[sbu_post_image]
نارسایی کلیه
نارسایی کلیه یک بیماری موذی و بی سروصداست. کلیه ها آنچنان آهسته تخریب می شوند که بیمار کاملا از آن بی خبر است و معمولا وقتی اقدام می کند که در مراحل انتهایی بیماری قرار گرفته است…
اگر بخواهیم به علت های این نارسایی نظری اجمالی بیفکنیم، متوجه می شویم که در اغلب موارد این خود بیماران هستند که سال ها و ماه ها با بی خبری و بی توجهی نسبت به سلامت خود، تیشه را برداشته و بر کلیه ها می کوبند. بیمار از نارسا شدن کلیه تا عمل پیوند، راهی پر فراز و نشیب و دشوار را طی می کند و ما قصد داریم به مناسبت ۲۳ آذر، روز جهانی حمایت از بیماران کلیوی، این مراحل را یک به یک با دکتر حسین کرمی، فوق تخصص کلیه و مجاری ادراری و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تجزیه و تحلیل کنیم.
علت بیماری نارسایی کلیه
دیابت کنترل نشده و بالا بودن فشارخون به مدت طولانی ۲ علت اصلی نارسایی کلیه هستند، اما عوامل به این دو محدود نمی شود. مصرف بی رویه مسکن ها، برگشت ادرار به کلیه ها (به خصوص در کودکان)، انسداد مجرای ادرار و درمان نشدن به موقع آن ( در اثر وجود سنگ یا افرادی که مثانه عصبی دارند)، عفونت های خاص در گلو یا پوست (اگر به موقع درمان نشوند)، مصرف داروهای شیمی درمانی، سابقه بیماری به نام گلومرولونفریت و مصرف دارو هایی از خانواده آمینوگلیکوزید ها نیز از دیگر علت ها هستند. البته گاه نیز هیچ عامل اولیه ای وجود ندارد.
وقتی عامل سیستمیک باشد هر دو کلیه درگیرند مثل دیابتی که کنترل نشده است ولی وقتی سنگی باعث انسداد می شود یا فرد به طور مادرزادی دارای حالب تنگ در یکی از کلیه هاست که باعث تجمع ادرار در همان کلیه می شود در این مواقع (البته اگر مشکل بیمار سریع شناسایی نشود)یک کلیه از بین می رود. این افراد تا وقتی که کلیه مقابلشان مشکلی پیدا نکرده می توانند با یک کلیه، راحت زندگی کنند. افراد تک کلیه ای باید کاملا تحت نظر پزشک باشند. زیرا این کلیه برای بیمار حیاتی است. البته سیستم طبیعی بدن طوری عمل می کند که کلیه سالم، وقتی متوجه عدم کارکرد کلیه مقابل می شود به طور خودکار شروع به بزرگ ترشدن می کند تا بتواند کم کاری پیش آمده را جبران کند.
تشخیص نارسایی کلیه
برگرداندن کلیه نارسا به وضعیت اولیه تقریبا ناممکن است اما اگر در مراحل اولیه شناسایی شود، می توان مانع از پیشرفت تخریب شد زیرا پزشک با یافتن عامل تخریبی و کنترل آن، اجازه از کارافتادگی کامل، دیالیزی شدن و در نهایت، لزوم پیوند کلیه به بیمار را می گیرد. مثلا دیابت یا فشارخون با دارو کنترل می شود و داروهای نگهدارنده برای کلیه تجویز می شود. رژیم غذایی این بیماران باید کم نمک و فعالیت های بدنی متعادلی داشته باشند تا از تخریب بیشتر جلوگیری شود.
حتی افراد سالم نیز با توجه به نظر پزشکشان گاهی باید آزمایش هایی انجام دهند ولی افراد در معرض خطر بهتر است هر ۶ تا ۱۲ ماه آزمایش های مربوط به سلامت کلیه را انجام دهند.
تا وقتی که عملکرد کلیه ها برای بدن کافی باشد، سعی می کنیم با دارو بیمار را در همان حالت نگه داریم اما وقتی عوارض غیرقابل کنترل شود، ۲ گزینه پیش روی ما قرار می گیرد؛ اولین گزینه دیالیز است تا بتوانیم خون را تصفیه کنیم. تعداد جلسه ها بستگی به شدت نارسایی دارد و از
۱ بار تا ۳ بار در هفته انجام می شود، اما دیالیز را نمی توانیم به مدت طولانی ادامه دهیم. امروزه، پیوند اعضا در درمان این بیماران جایگاه ویژه ای پیدا کرده است و ابداع داروهایی که از پس زدن عضو پیوندی ممانعت می کند نیز این نوع از درمان را آسان تر کرده است پس گزینه نهایی و برتر پیوند کلیه است.
عفونت کلیه دو نوع حاد و مزمن دارد.
عفونت کلیه یکی از اورژانس های پزشکی تلقی می شود و فرد نیازمند مراقبت های فوری پزشکی است.
این بیماری میتواند هر دو جنس را مبتلا سازد ولی در همه سنین در خانم ها شایع تر است. عفونت های حاد کلیه در مردان در هر سنی ممکن است حاکی از وجود یک بیماری زمینه ای مانند انسداد مجاری، سنگ کلیه، اختلالات پروستات یا تومور باشد.
پیلونفریت حاد نوعی عفونت باکتریال کلیه است که سبب التهاب بافت و لگنچه کلیه میشود. شایعترین علت ایجاد پیلونفریت حاد باکتری اشیرشیاکلی E.Coli میباشد (در ۸۰% موارد) از دیگر ارگانیسمهای عامل میتوان به میکروبهای کلبسیلا ، پروتئوس ، سودومونا ، انتروباکتر و … اشاره کرد. معمولا عامل عفونتزا از بخشهای پایینی دستگاه ادراری به بالا صعود میکند و سبب درگیری کلیه میشود. وجود ریفلاکس (برگشت ادراری به کلیه) موجب افزایش ریسک پیلونفریت حاد میشود. گسترش خونی عفونت معمولا به دنبال عفونت خون با استافیلوکوک (سپتی سمی) روی میدهد در این حالت بیشتر احتمال دارد که آبسه کلیه ایجاد شود.
عفونت بالارونده از مجرا يعني ميكروب عفونتزا از قسمتهاي پاييني دستگاه ادراري به كليه رفته و ايجاد عفونت ميكند. اين حالت در صورت وجود انسداد در مسير ادراري (ناشي از سنگ و اختلال ساختماني) و يا اختلال عملكرد دستگاه ادراري و ريفلاكس (برگشت ادراري) بيشتر اتفاق ميافتد.
انتشار از طريق خون كه در نوزادان نقش مهمي دارد و در بزرگسالان به ندرت اين راه نقش دارد. و در اين حالت معمولا آبسه كليه ايجاد ميشود.
انتشار از طريق كانال لنفاوي ، نادر است و شواهد اندكي در اين رابطه وجود دارد.
انتشار مستقيم عفونت از اعضاء مجاور : مثلا در آبسه داخل شكمي يا بيماري التهابي لگني ، عفونت ممكن است به كليه منتقل شود.
منبع : متخصص اورولوژی تهران