عوارض بیماری های کلیه و مجاری ادرار،پیشگیری از شب ادراری

[sbu_post_image]

عوارض بیماری های کلیه و مجاری ادرار

آیا ممکن است شب ادراری ناشی از بیماری های کلیه و مجاری ادرار باشد؟ همانگونه که در متن اشاره شد شب ادراری ممکن است وابسته به وجود یک بیماری (علل عضوی) در فرزند شما باشد، بنابراین حتماً باید وجود بیماری های کلیه و مجاری ادراری و دیگر بیماری ها در شخص مبتلا توسط پزشک رد شود.

آیا ممکن است شب ادراری نشانه کم ذهنی و کم هوشی فرزند من باشد؟ اکثر مبتلایان به شب ادراری از هوش طبیعی برخوردارند ولی در کودکانی که تکامل آنها کندتر است، به دست آوردن کنترل ادرار نیز ممکن است تأخیر داشته باشد. بدان معنی که بچه هایی که دیر راه می افتند، یا حرف زدن، خواندن، و نوشتن آن ها دچار تأخیر است، احتمال اینکه سیر کنترل ادرارشان نیز دیرتر اتفاق بیافتد وجود دارد.

کار كلیه ها

هر فرد در بدن خود دو كلیه به اندازه مشت فرد بزرگسال دارد كه در دو طرف ستون مهره ها و در قسمت زیرین قفسه سینه در پشت قرار دارند، اگر چه كلیه ها كوچكند ولی وظایفی پیچیده و حیاتی را انجام می دهند كه كل بدن را متعادل نگه می دارند. برای مثال كلیه ها:- در دفع مواد زاید و مایعات اضافی كمك می كنند.
– خون را تصفیه، برخی از مواد را حفظ و برخی را دفع می كنند.
– تولید گلبولهای قرمز را تحت نظارت قرار می دهند.
– ویتامین های موثر در رشد را می سازند.
– هورمون های موثر در تنظیم فشار خون را تولید می كنند.
– در تنظیم میزان مواد مغذی ویژه در بدن مانند كلسیم و پتاسیم كمك می كنند.

خون از طریق یك سرخرگ از قلب به كلیه وارد می شود.2- خون با گذشتن از میلیون ها صافی كوچك، تمیز می شود.
3- مواد دفعی از طریق میزنای ( حالب) عبور كرده و به عنوان ادرار در مثانه جمع می گردد.
4- خون تصفیه شده از طریق سیاهرگ ها به جریان خون بر می گردد.
5- هنگامی كه مثانه پر از ادرار می شود از طریق پیشابراه ادرار از بدن خارج می شود.
كلیه ها هر 24 ساعت جمعاً حدود 200 لیتر از مایعات بدن را تصفیه و به جریان خون بازمی گردانند حدود 2 لیتر مایع به صورت ادرار از بدن دفع می شود در حالی كه باقیمانده یعنی حدود 98 لیتر به بدن باز می گردد. ادراری كه ما دفع می كنیم تقریباً ظرف مدت 1 تا 8 ساعت در مثانه ذخیره شده است.

کلسیم برای استخوانها و تعادل شیمیایی طبیعی در بدن کمک می کند.

مثانه عصبی

مثانه عصبی یکی از اختلالات عملکرد مثانه می‌باشد که بدنبال آسیب سیستم عصبی ایجاد می‌شود. براساس محل درگیری و نوع درگیری عصبی به دو نوع تقسیم می‌گردد:
– مثانه بیش فعال یا انقباضی
– مثانه شل
کسانی که مثانه بیش فعال مبتلا هستند، بسیار کم یا اصلاً کنترلی به عملکرد مثانه ندارند. مثانه بطور خودبه خود و مکرر تخلیه می‌گردد و تخلیه بطور کامل انجام نمی‌گیرد. به همین دلیل خطر ابتلا به عفونتهای ادراری در این افراد افزایش می‌یابد.
مثانه شل خصوصیات متفاوتی دارد. در این افراد قسمتی از سیستم عصبی که وظیفه خبررسانی به مغز هنگام پرشدن مثانه، را دارد، دچار اختلال شده‌است در نتیجه با افزایش اندازه و ظرفیت مثانه روبرو خواهیم شد. زمانی که فشار ادرار در مثانه به اندازه‌ای برسد که ماهیچه‌های دریچه خروجی ادرار توانایی غلبه بر آن را نداشته باشد، ادرار شروع به ریزش می‌کند. در این نوع اختلال مثانه نیز مانند مثانه انقباضی، مثانه بطور کامل تخلیه نمی‌گردد.

پیشگیری از شب ادراری

رعایت چه نکاتی در بهبود بیماری شب ادراری کمک کننده است؟ بایستی کودک در مورد مشکل خود و نیز بحث و حل موضوع فعالانه شرکت داشته باشد. بنابراین صحبت کردن والدین با پزشک به طور جداگانه و بدون حضور بیمار و اصرار در جهت عدم آگاهی بچه از این صحبت ها کمک چندانی به حل مشکل نخواهد کرد. کودک باید درک کند که مسئله شب ادراری مربوط به اوست و والدین و پزشک سعی در حل مشکل او دارند بنابراین نباید از پشک خود خجالت بکشد. پدر و مادر نیز باید توجه داشته باشند که تنبیه کردن، سرزنش کردن و خجالت دادن کودک خصوصاً در نزد همسالان وی بسیار مضر است و صدمات روحی و روانی بسیاری به کودک وارد می سازد و در مقابل، تشویق و اظهار رضایت پدر و مادر از پیشرفت کودک در کنترل شب ادراری بسیار مؤثر خواهد بود. ملاقات های مکرر با پزشک و ارائه جدول ستاره (که نشان دهنده سیر بهبود بیماری است) نیز نقش بسیار کمک کننده ای در کنترل بیماری خواهد داشت. مشارکت کودک در جمع آوری رختخواب خیس شده و تعویض لباس خود به تنهایی نیز کمک کننده خواهد بود. در بچه هایی که بین سن 6 تا 8 سال قرار دارند می توان در طول شب کودک را یک نوبت بیدار کرد تا به توالت برود و مثانه خود را تخلیه سازد. برای جلوگیری از بهانه و یا ترس کودک باید چراغ مسیر و توالت را روشن گذاشت. در صورتی که بیمار به مدت یک ماه دائم شب ادراری نداشت می توان دیگر در طول شب کودک را بیدار نکرد. در بچه های بالاتر از سنین هشت سال می توان از خود کودک خواست تا با تنظیم یک ساعت زنگدار 3 تا 4 ساعت پس از شروع خواب برای ادرار کردن بیدار شود. همچنین در این کودکان می توان از دستگاه های هشدار دهنده نیز بهره گرفت. درمان هایی که در بالا گفته شد اگرچه طولانی مدت و وقت گیر است ولی در صورت رسیدن به نتیجه لازم عود بیماری وجود نخواهد داشت.

منبع : کتاب راهنمای پزشکی خانواده- بیماری های کلیه و مجاری ادرار ، متخصص مجاری ادراری