[sbu_post_image]
نارسایی کلیه
نارسایی کلیه یک بیماری موذی و بی سروصداست. کلیه ها آنچنان آهسته تخریب می شوند که بیمار کاملا از آن بی خبر است و معمولا وقتی اقدام می کند که در مراحل انتهایی بیماری قرار گرفته است…
اگر بخواهیم به علت های این نارسایی نظری اجمالی بیفکنیم، متوجه می شویم که در اغلب موارد این خود بیماران هستند که سال ها و ماه ها با بی خبری و بی توجهی نسبت به سلامت خود، تیشه را برداشته و بر کلیه ها می کوبند. بیمار از نارسا شدن کلیه تا عمل پیوند، راهی پر فراز و نشیب و دشوار را طی می کند و ما قصد داریم به مناسبت ۲۳ آذر، روز جهانی حمایت از بیماران کلیوی، این مراحل را یک به یک با دکتر حسین کرمی، فوق تخصص کلیه و مجاری ادراری و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی تجزیه و تحلیل کنیم.
علت بیماری نارسایی کلیه
دیابت کنترل نشده و بالا بودن فشارخون به مدت طولانی ۲ علت اصلی نارسایی کلیه هستند، اما عوامل به این دو محدود نمی شود. مصرف بی رویه مسکن ها، برگشت ادرار به کلیه ها (به خصوص در کودکان)، انسداد مجرای ادرار و درمان نشدن به موقع آن ( در اثر وجود سنگ یا افرادی که مثانه عصبی دارند)، عفونت های خاص در گلو یا پوست (اگر به موقع درمان نشوند)، مصرف داروهای شیمی درمانی، سابقه بیماری به نام گلومرولونفریت و مصرف دارو هایی از خانواده آمینوگلیکوزید ها نیز از دیگر علت ها هستند. البته گاه نیز هیچ عامل اولیه ای وجود ندارد.
وقتی عامل سیستمیک باشد هر دو کلیه درگیرند مثل دیابتی که کنترل نشده است ولی وقتی سنگی باعث انسداد می شود یا فرد به طور مادرزادی دارای حالب تنگ در یکی از کلیه هاست که باعث تجمع ادرار در همان کلیه می شود در این مواقع (البته اگر مشکل بیمار سریع شناسایی نشود)یک کلیه از بین می رود. این افراد تا وقتی که کلیه مقابلشان مشکلی پیدا نکرده می توانند با یک کلیه، راحت زندگی کنند. افراد تک کلیه ای باید کاملا تحت نظر پزشک باشند. زیرا این کلیه برای بیمار حیاتی است. البته سیستم طبیعی بدن طوری عمل می کند که کلیه سالم، وقتی متوجه عدم کارکرد کلیه مقابل می شود به طور خودکار شروع به بزرگ ترشدن می کند تا بتواند کم کاری پیش آمده را جبران کند.
کیست های ساده کلیه
کیست های ساده کلیه، کیسه های غیر طبیعی حاوی مایع هستند و به طور شایع دیده می شوند. اگرچه علت ایجاد این کیست ها به خوبی مشخص نیست، ارثی نبودن آن ها به اثبات رسیده است.
کیست های ساده کلیه اغلب علایم و نشانه هایی ایجاد نمی کنند و به کلیه آسیب نمی رسانند. گاهی در اثر بزرگ شدن این کیست ها، درد ایجاد می شود. در بعضی موارد هم کیست ها عفونی می شوند یا به طور ناگهانی شروع به خونریزی می کنند.
به ندرت این کیست ها موجب اختلال عملکرد کلیه می شوند. ممکن است کیست های ساده کلیه باعث افزایش فشار خون شوند.* تشخیص کیست های ساده کلیه با سی تی اسکن یا سونوگرافی کلیه ها داده می شود.* چنان چه کیست های ساده عارضه ای ایجاد نکرده باشند، به درمان نیاز ندارند و در صورت بروز علایم ممکن است خارج کردن آنها با جراحی ضرورت یابد.
گلومرونفریت
گلومرونفریت بیماری های گلومرولی کلیه به دو گروه گلومرونفریت-GN)golomeruloneghritisو گلومرولواسکلوروز(golomerulosclerosis)تقسیم می شوند.** گلومرواسکلروز عبارت است از ایجاد بافت جوشگاهی(اِسکار) یا سخت شدگی رگ های کوچک داخل کلیه و این بیماری هم مانند گلومرونفریت ممکن است موجب مرحله انتهایی بیماری کلیه(end-stage renal disease-ESRD ) شود.
گلومرولونفریت ممکن است حاد باشد و به صورت حمله ی ناگهانی التهاب کلیه بروز کند یا به شکل مزمن و تدریجی تظاهر نماید. در گلومرولونفریت، گلومرول های کلیه دچار التهاب می شوند و در نتیجه کلیه نمی تواند مواد زاید وآب اضافی بدن رادفع کند و گلبول ها و پروتئین ها از طریق گلومرول ها به داخل ادرار نشت می کنند.* بیماریهای گلومرولی ممکن است بخشی از یک بیماری سیستمیک، مانند لوپوس یا دیابت باشند و یا به صورت اولیه( بدون وجود بیماری سیستمیک زمینه ای) بروز نمایند.
(به انگلیسی: Glomerulonephritis) نوعی بیماری کلیوی(معمولا هردو کلیه باهم) است که مشخصهٔ آن التهاب گلومرولها، یا رگهای خونی کوچک در کلیهها میباشد. این حالت ممکن است همراه یا بدون هماچوری(وجود خون در ادرار) و پروتئینوری(وجود پروتئین در ادرار) بوده و یا به عنوان یک سندرم نفروتیک، سندرم نفریتیک، نارسایی حاد یا مزمن کلیوی عارض گردد. تشخیص الگوی گلومرونفریت(GN) مهم است، زیرا نتایج و درمان در انواع مختلف دارای تفاوت خواهدبود. علل اولیه آنهایی هستند که به خود کلیه مربوط هستند، در حالی که علل ثانویه با برخی عفونتها (باکتریایی، ویروسی یا انگلی پاتوژن)، مواد مخدر، اختلالات سیستمیک یا دیابت در ارتباط است.
علل بیماری گلومرولونفریت
گلومرولونفریت حاد به دنبال یك عفونت استرپتوككی رخ میدهد. شایعترین مكانهای عفونت عبارتند از گلو و پوست. علایم كلیوی معمولاً 3-2 هفته بعد از عفونت استرپتوككی رخ میدهند. گلومرولونفریت مزمن نادر است و امكان دارد دلایلی غیر از گلومرولونفریت حاد داشته باشد. سایر علل شناخته شده عبارتند از لوپوس، عفونتهای ویروسی، آندوكاردیت باكتریایی. گاهی علت آن ناشناخته است.
علل گلومرولونفریت عبارتند از:عفونا استرپتوکوکی حلق(آنژین چرکی) یا به ندرت عفونت استرپتوکوکی پوست(زردزخم)، آندوکاردیت باکتریایی(التهاب بافت های دریچه های قلب در اثر انتشار عفونت از طریق خون)، عفونت های ویروسی مانندHIV/ ایدز، هپاتیتB و هپاتیتC )، بیماری های سیستم ایمنی بدن (مثل لوپوس، سندرم گودپاسچِر، نفروپاتیIgA )، التهاب عروقی (مانند پُلی آرتریت و گرانولوماتوز و گِنِر)، بیماری های ایجادکننده بافت جوشگاهی(اِسکار) در گلومرول ها( مثل فشارخون بالا، دیابت و گلومرولواسکلروز).
گاهی گلومرولونفریت مزمن پس از گلومرولونفریت حاد ایجاد می شود، ولی در بعضی موارد بدون وجود سابقه ی قبلی، گلومرونفریت به شکل نارسایی مزمن کلیه تظاهر می یابد. به ندرت گلومرولونفریت مزمن در بعضی افراد فامیل دیده می شود. که علت آن نامشخص است.
علایم گلومرونفریت
علایم و نشانه های گلومرونفریت عبارتند از: ادرار خونی (هماچوری؛ hematuria) که در آن ادرار به رنگ کولا یا چای در می آید؛ کف کردن ادرار به دلیل وجود پروتئین در آن (پروتئینوری؛ proteinuria)، بالا بودن فشار خون، احتباس مایع در بدن به شکل خیز (تورم یا اِدِم؛edema) به ویژه در صورت، دست ها، پاها و شکم تظاهر می یابد؛ خستگی ناشی از کم خونی یا نارسایی کلیه؛ کاهش حجم و دفعات ادرار، تنگی نفس، بی اشتهایی. تشخیص گلومرولونفریت با اندازه گیری کراتینین و نیتروژن اوره خون (BUN) و اندازه گیری مقدار پروتئین خون (که با کاهش همراه است)، رادیوگرافی کلیه (IVP)، سونوگرافی یا سی تی اسکن کلیه صورت می گیرد و معمولاً برای رسیدن به تشخیص قطعی باید از بیوپسی کلیه استفاده شود.
منبع : کتاب راهنمای پزشکی خانواده- بیماری های کلیه و مجاری ادرار، متخصص ارولوژی تهران
