علت مشکلات ادراری و مثانه

علت اختلالات تخلیه ی ادراری

دیگر اختلال در ادرار تنگی مجاری ادرار است. در بعضی از بچه ها در ختنه نوک مجرا گرفته میشود و بعد از ختنه مجرا بسته میشود . کسانی هستند که تصادف کرده اند یا عفونت مجرا گرفته اند و مجاری شان بسته شده است و باعث اختلال در تخلیه ی ادرار شده است .

در خود مثانه هر مکانیسمی که باعث بشود مثانه حجمش کوچک بشود یا خوب باز نشود و ادرار را خوب نگه ندارد باعث اختلال تخلیه ی ادرار خواهد شد . مثانه ممکن است بصورت اولیه به بیماری مبتلا باشد یعنی به بیماری سیستمیک دچار است . مثلا کسی بیماری قند دارد و آن را کنترل نکرده و باعث خرابی عصب میشود و این عصب مثانه را مختل می کند و قدرت انقباضی مثانه از بین می رود.

کسانی که بیماری ام اس دارند یا سکته ی مغزی کرده اند ، لرزش هایی در دست دارند و این لرزش ها به مثانه هم منتقل میشود و مثانه هم همین حالت را دارد. کسانی که تومور نخاعی دارند یا کسانی که دیسک مهره های کمری دارند ، چون عصب مثانه از آنجا رد میشود . پس اختلال عملکردی مثانه ثانویه به خاطر بیماری های سیستمیک می باشد . گاهی مثانه بدون علت خاصی دچار کاهش حجم است . مثانه کوچک است ، خوب باز نمیشود ، خود به خود لرزش دارد ، این ها هم اختلالات ادراری ایجاد می کند . بعنوان مثال کسی که دیابت پیشرفته دارد . و عصب مثانه اش مختل شده است و ادرار را تخلیه نمی کند . ما برای این افراد سوند میگذاریم یا به آنها آموزش گذاشتن سوند را می دهیم تا هر 8 ساعت سونداژ مداوم انجام بدهند .

التهاب و عفونت مجراي ادرار

اين عارضه زماني بروز مي کند که نوعي از باکتري هاي معده اي و روده اي از مقعد به مجراي ادرار راه پيدا مي کنند. به علاوه، ساختار طبيعي دستگاه ادراري زنان و نزديک بودن مجراي ادرار به واژن و بيماري هايي که از طريق ارتباط جنسي منتقل مي شوند(به اصطلاح به آنها STDs)مي گويند)هم مي توانند از علل بروز عفونت مجراي ادرار باشند. برخي از اين بيماري ها عبارتند از هرپس تناسلي و کلاميديا.

مثانه های عصبی

مثانه نوروژنيک يعني مثانه عصبي. احتمالا مي‌دانيد که سيستم عصبي خودکار در بدن ما مثانه و مجاري ادراري را عصب‌دهي مي‌کند و اين اعصاب در احساس پر شدن مثانه، احساس نياز به دفع ادرار و کمک به تخليه ادرار نقش اصلي دارند؛ اما شايد ندانيد که به مرور زمان، بيماري ديابت مي‌تواند روي سيستم عصبي خودکار تاثير بگذارد و کار اين سيستم را مختل کند.
در اوايل با به وجود آمدن اختلال در کار اين سيستم، فرد احساس مي‌کند ادرار کمتري دارد، يعني با اينکه مثانه‌اش پر است چون اين حس او کمتر شده براي تخليه ادرار ديرتر مي‌رود. کم‌کم با پيشرفت اختلال در کار اعصاب، تخليه مثانه هم دچار مشکل مي‌شود، يعني عضلات مثانه به خوبي نمي‌توانند منقبض شوند و ادرار را خالي کنند، در نتيجه مقداري از ادرار در مثانه باقي مي‌ماند.
باقي‌مانده ادرار در مثانه به افزايش احتمال عفونت ادراري منجر مي‌شود. ديابت با مختل کردن کار اعصاب مثانه باعث مي‌شود تخليه ادرار مختل شود و به تدريج ادرار زيادتري در مثانه بماند و حجم مثانه افزايش يابد. فرد ديابتي در اين حالت دچار بي‌اختياري ادرار مي‌شود چون مثانه پر شده به‌صورت سرريز ادرار را نشت مي‌دهد، بدون آنکه فرد احساس کند مثانه‌اش پر است و يا براي تخليه ادرار مراجعه کند. براي پيشگيري از مختل شدن سيستم عصبي اين منطقه توصيه مي‌شود افراد ديابتي قند خون‌شان را تحت کنترل دقيق بگيرند.
اگر شما از نظر فشارخون، افزايش چربي‌هاي خون و قند کنترل‌هاي لازم را داشته باشيد، انتظار نداريم عوارض جدي روي سيستم ادراري و قسمت اعصاب خودکار ايجاد شود. وقتي سيستم عصبي خودکار مثانه خراب شود، مثانه سلامت خود را از دست مي‌دهد و عملا ماهيچه آن قدرت انقباضي براي تخليه ادرار ندارد، حتي وقتي پر شده و منبسط مي‌شود به دليل خرابي اعصاب آن منطقه، پيام پر شدن را به مغز مخابره نمي‌کند و شما براي تخليه مثانه مراجعه نمي‌کنيد و لذا کمتر به دست‌شويي مي‌رويد، در حالي که مثانه‌تان پر است و بي‌اختيار ادرار مي‌کنيد. احتمال عفونت ادراري نيز در اين حالت افزايش مي‌يابد و انواع عفونت‌هاي ادراري، چه عفونت مثانه، چه کليه و چه آبسه‌هاي کليوي در فرد ديده مي‌شود.
در مراحل اوليه‌اي که فرد ديابتي با اختلال سيستم عصبي مثانه مواجه است با يک‌سري آموزش‌ها و برنامه خاص کمک‌اش مي‌کنند. براي مثال، مي‌گويند هر 3 يا 4 ساعت يکبار حتي اگر احساس ادرار نداريد، به دست‌شويي برويد و با تحريک قسمت‌هاي تحتاني شکم، مثانه را وادار به تخليه کنيد. به اين افراد يک‌سري دارو هم مي‌دهند تا انقباضات عضلاني مثانه‌اش را تقويت کند. دقت کنيد با پيشرفت مشکل، حتي به جايي مي‌رسيم که مثانه عملا کارايي ندارد و بيمار با سونداژ متناوب هر 4 تا 6 ساعت يکبار بايد ادرارش را تخليه کند. پيشگيري از اين مشکل و کنترل قند خون منطقي‌ترين و آسان‌ترين روش است.

این مثانه ها از نظر عملکرد مختل هستند . یعنی اینکه یا مثانه دارد خوبخود منقبض میشود یا مثانه هایی که فشارشان بالا است یا مثانه هایی که خوب حجم نمی گیرند و باز نمیشوند ما . به این ها مثانه های اسپاستیس یا مثانه ها با فشار بالا می گوییم . مثانه هایی که خوب منقبض نمیشوند .مثانه ی عصبی همیشه بدنبال یک بیماری زمینه ای هستند و در بیشتر مواقع هم علت آن مشخص نیست . مثانه های بیش فعال مثانه هایی هستند که انقباضات مهار نشده دارند و مثانه خودبخود منقبض میشود . مشخصات بالینی اینها تکرر های اداری مزمن و دفع ناگهانی ادرار است که بصورت اورژانس به کمک بیمار می آید و بیمار باید سریع خودش را به دستشویی برساند ، دفع ادرار با حجم کم و دفات زیاد است . فکر بیمار بیشتر روی دستشویی رفتن و تخلیه ی ادرار است . این افراد واقعا نمی توانند بیرون بروند و مسافرت های طولانی نمی توانند بروند زیرا احساس وابستگی به دستشویی دارند . هر کسی که اختلال تخلیه ی ادراری مزمن دارد ، از او نوار مثانه گرفته میشود و سرعت پرش ادرار ، ادرار باقی مانده ، سالم بودن حس مثانه ، سالم بودن حجم مثانه ، قابلیت کش آمدن مثانه و سالم بودن موتور مثانه با نوار مثانه بدست می آید . پزشک با این تنوار مشکل بیمار را تشخیص میدهد . خیلی از بیماران با دارهای متعددی که می خورند هنوز خوب نشده اند زیرا هنوز مشک شان مسخص نشده است . امروز تشخیص اختلالات ادراری مزمن با نوار مثانه یا تست اورودینامیک است .

منبع : متخصص اورولوژی تهران