[sbu_post_image]
سنگ دستگاه ادراری یکی از ناراحت کننده ترین بیماری ها است . شیوع آن در مردان بیش از زنان است . بیشتر در دهه سوم تا پنجم زندگی دیده می شود . انواع مختلف سنگ ادراری وجود دارد ولی اغلب سنگها از جنس اگزالات کلسیم هستند . سنگ ها در لگنچه کلیه ، حالب ، مثانه ودر پیشابراه دیده می شوند . اندازه سنگ کلیه ، از چند میلیمتر تا چند سانتی متر متغیر بوده وممکن است منفرد یا متعدد باشد .
دستگاه ادراری از چند بخش اصلی تشکیل شده است:۱- کلیه ها که وظیفه آنها تولید ادرار است ۲- لگنچه که ادار پس از تولید شدن وارد آن میشود ومحل ایجاد اغلب سنگهای ادراری است سنگهای لگنچه معمولا باعث ایجاد درد نمیشوند مگر اینکه راه لگنچه را مسدود نمایند
۳- میزنای یا حالب که ادرار را از لگنچه به مثانه منتقل میکند . اگر سنگ از لگنچه وارد حالب شود ، درد شدیدی در پهلو وشکم بیمار ایجاد می گردد که گاه همراه با تهوع ، استفراغ ، سوزش ادرار ودر آقایان درد بیضه است .
۴- مثانه که محل ذخیره ادرار پیش از دفع است . اگر بنابه دلایلی مثل بزرگ شدن پرستات ، تنگی مجرای ادراریا مثانه عصبی تخلیه مثانه دچار اشکال شود ویا به علت سوء تغذیه یا اختلالات سوخت وساز بدن (متابولیک ) در کودکان ترکیب طبیعی ادرار تغییر کند ، فرد مستعد سنگ مثانه میگردد.
۵- مجرای ادرار که ادرار را از مثانه به خارج منتقل میکند . سنگ کلیه یا مثانه ممکن است در هنگام دفع در مجرای ادرار گیر کند وسبب بند آمدن ادرارشود .
درمان سنگ کلیه
درمان سنگ کلیه شامل دو قسمت است :۱- پیشگیری از تشکیل سنگ جدید ۲- درمان سنگ فعلی
پیشگیری از سنگ کلیه
جهت پیشگیری از تولید سنگ جدید علاوه بر رعایت رژیم غذایی نیاز به انجام آزمایش خون وآزمایش ادرار ۲۴ ساعته از نظر بررسی وجود یا عدم وجود املاحی است که شما را مستعد سنگ سازی می کنند . وهمچنین در صورتیکه در گذشته سنگی دفع کرده اید تجزیه آن سنگ نیز کمک کننده است . آزمایشات خون وادرار بایشتی به فاصله ۲تا ۶ هفته بعد از دفع سنگ انجام شوند .
ویادتان باشد که حین انجام این آزمایشات بایستی رژیم غذایی معمول روزانه تان را داشته باشید . براساس این آزمایشات پزشکتان دستور غذایی ودارویی مخصوص هر نوع سنگ کلیه را به شما میدهد . جهت درمان سنگ کلیه علاوه بر رعایت رژیم غذایی که به آن اشاره میشود نیاز به اقدامات تشخیصی آزمایشگاهی وتصویر برداریاز نظر تعیین محل سنگ ، ایجاد یا عدم ایجاد انسداد در مسیر ادرار وبالاخره اندازه سنگ میباشد .
چقدر باید آب ومایعات مصرف کرد ؟چه مقدار آب خوردن مهم نیست . چقدر ادرار داشتن مهم است . ممکن است فردی در محیطی گرم زندگی کند یا فعالیت روزانه اش زیاد باشد ، روزی ۸ لیوان آب بخورد ، ولی بدلیل تعریق زیاد باز کافی نباشد . فرد مبتلا به سنگ کلیه باید آنقدر آب بخورد که روزانه بیش از ٢ لیتر ادرار داشته باشد ونباید هیچ وقت احساس تشنگی کند وهمیشه باید قبل از آنکه احساس تشنگی کند آب بنوشد .
افزایش مصرف مایعات باعث افزایش میران ادرار وکاهش غلظت مواد محلول در ادرار وبروز کمتر سنگ می شود . مصرف آب قبل خواب، بویژه اهمیت بالایی دارد. توصیه میشود افرادی که سابقه سنگ کلیه دارند قبل از خواب حداقل دو لیوان آب بنوشند به گونه ای که نصف شب یک بار برای ادرار کردن بیدار شوند و سپس یک لیوان دیگر آب نوشیده و مجددا بخوابند.
تغذیه و سنگ کلیه
عوامل تغذیه ای، وجود مواد معدنی در آب های محلی و معدنی از جمله دلایل مختلف جغرافیایی و محیطی است که افراد را مستعد ابتلا به سنگ کلیه می کند. به عنوان مثال مردم نواحی جنوبی آمریکا بیشتر و نواحی غربی کمتر دچار سنگ های کلیوی می شوند. آمارها حاکی ازآن است که شمار مبتلایان به سنگ کلیه در آمریکا از سال 1994 حدود پنج برابر شده و روز به روز نیز در حال افزایش است. در حال حاضر، از هر 11 آمریکایی، یک نفر مبتلا به سنگ کلیه شده و آمار 8/8 درصدی را شامل می شود. احتمال ابتلا به این بیماری در آمریکا و در فصول گرم سال شیوع بیشتری می یابد. محققان بر این باورند که رژیم غذایی نقش مؤثری در بالا بردن احتمال ابتلا به سنگ کلیه دارد به طوری که آمریکایی ها به دلیل مصرف بیش از حد پروتئین و سدیم بالا بیشتر در معرض خطر قرار دارند. از سوی دیگر، 50 درصد از مبتلایان، پس از یک بار ابتلا، دوباره در معرض خطر سنگ کلیه قرار می گیرند.
جنس سنگ کلیه
شايع ترين نوع سنگ کليه ، سنگ های کلسيمی هستند. شايد حدود 80 تا 85 درصد از انواع سنگ های کليوی سنگ های کلسيمی هستند. اين سنگ های کلسيمی هم عموما” به صورت نمک های کلسيم هستند. يعنی مثلا” اگزالات کلسيم يا فسفات کلسيم، بعد از سنگ های کلسيمی، سنگ های عفونی، اسيد اوريکی و ساير انواع سنگ ها شيوع دارند. ولی اکثر افرادی که گرفتار سنگ کليه می شوند، در واقع گرفتار سنگهای کلسيمی هستند.
اين کلسيم ممکن است ، بيش از حد از روده جذب شود. ما در طول روز حدود هزار ميلی گرم کلسيم مصرف می کنيم که از اين مقدار چيزی حدود يک سومش جذب می شود. اگر اين ميزان جذب به هر دليلی افزايش يابد، مثلا” ميزان کلسيمی که مصرف می کنيم، زياد باشد،می تواند باعث تشکيل سنگ شود. ممکن است، ميزان کلسيمی که از طريق کليه دفع می شود، به دليل يک بيماری افزايش يابد. البته اين بيماری ها عموما” بيماری های مربوط به استخوان و هورمون های مربوط به آن هستند. مثلا” در بيماری هيپرپاراتيروئيدی ، برداشت کلسيم از استخوان ها افزايش می يابد و می رود که از کليه دفع شود و تبعا” غلظتش در ادرار افزايش يافته و باعث تشکيل سنگ می شود. در بعضی از موارد هم کلسيمی که به کليه می رسد زياد نيست ولی خود کليه به دليل مشکلی که دارد، بيش از حد کلسيم را دفع می کند. ماجرا از اين قرار است: حدود 95 درصد کلسيمی که در ابتدای واحدهای کليوی وارد ادرار می شود، دوباره در کليه باز جذب می شود. اگر کليه ای نتواند اين 95درصد کلسيم را باز جذب کند، مسلما” غلظت کلسيم ادرار بالا می رود و زمينه ساز تشکيل سنگ می شود.
منبع : متخصص درمان سنگ کلیه
