار، كودك خود را بشويند.ممكن است بعد از درمان، عفونت ادراري دوباره ظاهر شود، بعد از درمان به احتمال 25 تا 40 درصد به مدت 2 الي 3 هفته بعد از برطرف شدن عفونت، ممكن است مجددا ظاهر شود. به همين دليل، كشت ادرار جهت پيشگيري 1 تا 2 هفته پس از پايان درمان انجام تا رفع عفونت از ادرار تاييد شود و نيز مصرف آنتي بيوتيك‌ها تا زمان درمان قطعي و بررسي رفلاكس تجويز شود. در50 درصد موارد عفونت ادراري در كودكان بدون علامت است و فقط با آزمايش قابل تشخيص است، بنابراين والدين در انجام اين آزمايشات سهل انگاري نكنند.
انواع عفونت ادراري
عفونت هاي ادراري اغلب ساده اند و با يک دوره آنتي بيوتيکي و مراقبت هاي معمولي درمان مي شوند، ولي در عفونت هاي ادراري عارضه دار اين عفونت بنابر شرايط بيمار، داراي اختلال آناتوميک( تشريحي) در سيستم ادراري، نقص تخليه مثانه، وجود جسم خارجي در سيستم ادراري( سوند) يا داراي بيماري نقص ايمني است که عفونت ادراري در اين گروه، ديگر ساده تلقي نمي شود و همراه با عارضه است و هم مدت درمان آن طولاني تر است و هم امکان دارد به درمان هاي کمکي ديگري همچون جراحي، احتياج پيدا کند.
منبع: متخصص عفونت ادراری
