[sbu_post_image]
عفونت ادراري
عفونت هاي ادراري، يکي از شايع ترين عفونت هايي است که ممکن است در طول زندگي هر فرد براي او اتفاق بيفتد. معمولاً اين بيماري در زنان بيشتر از مردان به چشم مي خورد و 50 درصد از زنان حداقل يک مرتبه در زندگي، عفونت ادراري( بخصوص عفونت مثانه) را تجربه مي کنند که ممکن است مربوط به مثانه( التهاب مثانه) يا عفونت کليه باشد.
ميکروب‌ها چگونه وارد دستگاه ادراري مي‌شوند؟
در 90 درصد عفونت‌هاي ادراري، ميكروب‌ها از راه مستقيم و با عبور از مجراي خروجي ادرار به مثانه مي‌رسند. درعين‌حال، عفونت دستگاه ادراري توسط عوامل مختلف بروز مي‌كند. عفونت‌هاي غيراختصاصي باكتريايي در دستگاه ادراري فوقاني بيشتر ديده مي‌شود و عفونت‌هاي اختصاصي و عفونت‌هاي منتقله از طريق تماس‌هاي جنسي نيز بيشتر در دستگاه ادراري تحتاني ديده مي‌شود.
اغلب افراد لفظ عفونت ادراری را به جای لفظ عفونت مثانه که نوعی عفونت باکتریایی است و در مثانه ایجاد التهاب می‌کند و با علائمی نظیر احساس نیاز به دفع مکرر ادرار و سوزش ادراری همراه است، بکار می‌برند.
عفونت مثانه (سیستیت) در بین خانم‌های 20 تا 50 سال نسبتاً شایع است، گفت: علائم عفونت مثانه در خانم‌ها متفاوت است و با علایمی مانند درد، ناراحتی و سوزش هنگام دفع ادرار و یا درد هنگام مقاربت جنسی بروز می‌کند.
ناراحتی لگن یا درد قسمت تحتانی شکم که اغلب در قسمت فوقانی استخوان لگن نمایان می شود، افزایش دفعات دفع ادرار و احساس فشار و نیاز به ادرار کردن به طور مکرر حتی زمانی که میزان ادرار در مثانه بسیار کم است، ادرار بدبو و کدر، همچنین وجود خون در ادرار ( که در جواب آزمایش ادرار دیده می شود) از علایم سیستیت است.
به علت اینکه احساس نیاز به دفع ادرار در دوران بارداری عارضه‌ای شایع است، ممکن است تشخیص قطعی سیستیت به خصوص در مواردی که علائم خفیف است، مشکل باشد. بنابراین در مواردی که علائم و ناراحتی ادراری و سوزش ادرار وجود دارد باید با مراجعه سریع به پزشک و با انجام آزمایش ادرار تشخیص قطعی داده شود.
علائم انتشار عفونت به کلیه‌ها با تب شدید که اغلب همراه با لرز و تعریق است نمایان می شود، درد در قسمت تحتانی پشت یا پهلو درست زیر دنده‌ها که ممکن است یک طرفه یا دو طرفه باشد و ممکن است درد شکمی ناشی از آن با تهوع و استفراغ ایجاد می شود.
علائم سیستیت نیز ممکن است در عفونت کلیه دیده شود، عفونت کلیه یکی از خطرناک‌ترین عوارض دوران بارداری است و ممکن است به زایمان زودرس یا سایر اختلالات بیانجامد. بنابراین باید در صورت بروز علایم بیماری هر جه سریعتر به پزشک مراجعه شود تا اقدامات درمانی لازم انجام گیرد.
زنان بارداری که دچار سیستیت می شوند یا در اولین معاینه دوران بارداری باکتری در ادرارشان دیده شده، باید با تجویز پزشک به مدت 7 تا 10 روز آنتی بیوتیک خوراکی دریافت کنند. (بسیاری از آنتی بیوتیک ها را می‌توان با اطمینان در دوران بارداری مصرف کرد). اگر علائم سیستیت وجود داشته باشد، احتمالاً با مصرف آنتی بیوتیک در مدت چند روز این علائم برطرف می شود. ولی به هر حال ادامه یک دوره درمان به طور کامل بسیار ضروری است تا دستگاه ادراری از وجود باکتری پاک شود.
پس از درمان باید آزمایش ادرار را تکرار کنید تا مشخص شود که عفونت برطرف شده است. انجام کشت‌های مکرر ادرار با فواصل معین در تمام دوره بارداری الزامی است تا از عدم بازگشت عفونت اطمینان حاصل شود.
در 40 درصد خانم‌های باردار که دچار عفونت ادراری می‌شوند عفونت تکرار می‌شود. به منظور پیشگیری از عود عفونت، در صورت تکرار عفونت مثانه، ممکن است آنتی بیوتیک به طور دائم و با یک دوز پائین تا زمان زایمان تجویز شود.
در صورت بروز عفونت کلیه در دوران بارداری باید زنان باردار در بیمارستان بستری شده و آنتی بیوتیک وریدی دریافت کنند و از نظر علائم زایمان زودرس تحت نظر باشد. پس از درمان باید مرتباً آزمایش ادرار را تکرار کرده و برای باقی مانده دوران بارداری تحت درمان با آنتی بیوتیک قرار گیرند، زیرا همواره در معرض خطر عود عفونت کلیه قرار دارند.
علائم عفونت ادراری
در زناني که به خاطر عفونت و التهاب مجراي ادرار سوزش دارند، علائم خفيف تراست و به تدريج خود را نشان مي دهد. اين نشانه ها ممکن است با ترشح يا خونريزي غير طبيعي از واژن که ناشي از التهاب همزمان دهانه رحم(سيستيت)است، همراه باشند. ممکن است بيمار به تازگي ازدواج کرده باشد و از درد شکم شکايت کند. گاهي اوقات پزشک متخصص هنگام معاينه بيمار مشاهده مي کند که دهانه رحم ترشحات چرکي دارد يا ضايعات تبخال تناسلي وجود دارند.
عفونت ادراری بر اثر ورود باکتری به محیط مثانه رخ می‌دهد. این باکتری‌ها با ورود به مجرای ادراری و مثانه، به جداره آن حمله می‌کنند و باعث قرمزی، التهاب و واکنش در دستگاه ادراری تحتانی می‌شوند. اولین واکنش التهابی، تکرر ادرار و سوزش است.
البته در دستگاه ادراری بعضی بیماران باکتری وجود دارد، ولی اصلا علائم واضحی ندارند و به طور اتفاقی و در آزمایش‌های کلینیکی شاهد بالا رفتن باکتری در اوره هستیم، اما علائم به تکرر ادرار و سوزش ختم نمی‌شود، بلکه با رشد سریع باکتری‌ها، درد زیر شکم یا پهلوها، دفع قطره‌قطره ادرار، احساس پر بودن مثانه، بوی بد ادرار، خون در مثانه یا تیره‌شدن رنگ ادرار نیز به دیگر نشانه‌ها اضافه خواهد شد.
وجود خون در ادرار فقط به دلیل عفونت‌های ادراری است یا می‌تواند عامل دیگری داشته باشد؟
خون در ادرار را باید جدی گرفت. این علامت، نشانه آن است که مخاط دستگاه ادراری در حال خونریزی است و جداره عروق ظریف آسیب دیده‌اند، اما رنگ و نوع خونریزی نیز می‌تواند نشان دهد محل خونریزی کجا بوده است.
اگر خونریزی از قسمت فوقانی باشد خونریزی پررنگ خواهد بود. این نوع خونریزی‌ها ممکن است به دلیل وجود سنگ کلیه باشد، ولی در این موارد هیچ‌گاه خونریزی لخته‌ای نخواهیم دید. عفونت‌های داخل مثانه و پیشابراه یا وجود تومور در دستگاه ادراری تحتانی، موجب خــونریــزی لختــه‌ای به رنـگ روشن مـی‌شود.
خونـــریزی همیشــه با چشم مسلح قابـل رویت نیسـت و گاهی فقط در آزمایش ادراری و زیر میکروسکوپ دیده می‌شود. خونریزی می‌تواند به دلایل دیگری از جمله بالا بودن کلسیم در ادرار، اسیداوریک زیاد و کریستال اوری باشد.
بیشتر عفونت‌ها به دستگاه ادراری تحتانی محدود می‌شود. عفونت پیشابراه اوتریت، عفونت مثانه سیستیت و عفونت کلیه پیلونفریت نام دارد. در عفونت دستگاه ادراری تحتانی دو عضو یعنی پیشابراه و مثانه درگیرند که گاه کلیه‌ها نیز درگیر می‌شوند. اگر درمان مناسب انجام نشود باکتری‌ها به نقاط فوقانی دستگاه ادراری تجاوز می‌کنند.
علايم باليني عفونت هاي ادراري به شخص و سن وي بستگي دارد و در افراد متغير است، مثلاً در کودکان يک تا 2 سال به شکل بي قراري، دل درد، خوب وزن نگرفتن، بي اشتهايي و تب هاي غيرمعمول است که با افزايش سن، فرد مي تواند علايم خود را ابراز کند که از شايع ترين آنها مي توان به سوزش ادرار( بخصوص هنگام تخليه کامل مثانه)، تکرار ادرار، درد در ناحيه تحتاني شکم روي مثانه، پيدا شدن خون در ادرار، احساس فوريت داشتن در دستشويي و حتي بي اختياري اشاره کرد.
نکته! عفونت هاي مثانه بدون تب هستند، عفونت هايي که اغلب تب دار هستند مربوط به عفونت هاي کليه مي باشد.
منبع : کتاب راهنمای پزشکی خانواده- بیماری های کلیه و مجاری ادرار
