علت هیدرونفروز،علل انسداد مجرای ادرار

[sbu_post_image]

علت هیدرونفروز

هیدرونفروز در بیشتر نوزادان یک مشکل خفیف است که به خودی خود برطرف می شود. این احتمال دارد که تولید ادرار افزایش یافته توسط نوزاد قبل از زایمان را نشان دهد که با  گذشت زمان از بین می رود.

به ندرت، هیدرونفروز ممکن است به خاطر انسدادی باشد که توسط رشد ناهنجار حالب (مجرایی که ادرار را از کلیه به مثانه هدایت می کند) ایجاد شده باشد. هیدرونفروز ممکن است هدایت ادرار از مثانه به کلیه را نشان دهد که به عنوان رفلاکس وزیکورترال شناخته شده است.

تشخیص هیدرونفروز

در بیشتر موارد، تصویر برداری اولتراسوند برای کشف کلیه هایی که هیدرونفروتیک هستند، استفاده می شود. زمانی که کلیه مبتلا به این شرایط باشد، بسته به سن و جنسیت کودک، اشعه ایکس مثانه می تواند برای نگاه به حرکت ادرار به کلیه یا انسداد در مجرای پیشاب در صورتی که کودک پسر است، انجام شود. در موارد دیگر که در آن شرایط شدید است، اسکن هسته ای کلیه باید برای مشخص کردن انسداد کلیه انجام شود. انسداد ممکن است نیاز به مداخله جراحی برای حفظ کلیه داشته باشد. اگر هیدرونفروز هر دو کلیه را درگیر کند، ارزیابی بیشتر با تست خون استاندارد باید در بیمارستان یا مطب انجام شود تا اطمینان حاصل شود که عملکرد کلیه طبیعی است.

انسداد در مسیر جریان ادرار، همراه با متوقف شدن ادرار و افزایش فشار در دستگاه ادراری، عملکرد کلیه ها و مجاری ادراری را مختل می سازد و علت شایعنارسایی حاد و مزمن کلیوی محسوب می شود.

با برطرف شدن زودرس انسداد، نقایص عملکرد سیستم ادراری معمولاً به طور کامل برطرف می شوند ولی انسداد مزمن به از بین رفتن دایمی توده ی کلیوی(آتروفی کلیه) و توانایی ترشحی و نیز افزایش استعداد به عفونت موضعی و تشکیل سنگ می آنجامد.* تشخیص زودرس و درمان فوری انسداد از بروز اختلال در ساختار و عملکرد کلیه پیشگیری می کنند.*نقایص مادرزادی مختلف حالب، قسمت خروجی مثانه و پیشابراه و نیز نقایص اکتسابی درونزاد و برونزاد سه قسمت مزبور همگی از علل مکانیکی شایع انسداد مجاری ادرار هستند که به دلیل مفصّل و تخصصی بودن، به ذکر آنها نمی پردازیم.

هنگامی که انسداد(اعم از مکانیکی یا عملکردی) در بالاتر از سطح مثانه روی دهد، اتساع یک طرفه ی حالب(هیدرواورِتِر؛hydroureter ) و اتساع سیستم لگنچه ای – کالیسی( سیستمpyelocalyceal ) یعنی هیدرونفر(hydronephrosis) ایجاد می شود. ضایعات ایجاد شده در سطح مثانه یا پایین تر از آن موجب گرفتاری دوطرفه خواهند شد.

علل انسداد مجاری ادرار

علل انسداد مجاری ادرار در دوران کودکی عبارتند از ناهنجاری های مادرزادی(مانند تنگی حالب به لگنچه) و غیرعادی بودن محل حالب.* بازگشت(ریفلاکس؛reflux ) ادرار از مثانه به حالب، علت شایع هیدرونفروز در دوران قبل از تولد است و در صورت شدید بودن میتواند منجر به بروز عفونت های ادراری عودکننده و ایجاد بافت جوشگاهی(اِسکار) در دورا ن کودکی شود. هیدرونفروز جنین در رحم مادر ممکن استبا کاهش حجم مایع آمینون و عوارض تنفسی در جنین همراه باشد.* اختلال عملکردی جریان ادرار معمولاً در اثر اختلالات حالب و مثانه ایجاد می شود. این اختلالات عبارتند از: مثانه ی نوروژنیک که اغلب با غیرفعال بودن حالب همراه است و بازگشت(ریفلاکس) ادرار از مثانه به حالب. ریفلاکس در کودکان شایع تر است و میتواند به هیدرواورتر شدید یک طرفه یا دوطرفهو هیدرونفروز منجر شود. غیرطبیعی بودن محل ورود حالب به مثانه شایع ترین علت اختلال مزبور است.

ادرار قرمز رنگ

اگر قرمزی ادرار به دلیل وجود خون در آن باشد، بدون شک پای یک بیماری یا عفونت در میان است. در این صورت حتما باید به پزشک متخصص کلیه و مجاری ادراری مراجعه کنید.

اگر ادرار همیشه حاوی خون باشد، این خون از کلیه ها، پروستات و یا مجرای خروجی مثانه است. در هر صورت وجود خون در ادرار طبیعی نیست و حتما باید مورد بررسی پزشکی قرار بگیرد

هماچوری

این که در کدام مرحله ازعفونت ادرار فرد دچار هماچوری شود مهم می باشد. و تا حدی نشاندهنده منشاء بیماری زمینه ای است. هماچوری در ابتدای ادرار ناشی از درگیری پیشابراه باشد و هماچوری در انتهای ادرار ناشی از خونریزی از گردن مثانه و پروستات میباشد   و خونریزی که در تمام ادرار باشد منشا ان از مثانه و حالب و کلیه ها میباشد.

گاهی وجود علائم دیگر می تواند محل یا علت خونریزی را مشخص نماید

درد شکمی می تواند ناشی از التهاب کلیه یا حالب ها ثانویه به ضربات، عفونتها و سرطانها باشد
کاهش شدت ادرار، تأخیر در ادرار یا ادرار ناکامل ناشی از درگیری مجاری ادراری تحتانی مثلاً ثانویه به بزرگی خوش خیم پروستات یا سرطانها می باشد
وجود تب می تواند ناشی از عفونت کلیه ها یا حالب ها باشد.
درد پهلوها می تواند ناشی از ضربات یا سرطانهای کلیه ها باشد.
تکرر ادراری ، درد در ادرار یا تمایل شدید به ادرار کردن می تـواند ناشی از سرطان مثانه باشد.
پزشک جهت تشخیص باید از بیمار تاریخچه کامل گرفته و نکات زیر می تواند در تاریخچه مهم باشند. سابقه سیگار کشیدن یا مصرف الکل ، تماس با مواد سمی به مدت طولانی ، سابقه وجود سنگ کلیه، صدمات ، عفونتها ،استفاده از داروهای خاص در حال حاضر یا در گذشته، وجود بیماریهای اخیر و عادات مربوط به نحوه ادرار کردن
وجود سوابق خانوادگی می تواند نشاندهنده وجود اختلالات ارثی نظیر سنگ کلیه، کم خونی داسی شکل یا سایر بیماریهای ارثی مربوط به بروز هماچوری باشد
یک معاینه فیزیکی کامل با تمرکز بیشتر بر روی مجاری ادراری، شکم، لگن، ناحیه تناسلی و راست روده نیز باید انجام شود

افرادی که بیشتر دچار بیماری کلیوی می شوند

ممکن است افرادی که دچار نارسایی کلیوی می‌شوند در ظاهر سالم به نظر برسند، اما برخی افراد بیشتر در معرض این بیماری قرار دارند، مانند افراد دیابتییا مبتلایان به پرفشاری خون. این دو بیماری آسیب‌های جدی به کلیه‌ها وارد می‌کنند.

افراد بالای 60 سال نیز بیشتر در معرض این بیماری هستند. در این سن 30 درصد افراد، حداقل یک سوم عملکرد کلیوی خود را به دلیل پیری کلیه‌ها از دست می‌دهند.

افرادی که دچار یک بیماری کلیوی ژنتیکی هستند، مبتلایان به پیلونفریت (عفونت باکتریایی کلیه) و مبتلایان به انسداد مجاری ادراری (سنگ کلیه، تومور مثانهیا پروستات و…) نیز بیشتر در معرض نارسایی مزمن کلیوی قرار دارند.

توجه داشته باشید که مصرف برخی داروها مانند ادویل و نروفن نیز ممکن است برای سلامت کلیه‌ها خطرساز باشد.

 

منبع : متخصص سنگ کلیه