عفونت دستگاه ادراری
عفونت دستگاه ادراری(urinary tract infection-UTI )، عبارت است از بروز عفونت در هر قسمت از سیستم ادراری، شامل اعضای جمع آوری کننده و نگه دارنده و دفع کننده ی ادرار، یعنی کلیه ها، حالب ها، مثانه و پیشابراه.* معمولاً UTIدر اثر ورود باکتری هایی که می توانند در دستگاه گوارش، مهبل(واژن) یا اطراف پیشابراه زندگی کنند به دستگاه ادراری ایجاد می شود.
در اغلب موارد این باکتری ها از طریق پیشابراه به مثانه و کلیه ها می رسند. اکثراً سیستم دفاعی بدن این باکتری ها را از بین می برد و علایمی ایجاد نمی شوند ولی گاهی باکتری های مزبور موجب بروز عفونت در دستگاه ادراری می شوند.
خانم ها و افراد مسن بیشتر مستعد ابتلا به عفونت ادراری هستند.* علایم عفونت دستگاه ادراری عبارتند از:سوزش ادرار، تکرر یا فوریت ادرار، درد پشت و کمر یا قسمت پایین شکم، ادرار تیره، خونی یا بدبو، تب یا لرز.* عفونت ادراری در اقایان جدی تر از خانم هاست و دشوارتر درمان می شود. همچنین عفونت ادراری در افراد مسن، زنان باردار، افراد مبتلا به دیابت و افرادی که به سختی ادرار می کنند نیز خطرناک است.
عفونت ادراری کودکان
عفونتهاي ادراري يكي از شايعترين عفونتهاي دوران كودكي است كه ميتواند به كليهها آسيب برساند. عفونتهاي ادراري بيماري است كه در اثر وارد شدن ميكروب به مجاري ادرار ايجاد ميشود. معمولا علت اصلي عفونت ادراري، عامل باكتريايي موجود در دستگاه گوارش است كه در كودكان بيشتر ديده ميشود و به طور افزايشي عموما مثانه را درگير ميكند.مهمترين علت اين عفونت ميتواند رفلاكس يا برگشت ادرار از مثانه به كليهها باشد كه معمولا در 30 تا 50 درصد دختر بچهها ديده ميشود كه باعث عفونت ادراري آنها ميشود. والدين در صورت وجود رفلاكس در كودكان بايد به آن توجه و به پزشك متخصص مراجعه كنند. به عنوان مثال در كودكاني كه ادرار خود را نگه ميدارند و دير به دستشويي ميروند، كودكاني كه نميتوانند ادرار خود را نگه دارند و يا دچار يبوست ميشوند، ميتواند عوامل زمينهساز عفونتهاي ادراري باشد كه ممكن است بعد از مثانه، كليهها را هم درگير كرده و به آنها آسيب برساند.
عفونتهاي ادراري در دختران بيشتر از پسرها ديده ميشود؛ زيرا مجراي ادراري در دختران كوتاهتر بوده و احتمال انتقال عفونت به مثانه بيشتر است. علائم عفونتهاي ادراري در كودكان به سن آنها بستگي دارد. در سنين بالاتر علائم مشخصتر بوده و سوزش ادرار، تكرار ادرار، بوي بد ادرار، تب و درد پهلوها از علائم بارز آن به شمار ميرود. در شيرخواران و كودكان كم سن تشخيص دشوارتر است. در اين گروه سني ممكن است عفونت ادراري با تب، بي قراري، كم شدن وزن آنها، اسهال و استفراغ و يا زردي در دوران نوزادي همراه باشد كه در صورت بروز اين علائم، والدين بايد كودكان خود را نزد پزشك ببرند.
نوع و طول درمان را پزشك بر اساس تشخيص نوع عفونت ادراري مشخص ميكند و والدين بايد رنگ و بوي ادرار كودك خود را بررسي كنند. در صورت وجود درد در پشت و كمر از كيسه آب گرم استفاده كرده و بعد از هر بار ادرار، كودك خود را بشويند.ممكن است بعد از درمان، عفونت ادراري دوباره ظاهر شود، بعد از درمان به احتمال 25 تا 40 درصد به مدت 2 الي 3 هفته بعد از برطرف شدن عفونت، ممكن است مجددا ظاهر شود. به همين دليل، كشت ادرار جهت پيشگيري 1 تا 2 هفته پس از پايان درمان انجام تا رفع عفونت از ادرار تاييد شود و نيز مصرف آنتي بيوتيكها تا زمان درمان قطعي و بررسي رفلاكس تجويز شود. در50 درصد موارد عفونت ادراري در كودكان بدون علامت است و فقط با آزمايش قابل تشخيص است، بنابراين والدين در انجام اين آزمايشات سهل انگاري نكنند.
پیش گیری از عفونت ادراری با آب
– روزانه مقدار زیادی آب بنوشید (8-6لیوان)
– مصرف ویتامینC باعث افزایش اسیدیته ادرار می گردد و در نتیجه محیط را برای رشد باکتریها نامناسب می سازد.
– هر زمان که احساس می کنید نیاز به دفع ادرار دارید از دستشویی رفتن امتناع نکنید و هر بار مثانه را کاملاً خالی کنید.
– پیش از مقاربت جنسی و بعد از آن ادرار نمایئد و دستگاه تناسلی را با آب و صابون ملایم بشوئید.
– بعد از اجابت مزاج موضع را از جلو به عقب تمیز کنید تا از ورود باکتری های مدفوع به مجاری ادرا ر جلوگیری شود .
– از لباس زیر نخی و مناسب ( تنگ نباشد) استفاده کنید تا جریان هوا نا حیه را خشک نگه دارد .
– خانمهایی که بطور مکرر دچار عفونتهای ادراری می شوند بهتر است روشهای جلوگیری از بارداری مانند دیافراگرام را بکار نبرند و ترجیحاً از کاندوم استفاده کنند.
– خانمهایی که مستعد عفونتهای ادراری هستند از دوش حمام بجای وان استفاده نمایند.
– از فراورده های بهداشتی مخصوص دستگاه تناسلی (اسپری یا پودر) و صابون های قوی که باعث تحریک دستگاه تناسلی می گردند خودداری نمایند.
– وجود هر گونه مورد غیر طبیعی درساختمان مجاری ادرار که منجر به انسداد جریان ادرار گردد.
– مردانی که پروستات بزرگی دارند.
– استفاده از سوند
– ابتلا به دیابت و سایر بیماریهایی که باعث سرکوب سیستم ایمنی بدن می شوند.
حمام آب داغ باعث تسكين درد در بسيارى از اين زنان مى شود و احتمالا اين اثر به علت كاهش التهاب مى باشد.
آسپيرين با ايبوپروفن، مصرف كنيد.
اين دو دارو، ضد التهاب هستند و هر چه التهاب كمتر شود، درد نيز كمتر مى شود.
از ويتامين C استفاده كنيد.
بعضى از پزشكان اعتقاد دارند كه مصرف روزانه هزار ميلى گرم ويتامين C، براى اسيدى كردن ادرار، كافى است تا باعث اختلال در رشد باكترى شود.
احتياط: بعضى از آنتى بيوتيك هايى كه براى عفونت مثانه تجويز مى شوند، در ادرار اسيدى به خوبى اثر نمى كنند. بنابراين اگر ويتامين C مصرف مى كنيد، پزشك خود را در جريان بگذاريد.
از جلو به عقب پاك كنيد.
تميز كردن محل خروج ادرار از جلو به عقب، از عفونت مجدد جلوگيرى مى كند. تميز كردن در جهت عكس، شايع ترين علت عفونت و راه مناسبى براى عفونت هاى مكرر مى باشد.
منبع :متخصص ارولوژی تهران