بیضه‌ها دو غدهٔ مردانه هستند که اسپرم و هورمون‌هائى را که مسئول ایجاد صفات جنسى مردانه هستند، مى‌سازند. مشکلات پزشکى اصلى بیضه‌ها و کیسهٔ بیضه، التهاب و وجود توده‌هاى گوناگون ناخواسته است که تشخیص آنها ضرورى است.
التهاب اپیدیدیم
اپیدیدم یک زائده کرمى شکل است که در عقب بیضه واقع است و به‌عنوان عضو جمع‌کنندهٔ اسپرم عمل مى‌کند و مى‌توان آن را به‌شکل طناب نازکى که به‌سمت کشاله ران امتداد دارد لمس کرد. عفونت اپیدیدیم زمانى بروز مى‌کند که باکترى‌ها از طریق پیشابراه به‌درون مجراى منى‌بر نزول کنند. در واقع التهاب اپیدیدیم معمولاً عارضهٔ التهاب پیشابراه (به مبحث التهاب غیراختصاصى پیشابراه مراجعه کنید) یا التهاب پروستات (به مبحث التهاب پروستات مراجعه کنید) است. بیضه‌ها نیز اغلب ملتهب خواهند بود (التهاب بیضه). نشانهٔ شاخص التهاب اپیدیدیم گرمى و تورم سوسیس شکل در خلف بیضه است که هنگام لمس شدیداً دردناک و حساس است. تب، تهوع و استفراغ از نشانه‌هاى واضح لزوم مراجعه فورى به پزشک است.
درمان التهاب اپیدیدیم
درمان‌هاى علامتى عبارتند از: استراحت در بستر، بالا بردن بیضه‌ها توسط نگهدارنده‌هاى کیسهٔ بیضه، و استفاده از کیسه‌هاى یخ. براى مقابله با باکترى‌هاى خاص مولد بیماری، آنتى‌بیوتیک مناسب انتخاب مى‌شود. شایع‌ترین باکترى‌هائى که باعث التهاب اپیدیدیم مى‌شوند، آنهائى هستند که باعث سوزاک و عفونت کلامیدیائى مى‌شوند (هر دو جزء بیمارى‌هاى مقاربتى هستند. به مبحث بیمارى‌هاى مقاربتى مراجعه کنید). بنابراین براى جلوگیرى از عفونت مجدد همسر شما نیز ممکن است نیاز به درمان آنتى‌بیوتیکى داشته باشد. در موارد نادرى که آبسه ایجاد مى‌شود، تخلیه از طریق جراحى ضرورى است.
پیچ‌خوردگى بیضه
پیچ‌خوردگى بیضه عارضه‌اى است که اغلب باید از التهاب اپیدیدیم افتراق داده شود. این عارضه زمانى بروز مى‌کند که بیضه درون کیسهٔ بیضه پیچ بخورد، به‌طورى که خونرسانى خود را قطع کند. این عارضه به‌علت عدم اتصال محکم خلف بیضه به کیسهٔ بیضه بروز مى‌کند.
تورم، درد، و حساسیت بیضه‌ها اغلب افتراق پیچ‌خوردگى بیضه را نجات دهد. بعد از باز کردن پیچ‌خوردگى طناب اسپرماتیک بیضه‌ها براى جلوگیرى از عود پیچ‌خوردگى در محل ثابت مى‌شوند. اگر جراحى فوراً انجام نشود، بیضه از بین خواهد رفت. با وجود این، فقدان عملکرد یک بیضه به معنى عقیم شدن نیست، زیرا بزرگ شدن بیضهٔ دیگر با تولید کافى اسپرم بارورى را تضمین مى‌کند.
درمان پیچ‌خوردگى بیضه
انجام عمل جراحی ظرف چند ساعت اول شروع درد تنها اقدامی است که می تواند بیضه را نجات دهد. بعد از باز کردن پیچ خوردگی طناب اسپرماتیک (طناب اسپرماتیک شامل مجرای منی بر و شریان بیضه است – م) بیضه ها برای اگر جراحی فوراً انجام نشود، بیضه از بین خواهد رفت. با وجود این، فقدان عملکرد یک بیضه به معنی عقیم شدن نیست، زیرا بزرگ شدن بیضه دیگر با جلوگیری از عود پیچ خوردگی در محل ثابت می شوند. تولید کافی اسپرم باروری را تضمین می کند.
آسیب به بیضه
بیضه‌ها به‌علت در معرض بودن گاهى صدمه مى‌بینند و آن چنان درد شدیدى ایجاد مى‌کنند که باعث مى‌شود شما به خود بپیچید. لگد خوردن به ناحیه کشاله ران در حین ورزش احتمالاً شایع‌ترین علت صدمه به بیضه است.
درمان آسیب بیضه
معمولاً درمانى لازم نیست. با این حال اگر درد ادامه یافت و تورم بیضه بروز کرد، فوراً به پزشک مراجعه کنید. تخلیهٔ لخته‌هاى خون (هماتوم) ممکن است تنها راه نجات بیضه باشد. در برخى موارد یک تجمع بدون درد خون به‌تدریج در داخل کیسهٔ بیضه ایجاد مى‌شود. این عارضه را هماتوسل گویند که شبیه هیدروسل است با این تفاوت که نور چراغ قوه از درون هماتوسل عبور نمى‌کند. اگر هماتوسل خودبه‌خود از بین نرود، ممکن است براى جلوگیرى از عقیم شدن آن را از طریق جراحى خارج کرد.
هیدروسل
هیدروسل توده‌اى است که در اثر تجمع مایع دورن کیسه بیضه ایجاد مى‌شود. هیدروسل معمولاً در یک طرف بروز مى‌کند و ممکن است به‌قدرى بزرگ شود که باعث ناراحتى گردد. شما مى‌توانید با توجه به این واقعیت که نور چراغ قوه از هیدروسل عبور مى‌کند، هیدروسل را از هماتوسل افتراق دهید. در صورتى‌که این توده باعث ناراحتى شود، درمان آن برداشتن از طریق جراحى است. مایع را مى‌توان توسط سوزن نیز خارج کرد، ولى این مایع معمولاً دوباره تجمع مى‌یابد و خطر ایجاد عفونت نیز وجود دارد.
منبع: ویستا
