علائم سنگ های ادراری،سنگ شکنی درون اندامی

[sbu_post_image]

علائم سنگ های ادراری

در شخص مبتلا به سنگ ادراری علائم بالینی از تنوع زیادی برخوردارند. ممکن است بیمار مدت ها کاملاً بدون علامت باشد و در یک عکسبرداری یا سونوگرافی شکم یا یک آزمایش ادرار که به طور اتفاقی و به عنوان مثال جهت استخدام یا پیگیری بیماری دیگری انجام می شود سنگ ادراری کشف شود. ولی اغلب سنگ های ادراری بالاخره دارای علائم بالینی خواهند شد. این علائم گاهی در اثر شکسته شدن و پایین آمدن سنگ ایجاد می شوند. سنگ ها ابتدا در کلیه تشکیل شده و به طور پیشرونده از کالیس ها، لگنچه و حالب ها عبور می کنند. سنگ ها بر اساس محل خود (و نه بر اساس جنس خود) ایجاد علائمی می کنند.

سنگ های درون کالیس ها: اگر این سنگ ها کوچک باشند بدون علامت و بدون ایجاد انسداد هستند و به طور اتفاقی در عکسبرداری ها و یا آزمایش ادرار کشف می شوند. اگر بزرگ باشند ممکن است درد پهلو، عفونت ادراری مکرر و هماچوری (وجود خون در ادرار) ایجاد نمایند.

سنگ های درون لگنچه: گاهی بدون علامتند و گاهی دردهای متناوبی بسته به میزان انسداد ایجاد می کنند. اگر عفونت به آن اضافه شود علائم شدید عفونت کلیه و خون در بیمار مشاهده می شود.

سنگ های حالب در قسمت فوقانی: اگر سنگی آنقدر کوچک باشد که بتواند در حالب پایین بیاید ایجاد درد کولیک کلیوی و هماچوری (وجود خون در ادرار) می شود. حالب در محل اتصال به لگنچه، محل عبور سرخرگ ایلیاک و محل اتصال به مثانه دارای تنگی است و بقیه آن قطری حدود نیم تا یک سانتی متر دارد. معمولاً سنگ حالب در قسمت های تنگ تر گیر می کند و دردهای شدید کلیوی (کولیک کلیوی) ایجاد می کند. دردهای کولیک کلیوی مجموعه ای از دردهای تند، تیز و شدیدی هستند که به صورت حاد و ناگهانی شروع می شوند. این دردها به پلهو محدود شده و به طور متناوب و پیاپی تکرار می شوند. اکثر بیمارانی که به پزشک مراجعه می کنند در این مرحله هستند. بیمار در این وضعیت یک دست را به پهلوی خود گذاشته و بی تاب است و مرتب وضعیت خود را تغییر می دهد تا شاید با این عمل از شدت درد خود بکاهد. زمانی که سنگ به پایین تر آمد و به مدخل لگن رسید دردهای متناوب همراه با تهوع و استفراغ و حالت تیرکشنده به کشاله ران ایجاد می کند.

سنگ های حالب تحتانی: در این مرحله معمولاً دردها متناوب و تیر کشنده است که به سمت دستگاه تناسلی سیر می کند. حالب در محل اتصال به مثانه دارای تنگی است و شایعترین محلی که سنگ در آن گیر می کند، همین مکان است. حالب در محل اتصال به مثانه در طول جدار مثانه امتداد می یابد و زمانی که سنگ به این محل می رسد، به علت تأثیر گذاشتن بر اعصاب منطقه، ایجاد تحریک مثانه و سوزش ادرار و تکرر ادرار و هماچوری (وجود خون در ادرار) می کند.

وجود خون در ادرار گاهی به حدی زیاد است که توسط خود بیمار دیده می شود و او به پزشک گزارش می دهد. اگر ادرار به رنگ تیره یا دارای لخته های خون باشد، معمولاً خون از مناطق فوقانی دستگاه ادراری سرچشمه گرفته است. چنانچه خون به رنگ قرمز روشن در طول ادرار و یا انتهای آن و همچنین همراه با ناراحتی های دیگر ادراری مثل سوزش و تکرر ادرار باشد نشانه وجود سنگ در حالب تحتانی یا مثانه است. علت ایجاد خون در ادرار آسیب ناشی از سنگ به مخاط راههای ادراری است و وجود خون همراه با درد از خصوصیات بارز سنگ های دستگاه ادرار است. سوزش و تکرر ادرار در اثر حرکت جسم خارجی (سنگ) و التهاب و تحریک مخاط مثانه ایجاد می شود. زمانیکه سنگ در مجرای ادرار وارد شود ممکن است باعث سوزش و درد شدید و قطع جریان ادرار گردد. زمانیکه دردهای کولیکی کلیوی وجود دارد تب و لرز نیز از علائم سنگ است. لرز ممکن است تمام اندام ها را در بر گیرد. نوک انگشتان و لب ها اغلب رنگ پریده و کبود می شوند و با بالا رفتن تب، لرز از بین می رود و بهبودی حال بیمار مشاهده می شود. همراه دردهای کولیکی شدید تهوع و استفراغ وجود دارد که دلیل آن منشأ مشترک اعصاب خودکار احشائی است. همچنین ممکن است در این موقع روده ها بدون حرکت شوند و اتساع شکمی و نفخ نیز ایجاد شود. گاهی تنها علامت سنگ دستگاه ادراری یافتن یک عفونت ادراری در آزمایش ادرار است به خاطر همین نکته پزشک، هر بیمار مبتلا به عفونت ادراری را از لحاظ سنگ بررسی می کند. در بعضی مواقعی نیز ممکن است تنها علامت وجود سنگ، خون اندکی باشد که فقط در آزمایش ادرار به صورت میکروسکوپی مشاهده می شود و خود بیمار قادر به دیدن آن نیست.

سنگ شکنی درون اندامی یا TUL

به سنگ شکنی درون اندامی سنگ هایی که در لوله حالب (رابط بین مثانه و کلیه ها) گیر می کنند گفته می شود. وقتی سنگ از کلیه حرکت کرده و به لوله حالب می افتد باعث انسداد و تخریب کلیه و درد وحشتناکی می گردد که به صورت ناگهانی به سراغ بیمار آمده و او را زمین گیر می کند. در صورت عدم دفع خودبه خودی سنگ برای درمان آن از TUL استفاده می شود.

در این روش با بی حسی نخاعی با استفاده از دوربین بسیار باریک به نام یورتروسکوپ و عبور آن به حالب محل دقیق سنگ را مشخص و با دید مستقیم با استفاده از لیزر یا لیتوکلاست سنگ را کاملاً خرد کرده و با پنس خارج می کنیم. در بعضی از مواقع جهت تسهیل در عبور سنگ های خرد شده یا انجام سنگ شکنی برون اندامی یک عدد سوند باریک دابل جی در داخل حالب گذاشته شده و پس از 4 هفته به صورت سرپایی خارج می شود.

در این روش بدون شکاف یک وجبی روی شکم بیمار سنگ به صورت آندوسکوپی و به صورت سرپایی و بدون بستری درمان می شود.

منبع : متخصص سنگ کلیه