عفونت كليه در اثر هجوم باكتري به كليه اتفاق افتاده و به نام پيلونفريت معروف است و شامل انواع پيلونفريت حاد و مزمن و پيلونفريت آمفيزماتو مي‌باشد. بعضي اوقات عفونت كليه به شكل آبسه كليه مي‌باشد.
علت عفونت كليه
عفونت بالا‌رونده از مجرا : يعني ميكروب عفونت‌زا از قسمتهاي پاييني دستگاه ادراري به كليه رفته و ايجاد عفونت مي‌كند. اين حالت در صورت وجود انسداد در مسير ادراري (ناشي از سنگ و اختلال ساختماني) و يا اختلال عملكرد دستگاه ادراري و ريفلاكس (برگشت ادراري) بيشتر اتفاق مي‌افتد.
انتشار از طريق خون كه در نوزادان نقش مهمي دارد و در بزرگسالان به ندرت اين راه نقش دارد. و در اين حالت معمولا آبسه كليه ايجاد مي‌شود.
انتشار از طريق كانال لنفاوي ، نادر است و شواهد اندكي در اين رابطه وجود دارد.
انتشار مستقيم عفونت از اعضاء مجاور : مثلا در آبسه داخل شكمي يا بيماري التهابي لگني ، عفونت ممكن است به كليه منتقل شود.
عفونت حاد كليه
پيلونفريت حاد نوعي عفونت باكتريال كليه است كه سبب التهاب بافت و لگنچه كليه مي‌شود. شايعترين علت ايجاد پيلونفريت حاد باكتري اشيرشياكلي E.Coli مي‌باشد (در 80% موارد) از ديگر ارگانيسمهاي عامل مي‌توان به ميكروبهاي كلبسيلا ، پروتئوس ، سودومونا ، انتروباكتر و … اشاره كرد. معمولا عامل عفونت‌زا از بخشهاي پاييني دستگاه ادراري به بالا صعود مي‌كند و سبب درگيري كليه مي‌شود. وجود ريفلاكس (برگشت ادراري به كليه) موجب افزايش ريسك پيلونفريت حاد مي‌شود.
گسترش خوني عفونت معمولا به دنبال عفونت خون با استافيلوكوك (سپتي سمي) روي مي‌دهد در اين حالت بيشتر احتمال دارد كه آبسه كليه ايجاد شود.
علايم عفونت كليه
شروع ناگهاني تب و لرز
درد يك طرفه يا دو طرفه پهلو
علائم عمومي (سردرد ، درد عضلاني و ضعف عمومي و بيحالي)
سوزش ادرار ، تكرر ادرار و فوريت در ادرار كردن و ادرار كدر يا خوني و بدبو
تهوع و استفراغ
درد شكمي (كودكان معمولا درد پهلو ندارند و از درد شكمي شكايت دارند)
تشخيص عفونت كليه
در آزمايش خون افزايش گلبولهاي سفيد وجود دارد.
در آزمايش ادرار ، گلبولهاي سفيد و باكتري و گلبولهاي قرمز و كست گلبولهاي سفيد و نوتروفيلهاي درشت ديده مي‌شود (زير ميكروسكوپ)
كشت ادرار همواره مثبت است و معمولا رشد قابل توجه عامل بيماري را (در محيط كشت) نشان مي‌دهد. كشت خون در 3/1 بيماران مثبت است.
در موارد مشكوك يا عارضه دار از سي‌تي‌اسكن و سونوگرافي استفاده مي‌شود. در اين بيماران بيشترين توجه به تشخيص انسداد سيستم ادراري بوسيله سنگ و … است و سونوگرافي براي اين منظور مفيد است.
درمان عفونت كليه
درمان با سيپروفلوكساسين يا افلوكساسين و يا كوتريموكسازول صورت مي‌گيرد و پس از انجام آزمونهاي حساسيت ميكروب به اين داروها (آنتي بيوگرام) در صورت لزوم دارو عوض شده و درمان 10 تا 14 روز ادامه مي‌يابد. در صورتي كه بيمار بدحال باشد در بيمارستان بستري شده و تزريق آنتي‌بيوتيك انجام مي‌شود.
و بعد از 5-3 روز آنتي‌بيوتيك خوراكي داده مي‌شود و تا 14 روز ادامه پيدا مي‌كند. اگر كشت خون بيمار مثبت باشد دوره درمان طولاني‌تر خواهد بود.
در صورت وجود آبسه كليه ، انسداد مسير ادراري و يا اختلال دستگاه ادراري اين عوامل بايد برطرف شود.
عوارض عفونت كليه
پيلونفريت حاد در بالغين معمولا اسكار (اثر جوش‌خوردگي و ترميم) كليوي يا آسيب پايدار بر جاي نمي‌گذارد ولي در كودكان به علت عدم تكامل رشد كليه ، عفونت كليه مي‌تواند اسكار ايجاد كند و بطور دائم عملكرد كليه را مختل كند.
عفونت مزمن كليه
پيلونفريت مزمن با ايجاد اسكار و آتروفي (كوچك شدن) كليه كه به نارسايي كليه مي‌انجامد، مشخص مي‌شود. و در صورتيكه عفونت حاد وجود نداشته باشد بيمار بدون علامت خواهد بود. و بعد از ايجاد نارسايي كليه ، علايم مربوط به آن و افزايش فشار خون ظاهر خواهد شد. اختلال زمينه‌اي (در ساختمان يا عملكرد) دستگاه ادراري باضافه عفونتهاي مكرر مسئول ايجاد پيلونفريت مزمن هستند و عواملي مانند ديابت ، سنگ كليه ، آسيب كليه ناشي از داروها نيز گاهي دخالت دارند.
تشخيص عفونت مزمن كليه
ممكن است آزمايش ادرار كاملا طبيعي باشد در صورتيكه عفونت فعال باشد و باكتري در ادرار وجود داشته باشد كشت مثبت مي‌شود. تشخيص با راديوگرافي ساده شكم و با ديدن كليه‌هاي كوچك شده و حدود نامنظم كليه داده مي‌شود. همچنين در اوروگرافي وريدي ، اختلال در ترشح ماده حاجب وجود دارد و اسكار كليه مشاهده مي‌شود.
درمان عفونت مزمن كليه
تخريب كليه غير قابل برگشت است. البته با شناسايي اختلال ساختماني دستگاه ادراري و رفع آن و پيشگيري از عفونتهاي مكرر مي‌توان از آسيب بيشتر كليه جلوگيري كرد. در صورت موفق نبودن درمان طبي ، درمان به كمك جراحي و رفع اختلال زمينه‌اي صورت مي‌گيرد.
پيلونفريت آمفيزماتو
يك عفونت تخريب كننده كليه بوده و از خصوصيات آن وجود گاز در داخل و اطراف كليه است اين نوع عفونت بيشتر در ديابتي‌ها شايع است (90-80 درصد اين بيماران ديابت دارند). و درصدي هم بدنبال انسداد سيستم ادراري ناشي از سنگ يا نكروز پاپيلري دچار اين عفونت مي‌شوند. براي درمان ، اين بيماران بايد آنتي‌بيوتيك وريدي دريافت نمايند و قند خون اين افراد سريعا بايد كنترل شود و در صورت وجود انسداد بايد برطرف گردد.
آبسه كليوي
آبسه كليوي زماني ايجاد مي‌شود كه عامل ميكروبي به همراه سلولهاي التهابي بدن فرد و چرك حاصل از آنها ، تجمع پيدا كرده و توده‌اي را تشكيل مي‌دهد كه اطرافش پوشش خاصي دارد و اين عفونت به بيرون راه ندارد. علايم آن مثل پيلونفريت حاد است و تشخيص قطعي با سي‌تي‌اسكن داده مي‌شود.
درمان آبسه كليوي
درمان آبسه در گام اول تزريق وريدي آنتي‌بيوتيك مي‌باشد، در صورتيكه با درمان دارويي بهبودي حاصل نشود، تخليه آبسه با سوزن زير ديد سونوگرافي انجام مي‌شود.
منبع : نیک صالحی
