[sbu_post_image]
وظایف پروستات
غده پروستات ترشحاتی قلیایی و شیری رنگ را در خود ذخیره و ترشح میکند که معمولا 25 تا 30 درصد حجم منی را به همراه سلولهای اسپرم و مایع کیسههای منی تشکیل میدهد.
در یک مرد سالم پروستات اندکی بزرگتر از یک گردو است؛ در جلو و اندکی پایینتر از مثانه قرار دارد و پیشابراه را درست در زیر مثانه احاطه میکند و میتوان در حین معاینه مقعدی آن را لمس کرد. پیشابراه درون پروستات با نام «پیشابراه پروستاتی» با دو مجرای انزالی به هم میپیوندد.
اسپرم درون بیضهها تولید میشود و بعد وارد مجاری پیچدرپیچی روی بیضه به نام اپیدیدم میشود و در آنجا بالغ میشود. سپس از طریق دو مجرای کوچک عضلانی به نام «واز دفرانس» پس از پیچیدن به دور مثانه به کیسههای منی میرسد. در هنگام انزال عضلات جدار کیسههای منی و نیز پروستات منقبض میشوند و محتوای خود را به درون دو مجرای انزالی میریزند.
این دو مجرای انزالی با عبور از میان پروستات به پیشابراه پروستاتی میریزند و نهایتا این محتویات طریق آلت تناسلی از بدن خارج شود. مایع منی هم اسپرم را تغذیه میکند و هم خاصیت قلیایی آن اسپرم را در محیط اسیدی واژن زن حفاظت میکند.
پروستات از هزاران غده کوچک تولیدکننده مایع منی تشکیل شده است. به طور خاص پروستات یک غده برونریز است. از این لحاظ به آن یک غده برونریز میگویند که مواد ترشحی آن از راه مجاری به بیرون از بدن میریزد. غدههای عرقی نمونه دیگری از غدد برونریز هستند.
مایعی که پروستات تولید میکند یک سوم مایع منی را تشکیل میدهد. مایعی که اسپرم را حمل و آن را تغذیه میکند. این مایع تولید شده به همراه اسپرم در کیسههای منی ذخیره میشود. کیسههای منی (وزیکول سمینال) در میان راست روده و مثانه و چسبیده به مثانه قرار دارند و به مجاری انزالی باز میشوند.
ترشحات کیسه منی غنی از فروکتوز (یک قند به عنوان منبع انرژی اسپرم)، پروستاگلاندینها (شکلی از اسیدهای چرب) و پروتئینها هستند که باعث میشوند مایع منی در واژن زن منعقد شود. ترشحات پروستات غنی از کلسیم، روی، ویتامین C (اسید سیتریک)، اسید فسفاتاز، آلبومین و آنتیژن اختصاصی پروستات (PSA) هستند. ترشحات پروستات دارای بالاترین غلظت سیترات (ویتامین C) نسبت به هر بافت بدنی دیگر در انسان هستند. شاید این غلظت بالا نقشی در تولید مثل داشته باشد. روی (زینک) نیز در غلظتهای بالا در ترشحات پروستات یافت میشود. زینک یک ماده ضد عفونیکننده شناخته شده است و دانشمندان معتقدند نقشی در مقابله با عفونتهای باکتریایی پروستات داشته باشد.
بزرگی خوش خیم پروستات
بزرگی خوش خیم پروستات در آقایان، برداشتن کامل پروستات با عمل جراحی و رادیو تراپی خارجی پروستات، مشکلات عصبی(مانند آسیب اعصاب مثانه در اثر دیابت، سکته مغزی، بیماری پارکینسون، ام اس و مثانه بیش فعال) از علل ایجاد بی اختیاری ادرار در آقایان هستند.
هیپرپلازی خوش خیم پروستات
چه کسانی در خطر ابتلا به التهاب پروستات قرار دارند؟* هیپرپلازی خوش خیم(تکثیر غیر طبیعی سلول های طبیعی)،(BPH) که به آن بزرگ شدگی(هیپرتروفی) خوش خیم پروستات هم گفته می شود، اختلالی است که در آن اندازه پروستات به مقدار بسیار زیاد افزایش می یابد و مشکلات ادراری ایجاد می نماید.
علت بزرگی پروستات
اندازه پروستات در اوایل بلوغ در اثر تغییرات هورمونی، 2 برابر می شود و سپس در حوالی 25 سالگی دوباره روع به رشد می کند و این رشد تقریباً در تمام بقیه عمر فرد ادامه دارد.معمولاً این بزرگ شدگی تا سنین بالا مشکلی ایجاد نمیکند. به ندرت بزرگ شدگی خوش خیم پروستات(BPH) قبل از 40 سالگی موجب بروز علایم می شود.
در بیش از نیمی از مردان، از دهه ششم زندگی به بعد بعضی از نشانه های بزرگی خوش خیم پروستات(BPH ) دیده می شود.* حدود 90 درصد از مردان در دهه هفتم و هشتم عمر دچار نشانه های بزرگی خوش خیم پروستات می شوند.
علایم بزرگی پروستات
بعضی از علایم بزرگی خوش خیم پروستات و سرطان پروستات شبیه یکدیگر هستند ولی به نظر نمی رسد ابتلا به بزرگی خوش خیم پروستت احتمال ایجاد سرطان پروستات را افزایش دهد ولی ممکن است فرد مبتلا به بزرگی خوش خیم پروستات، به طور همزمان به سرطان پروستات تشخیص داده نشده نیز مبتلا باشد یا در آینده مبتلا به سرطان مزبور شود. بنابراین، مؤسسه ملی سرطان و انجمن سرطان امریکا توصیه می کنند که تمام مردان بالای 50 سال، سالی یک بار ضمن مراجعه به اورولوژیست، تحت معاینه انگشتی پروستات از راه مقعد و آزمایشPSA قراربگیرند تا از این طریق بتوان وجود سرطان پروستات را به موقع تشخیص داد.
شایع ترین علایم بزرگی خوش خیم پروستات عبارتند از:* نشت ادرار یا قطره قطره دفع شدن ادرار*افزایش دفعات ادرار کردن(تکرر ادرار)به ویژه در هنگام شب.*فوریت ادرار(احساس نیاز فوری به ادرار کردن)*احتباس ادرار(ناتوانی در دفع ادرار)* ضعیف و منقطع بودن جریان ادرار.( مشکلاتی که ذکر شد ممکن استموجب بی اختیاری ادرار،آسیب کلیه ها، آسیب مثانه، عفونت مجاری ادرار و ایجاد سنگ های مثانه شوند.
علایم پروستات بزرگ شده
همانطور که گفته شد بسیاری از مردان مبتلا به بیماری بزرگی پروستات فاقد علائم می باشند. اما زمانیکه بزرگی پروستات در روند ادرار کردن دخالت کند منجر به بروز علایمی نظیر جریان ضعیف ادراری، احساس عدم تخلیه کامل مثانه، تأخیر در شروع ادرار، احساس ادرار کردن مکرر، بیدار شدن از خواب در شب جهت ادرار کردن و نیاز به زور زدن برای ادرار کردن خواهد شد.
این علائم ثانویه به اثر بزرگی پروستات برروی پیشابراه و بعد از آن برروی مثانه می باشد. در مراحل اولیه عضلات مثانه می توانند بر تنگی پیشابراه غلبه کند، اما بعداً عضلات مثانه ضخیم تر، حساستر، و قوی تر خواهند شد که سبب احساس ادرار مکرر می شود.در بعضی موارد زمانیکه پروستات بزرگ می شود، چنان پیشابراه را تحت فشار قرار می دهد که مثانه قادر نیست بر این نیرو غلبه کند، لذا نمی تواند بطور کامل تخلیه شود.
اگر عفونت ادراری ایجاد شود ممکن است علایمی نظیر حس درد و سوزش در ادرار کردن رخ دهد. در تعداد کمی از موارد مبتلا به بزرگی خوش خیم پروستات، این حالت ممکن است منجر به بروز عفونتهای مکرر ادراری، عدم تخلیه کامل ادرار و آسیب های تدریجی به مثانه و کلیه ها شود.
بافت پروستات بزرگ و متورم شده و نهایتا جریان خروج ادرار را قطع میکند، در نتیجه ادرار درون مثانه باقی میماند. بزرگی خوش خیم پروستات معمولا در مردان بالای ۶۰ سال رخ میدهد (مردان زیر ۵۰ سال ندرتا دچار آن میشوند). علت غالب بزرگ شدگیهای پروستات بزرگی خوش خیم میباشد.
درمان بزرگی پروستات
درمان اختصاصی بزرگی خوش خیم پروستات به وسیله پزشک متخصص کلیه و مجاری ادرار بر اساس موارد زیر انجام می شود:**سن بیمار و وضعیت بهداشت عمومی و سابقه پزشکی او.** میزان گسترش بیماری**تحمل بیمار نسبت به داروهای اختصاصی، اعمال جراحی یا سایر درمان ها**آنچه در باره سیر بیماری انتظار می رود.**اولویت های مورد نظر بیمار.
چنانچه بزرگ شدگی پروستات در حد خفیف باشد ممکن است به درمان نیاز نداشته باشد زیرا بررسی ها نشان داده اند که بعضی از نشانه هایBPH در موارد خفیف بدون درمان برطرف می شوند. تشخیص این مسئله تنها پس از بررسی و معاینه دقیق به وسیله پزشک امکان پذیر است. چک آپ منظم به وسیله پزشک از نظر بروز مشکلات جدید ضرورت دارد.
منبع : متخصص ارولوژی تهران