[sbu_post_image]
مثانه
*مثانه(urinary bladder) عضوی کیسه مانند، توخالی و عضلانی است که ادرار در آن جمع می شود.مثانه در پشت استخوان عانه(پوبیس؛pubis) و در داخل لگن قرار دارد و به وسیله ی لگن محافظت می شود. رباط ها(لیگامان ها)ی مخصوصی، مثانه را در محل خود نگه می دارند. مدخل باریک و داخلی پیشابراه(urethera) در داخل مثانه، گردن مثانه(bladder neck) نامیده می شود. عضلات گردن مثانه، اسفنکتر(sphincter) نام دارند که به طور محکم در دور پیشابراه قرار گرفته اند و از نشت ادرار ممانعت به عمل می آورند. هنگامی که حجم ادرار داخل مثانه به حد مشخصی رسید، مغز، تکانه های عصبی را به اسفنکتر داخلی ارسال می کند و در نتیجه، این اسفنکتر شل می شود.
مغز، همچنین تکانه هایی را به عضلات دِتروسور(detrusor،رشته های پیچیده طولی تشکیل دهنده ی لایه ی خارجی غشای عضلانی مثانه) می فرستد و موجب شل شدن آنها و در نتیجه، رانده شدن ادرار به سمت پایین و دفع آن می شود. با منقبض شدن مثانه، ادرار از طریق پیشابراه دفع می شود. مثانه از یک قاعده، گردن، ردس، یک سطح فوقانی و دو سطح تحتانی – جانبی تشکیل می شود. حجم مثانه در اقایان حدود120 تا 320 میلی لیتر و در خانم ها کمتر است.
معمولاً وقتی حجم ادرار به 280 میلی لیتر برسد، دفع آن اجتناب ناپذیر می شود. البته ممکن است مثانه بتواند تا 500 میلی لیتر ادرار را تحمل کند ولی وجود بیش از این مقدار ادرار در داخل مثانه موجب احساس درد و فشار می شود.*خونرسانی به مثانه به وسیله ی سرخرگ های مثانه ای فوقانی و تحتانی که شاخه های سرخرگتنه ی قدامی سرخرگ خاصره ای(ایلیاک) داخلی هستند و نیز سرخرگ های سُدادی (obturator) و سرینی تحتانی صورت می گیرد.
در جنس مؤنث، شاخه های اضافی نیز از سرخرگ رحمی و سرخرگ مهبلی(واژینال) به مثانه خونرسانی می کنند.* خون برگشتی از مثانه، به وسیله شبکه ی پیچیده ای از سیاهرگ ها، واقع در سطح تحتانی-خارجی به سیاهرگ خاصره ای(ایلیاک داخلی) می رسد.* اعصاب مثانه، شبکه ی عصبی مثانه ای، متشکل از اجزای سمپاتیک و پاراسمپاتیک را تشکیل می دهند که رشته های آوران پاراسمپاتیک آن از قطعات خاجی دوم تا چهارم نخاع و رشته های وابران پارسمپاتیک آن از قطعات دوم نخاع پشتی و دو قطعه ی فوقانی نخاع کمری مشأ می گیرند. شبکه ی عصبی مثانه ای از بخش قدامی شبکه ی عصبی هیپوگاستریک تحتانی جدا می شود.
*رگ های لنفاوی مثانه از 3 شبکه ی مخاطیف داخل عضلانی و خارج عضلانی منشأ می گیرند که به گره های لنفاوی خاصره ای خارجی خاتمه می یابند.
هماچوری
این که در کدام مرحله ازعفونت ادرار فرد دچار هماچوری شود مهم می باشد. و تا حدی نشاندهنده منشاء بیماری زمینه ای است. هماچوری در ابتدای ادرار ناشی از درگیری پیشابراه باشد و هماچوری در انتهای ادرار ناشی از خونریزی از گردن مثانه و پروستات میباشد و خونریزی که در تمام ادرار باشد منشا ان از مثانه و حالب و کلیه ها میباشد.
گاهی وجود علائم دیگر می تواند محل یا علت خونریزی را مشخص نماید
درد شکمی می تواند ناشی از التهاب کلیه یا حالب ها ثانویه به ضربات، عفونتها و سرطانها باشد
کاهش شدت ادرار، تأخیر در ادرار یا ادرار ناکامل ناشی از درگیری مجاری ادراری تحتانی مثلاً ثانویه به بزرگی خوش خیم پروستات یا سرطانها می باشد
وجود تب می تواند ناشی از عفونت کلیه ها یا حالب ها باشد.
درد پهلوها می تواند ناشی از ضربات یا سرطانهای کلیه ها باشد.
تکرر ادراری ، درد در ادرار یا تمایل شدید به ادرار کردن می تـواند ناشی از سرطان مثانه باشد.
پزشک جهت تشخیص باید از بیمار تاریخچه کامل گرفته و نکات زیر می تواند در تاریخچه مهم باشند. سابقه سیگار کشیدن یا مصرف الکل ، تماس با مواد سمی به مدت طولانی ، سابقه وجود سنگ کلیه، صدمات ، عفونتها ،استفاده از داروهای خاص در حال حاضر یا در گذشته، وجود بیماریهای اخیر و عادات مربوط به نحوه ادرار کردن
وجود سوابق خانوادگی می تواند نشاندهنده وجود اختلالات ارثی نظیر سنگ کلیه، کم خونی داسی شکل یا سایر بیماریهای ارثی مربوط به بروز هماچوری باشد
یک معاینه فیزیکی کامل با تمرکز بیشتر بر روی مجاری ادراری، شکم، لگن، ناحیه تناسلی و راست روده نیز باید انجام شود
پیشگیری از عفونت ادراری
قبل از تماس جنسى به حمام برويد.
اين كار به خارج شدن باكترى هايى كه ممكن است در واژن باشند، كمك مى كند؛ در غير اين صورت، ممكن است باكترى ها به علت نزديكى جنسى به داخل مثانه رانده شوند.
بعد از تماس جنسى به حمام برويد.
آلت تناسلى مرد، باكترى هاى موجود در واژن را به طرف سوراخ ادرارى و سپس مثانه مى راند.
البته تخليه ى مؤثر، مثانه را كاملا مى شويد. هيچ شكى نيست كه UTI در زنانى كه از نظر جنسى فعالند، بيشتر است، اما اين به علت مراقب نبودن، بعد از تماس جنسى است، يعنى ادرار كردن مى تواند به راحتى باكترى ها را بشويد.
ثابت شده است كه ديافراگم، عامل اصلى كمك كننده در افرادى است كه دچار عفونت هاى مكرر و مزمن مثانه مى شوند. احتمالا دو مكانيسم در ايجاد اين حالت، دخالت دارند: باكترى ها روى ديافراگم كه در عمق واژن قرار دارد، جمع مى شوند و همچنين ديافراگم مانع تخليه كامل مثانه مى باشد.
از نوار بهداشتى به جاى تامپون استفاده كنيد. هيچ كس نمى داند كه چرا بعضى از زنان به عفونت هاى مكرر، دچار مى شوند؛ اما مسايل مربوط به واژن مانند ميزان فعاليت جنسى، كاربرد ديافراگم و استفاده از تامپون )پنبه اى كه داخل واژن مى گذارند( در ايجاد آن، نقش دارند.
بهداشت كافى را تمرين كنيد. منظور از رعايت بهداشت كافى پوشيدن لباس هاى زير پنبه اى است كه شما را خشك نگه مى دارد؛ پرهيز از پوشيدن شلوارهاى تنگ كه تهويه را مشكل مى كند و در يك كلام، تميز نگه داشتن است.
اگر نمى توانيد حمام برويد تا باكترى ها را از ناحيه پرى نئال )بين واژن و مخرج( تميز كنيد، به طور حتم، در معرض خطر عفونت مجدد قرار خواهيد گرفت. اما افراط هم مى تواند به اندازه ى تفريط زيان آور باشد. شستشو مى تواند به طور ثابت، باكترى ها را وارد واژن و باكترى هاى غير عفونى را با باكترى هاى عفونت زاى E.COLI )اى كولاى( جايگزين كند و باعث عفونت هاى مجارى ادرارى شبيه UTI شود. مصرف صابون هاى ضد باكتريال قوى مى تواند همين كار را بكند. يعنى تغيير فلور نرمال واژن )يعنى باكتريهايى كه بدون خطر در واژن حضور دارند( كافى است تا فرد به عفونت حساسيت پيدا كند.
منبع: متخصص عفونت ادراری