علت سنگ کلیه،تشخیص سنگ کلیه

تشخیص سنگ کلیه با عکسبرداری

زمانی که پزشک با توجه به علائم بالینی و آزمایشگاهی مشخص به وجود سنگ مشکوک می شود جهت تعیین محل و تعداد سنگ، بررسی وجود اختلالات همراه و تأیید تشخیص انجام عکسبرداری دستگاه ادراری را توصیه می کند. اولین اقدام، عکسبرداری با اشعه ایکس از شکم است که به صورت عکس ساده شکم (KUB) درخواست می شود. در این عکسبرداری باید روده های بیمار خالی باشد. چنانچه سنگ نسبت به اشعه، حاجب باشد یعنی اشعه ایکس از آن نتواند عبور کند (90 درصد موارد چنین است) شکل، حجم، تعداد و محل نسبی قرار گیری آن مشخص می شود. ولی اگر سنگ نسبت به اشعه، حاجب نباشد و اشعه از آن عبور کند (10 درصد موارد) عکس رادیولوژی فوق کمک چندانی نخواهد کرد. ذکر نکات زیر در مورد عکس ساده شکم ضروری به نظر می رسد. هر چه مقدار کلسیم موجود در سنگ بیشتر باشد در عکس ساده ی شکم بهتر دیده می شود.

در عکس ساده شکم ممکن است نقطه های گرد و سفیدی در مسیر ادراری مشاهده شوند که سنگ نیستند بلکه ممکن است گچی شدن غدد لنفاوی، دنده، رگ خونی یا صفراوی باشند و می توان با عکسبرداری در جهات مختلف این گونه موارد را تشخص داد. روش تخصصی دیگری تحت نام عسکبرداری از کلیه و مجاری با ماده ی حاجب وریدی (IVP) وجود دارد که در موارد خاص خود انجام می شود. در این نوع عکسبرداری که با اشعه ایکس پس از تزریق ماده ی حاجب درون رگ انجام می شود، ماده ی حاجب در کلیه ها تراوش شده و از داخل کالیس ها، لگنچه، حالب و مثانه و مجرای ادرار عبور می کند. با عکسبرداری های مکرر و با فاصله ی زمانی معین می توان تمام مسیر را بر روی عکس های گرفته شده بررسی نمود.

با این نوع عکسبرداری وضعیت کار کلیه ها و شکل دقیق سنگ و محل قرار گیری آن و عیوب تشریحی موجود در مسیر مشخص خواهد شد. روش دیگری که برای تشخیص مورد استفاده قرار می گیرد سونوگرافی از دستگاه ادراری است که کاملاً بی خطر بوده و برای بیمار هیچگونه ناراحتی به همراه ندارد و چون روش سالم و راحتی است اغلب حتی قبل از انجام عکسبرداری ساده شکم با اشعه ایکس توسط پزشک درخواست می شود. سونوگرافی در خانم های باردار نیز بی خطر است (در صورتی که عکس ساده شکم و عکسبرداری با ماده ی حاجب در خانم های باردار ممنوع است). عکسبرداری دیگری که امروزه روش ارجح در تشخیص سنگ های کلیه ها و حالب محسوب می شود سی تی اسکن (توموگرافی کامپیوتری) است. با انجام توموگرافی کامپیوتری هلیکال می تواند سنگ های موجود در سیتم ادراری را مشاهده نمود. انجام سی تی اسکن در زن باردار ممنوع است. نوع دیگری عکسبرداری هم وجود دارد که از طریق مجرای ادرار ماده ی حاجب را در مجرا و مثانه تزریق می کنند و مثانه و حالب ها را بررسی می نمایند (یورتروگرافی رتروگراد).

علت سنگ کلیه

 خواب وبیداری درساختن سنگ موثرند،مثلا خواب در بین الطلوعین که هواسردومرطوب میباشد سنگ ساز است واز طرفی طبع خواب سرد است به جهت عدم تحرک به خصوص خوابی که شخص قبل از خواب ادرار نکرده باشد،گاهی از جهت ضعف در دافعه بدن رخ میدهد که غالبا این علت به خاطر مصرف مواد شیمیایی در خوراکیها مانند روغن های نباتی ، رنگهای حوراکی و .. رخ میدهد مصرف آبهایی که رسوبات زیادی دارند نیز در ساخته شدن سنگ تأثیر بسزایی دارند از این جهت برای تشخیص درست و ترکیب دقیق تر دارو باید شرایط بیمار هم از نظر شرایط جغرافیایی و هم  سن و عادات غذایی بررسی شود.

کلسيم ممکن است ، بيش از حد از روده جذب شود. ببينيد ، ما در طول روز حدود هزار ميلی گرم کلسيم مصرف می کنيم که از اين مقدار چيزی حدود يک سومش جذب می شود. اگر اين ميزان جذب به هر دليلی افزايش يابد، مثلا” ميزان کلسيمی که مصرف می کنيم، زياد باشد،می تواند باعث تشکيل سنگ شود. ممکن است، ميزان کلسيمی که از طريق کليه دفع می شود، به دليل يک بيماری افزايش يابد. البته اين   بيماری ها عموما” بيماری های مربوط به استخوان و هورمون های مربوط به آن هستند.

مثلا” در بيماری هيپرپاراتيروئيدی ، برداشت کلسيم از   استخوان ها افزايش می يابد و می رود که از کليه دفع شود و تبعا” غلظتش در ادرار افزايش يافته و باعث تشکيل سنگ می شود. در بعضی از موارد هم کلسيمی که به کليه می رسد زياد نيست ولی خود کليه به دليل مشکلی که دارد، بيش از حد کلسيم را دفع می کند.

حدود 95 درصد کلسيمی که در ابتدای واحدهای کليوی وارد ادرار می شود، دوباره در کليه باز جذب می شود. اگر کليه ای نتواند اين 95درصد کلسيم را باز جذب کند، مسلما” غلظت کلسيم ادرار بالا می رود و زمينه ساز تشکيل سنگ می شود.

تفکری که می گويد کسانی که کليه سنگ ساز دارند. نبايد لبنيات بخورند، کاملا” غلط است.

چون اولا برخی افراد هستند که بدنشان به کلسيم اضافه نياز دارد.  مثلا” زنان باردار و کسانی که دچار پوکی استخوان هستند.

ثانيا” در برخی موارد سنگ کليه ،  ما به بيمار توصيه مي كنيم كه بيشتر كلسيم مصرف كند. مثلا” در سنگ های اگزالات کلسيم، اگر شما کلسيم بيشتری مصرف کنيد، اين کلسيم در روده به اگزالات متصل می شود و اصلا” از روده جذب نمی شود و به اين ترتيب ، يون اگزالات که افزايش آن در ادرار باعث تشکيل اگزالات کلسيم در کليه شده و رسوب می کرد و سنگ اگزالات کلسيمی تشکيل می داد، اصلا” وارد بدن نمی شود.

تقريبا” تنها چيزی که ما توصيه می کنيم که بيماران سنگ کليه از آن پرهيز کنند، نمک است . ببينيد، يکی از مواد غذايی که باعث توليد سنگ در کلیه می شود، نمک است. البته ما سنگ نمک که نداريم ولی نمک عاملی است که به ساخته شدن سنگ های کلسيمی  کمک می کند. نمکی که از روده جذب می شود، از طريق کليه بايد دفع شود. اما مشکل همين جاست چرا که وقتی نمک می خواهد از کليه را وارد ادرار شود، با خودش کلسيم را وارد ادرار می کند و به اين ترتيب غلظت کلسيم ادرار افزايش می يابد. بنابراين همان نمکی که هنگام پختن غذا به آن زده می شود کافی است و افرادی که کليه سنگ ساز دارند، نبايد سرسفره به غذايشان نمک بزنند و مواد شور مثل خيار شور را مصرف نکنند.

در ابتدا گفتيم که اگر غلظت مواد در ادرار زياد شود، زمينه های تشکيل سنگ کليه فراهم می شود. حالا می گوييم که برای جلوگيری از تشکيل سنگ کلیه بايد اين غلظت مواد را کم کنيم. به عبارتی بايد ادرار را تا می توانيم، رقيق کنيم. يعنی فردی که کليه سنگ ساز دارد، بايد آب و مايعات زيادی مصرف کند.

منبع : متخصص سنگ کلیه