[sbu_post_image]
عوارض بیماری های کلیه و مجاری ادرار
آیا ممکن است شب ادراری ناشی از بیماری های کلیه و مجاری ادرار باشد؟ همانگونه که در متن اشاره شد شب ادراری ممکن است وابسته به وجود یک بیماری (علل عضوی) در فرزند شما باشد، بنابراین حتماً باید وجود بیماری های کلیه و مجاری ادراری و دیگر بیماری ها در شخص مبتلا توسط پزشک رد شود.
آیا ممکن است شب ادراری نشانه کم ذهنی و کم هوشی فرزند من باشد؟ اکثر مبتلایان به شب ادراری از هوش طبیعی برخوردارند ولی در کودکانی که تکامل آنها کندتر است، به دست آوردن کنترل ادرار نیز ممکن است تأخیر داشته باشد. بدان معنی که بچه هایی که دیر راه می افتند، یا حرف زدن، خواندن، و نوشتن آن ها دچار تأخیر است، احتمال اینکه سیر کنترل ادرارشان نیز دیرتر اتفاق بیافتد وجود دارد.
نشانه های بیماری کلیه
تورم اطراف چشم ها به خصوص در هنگام صبح و در مراحل پیشرفته ترف تورم تمام بدن به ویژه ساق ها، کف آلود بودن ادرار، اضافه وزن غیرارادی(ناشی از تجمع مایع در بدن)،بی اشتهایی، تهوع و استفراغ، احساس کسالت عمومی، خستگی، سردرد، سکسکه ی مکرر، خارش عمومی بدن.* نخستین یافته آزمایشگاهی، وجود آلبومین(نوعی پروتئین) در ادرار استکه ممکن است 5 تا 10 سال قبل از ایجاد سایر نشانه ها مشخص شود و«میکروآلبومینوری» نام دارد.
با پیشرفت نفروپاتی دیابتی، تعداد بیتشری از گلومرول ها در اثر گلومرولواسکلروز گرهی از بین می روند و در این زمان می توان مقادیر زیاد آلبومین دفع شده در ادرار را با ازمایش ادرار معمولی مشخص نمود.
در این مرحله، نمونه برداری(بیوپسی) کلیه به وضوح وجود بیماری را نشان می دهد. در آزمایش ادرار، گلوکز نیز ممکن است دیده شود(به خصوص در صورت کنترل نبودن قندخون). کراتینین سرم و نیتروژن اوره خون(BUN) ممکن است در اثر پیشرفت اسیب کلیوی افزایش یابند.* درمان نفروپاتی دیابتی عبارت است از کاهش سرعت پیشرفت آسیب کلیوی و کنترل عوارض مرتبط با ان. درمان اصلی پس از اثبات وجود پروتئینوری، استفاده از داروهای بازدارنده آنزیم مبدل آنژیوتانسین(ACEI) است که معمولاً مقدار پروتئینوری را کاهش می دهد و سرعت پیشرفت نفروپاتی راکمتر می کند. سطوح قند خون بیمار را باید به طور دقیق کنترل نمود.
از این طریق، پیشرفت بیماری به ویژه در مراحل بسیار زودرس آن(مرحله میکروآلبومینوری) آهسته تر می شود. داروهای کنترل قندخون عبارتند از داروهای خوراکی کاهش دهنده ی گلوکز خون و انسولین. تعدیل رژیم غذایی به کنترل قند و پروتئین خون کمک می کند. دیالیز یا پیوند کلیه در موارد وجود بیماری مرحله ی انتهایی کلیه ضرورت دارد. در دیابت نوع یک می توان از پیوند توام کلیه و لوزالمعده استفاده کرد.
سندرم نِفروتیک
*سندرم نفروتیک(nephrotic syndrome-NS ) عبارت است از وجود مقادیر بسیار زیاد پروتئین در ادرار(پروتئنوری)؛ کمبود مقدار پروتئین خون(هیپوپروتئینمی)؛ تورم نقاطی از بدن0 به ویژه اطراف چشم ها، دست ها و پاها)؛ بالابودن کلسترول خون.* سندرم نفروتیک در نتیجه اسیب گلومرول های کلیه ایجاد می شود و ممکن است در بسیاری از بیماری ها مانند دیابت شیرین، دیه شود ولی بعضی از موارد آن نیز بدون علت شناخته شده هستند.
مولکول های پروتئن که نمی توانند از گلومرول های طبیعی عبورکنند، پس از عبور از گلومرول های آسیب دیده وارد ادرار می شوند. نشت پروتئین ها به ادرار موجب کاهش پروتئین خون و در نتیجه تجمع آب در بافت های بدن می شود که این مسئله به تورم بدن(خیز یا اِدِم) می انجامد.* سندرم نفروتیک در کودکان در هر سنی ممکن است روی دهد ولی شایع ترین سن آن5/1 تا 5 سالگی و پسرها بیش از دخترها به آن مبتلا می شوند.
شایع ترین فرم سندرم نفروتیک در کودکان80% موارد) بیماری minimal change نامیده می شود که علت آن مشخص نیست.علت نامیده شدن این نوع از سندرم نفروتیک بهminimal changeآن است که در بیوپسی کلیه این بیماران، بافت کلیه طبیعی است و یا دچار تغییر بسیار کمی شده است. این نوع از سندرم نفروتیک با پردنیزون(نوعی کورتون) به خوبی درمان می شود.
سندرم نفروتیک
سندرم نفروتیک ممکن است علاوه بر گلومرولونفریت و دیابت در اثر بعضی بیماری های دیگر، مانند هپاتیتB، آمیلو ئیدوز(نوعی بیماری تجمع غیرطبیعی پروتئن در اعضای مختلف بدن)، در اثر واکنش بدن به بعضی داروها یا مواد شیمیایی و نیز در برخی بیماری های خودایمنی(اتوایمیون) مثل لوپوس نیز انجام شود.
علایم سندرم نفروتیک
*پُف آلود شدن صورت و اطراف چشم ها به ویژه در هنگام صبح، تنگی نفس،بی اشتهاییف کاهش وزن، کف آلود شدن ادرار و کاهش مقدار آن، تورم شکم، علایم سندرم نفروتیک را تشکیل می دهند.* هرچه مقدار دفع پروتئین از طریق ادرار بیشتر شود، وضعیت بیمار بدتر خواهدشد.
در بزرگسالان، برخلاف کودکان، در اکثر موارد بیماری زمینه ای عامل سندرم نفروتیک، یک بیماری کلیوی مانند نفروپاتی مامبرانو یا گلومرولونفریت قطعه ای کانونی(focal segmental ) است و این بیماری ها، علیرغم درمان، باقی می مانند و درنتیجه کلیه ها به تدریج توانایی تصفیه موادزیاد و آب اضافی را ازخون از دست میهند و در صورت ابتلا به نارسایی کلیه، دیالیز یا پیوند کلیه ضرورت می یابد.
برای تشخیص سندرم نفروتیک، اندازه گیری کراتینین و نیتروژن اوره خو(BUN )، اندازه گیری پروتئین خون، آزمایش بررسی ادرار از نظر وجود پروتئین ضروری است.
( با وارد کردن یک نوار شیمیایی مخصوص به داخل ادرار،ازمایش بررسی ادرار از نظر وجود پروتئین انجام می شود و در صورت وجود مقادیر زیاد پروتئین در ادرار، نوار مزبور تغییر رنگ می دهد. ممکن است از ازمایش جمع آوری ادرار 24 ساعته نیز برای تعیین دقیق تر مقدار پروتئین و سایر مواد موجود در ادرار استفاده شود.) ر بعضی موارد باید از نمونه برداری(بیوپسی) کلیه برای تشخیص استفاده کرد.* درمان سندرم نفروتیک، در درجه ی اول در مان بیماری زمینه ای عامل آن است.
به طور کلی افزایش کلسترول خون ثانویه به سندرم نفروتیک باید با داروهای کاهش دهنده ی چربی درمان شود. تورم(اِدِم) ثانویه به احتباس اب و نمک را می توان با استفاده از داروهای مُدرّ و اجتناب از تخلیه حجم داخل عروق کنترل نمود. عوارض وریدی ثانویه وضعیت بیش انعقادی همراه با سندرم نفروتیک با داروهای ضدانعقادی قابل درمان هستند. درمان پروتئینوری(که ثابت شده است می تواند موجب سمیّت کلیوی شود) با استفاده از داروهای بازدارنده سیستم رنین- آنژیوتانسین صورت می گیرد. درموارئ بالا بودن فشارخون، درمان آن با رزیم کم نمک و داروهای ضد فشارخون انجام می شود.
منبع: متخصص عفونت ادراری
