[sbu_post_image]
حدود 26 سال از اولین پیوند كلیه در بیمارستان شهید دكتر لبافی‌نژاد می‌گذرد. یك برادر كلیه خود را به برادر بیمارش هدیه كرده بود؛ آقای بهروزی. او هنوز زنده است و با گذشت این مدت به زندگی خود ادامه می‌‌دهد. در طول سال‌های پیاپی تجارب گران‌قیمتی در عرصه جراحی پیوند اعضا در كشور به وجود آمده اما پیوند كلیه یك سر و گردن از سایر پیوندها بالاتر و موفقیت آن افزون‌تر است.
پیوند کلیه
سر عمل جراحی پیوند كلیه دو دوست حاضر شدیم. دو دوست اهل خراسان شمالی كه یكی كلیه خود را به دیگری هدیه كرد و بانی این پیوند نیز كسی نبود جز استاد دکتر ناصر سیم‌فروش. متاسفانه بیماری دیابت در رده اول و سپس گلومرولونفریت یا التهاب گلومرولی كلیه در كودكان که از بیماری‌های مادرزادی كلیه است، در کشور ما شایع‌ترین مشكلاتی هستند که باعث از بین رفتن كلیه و ضرورت پیوند می‌شوند.
بیماری‌هایی مانند دریچه مادرزادی مجرا، بازگشت ادرار از مثانه به كلیه‌ها، مثانه نوروژنیك (كه از طریق جراحی، با پیوند بخشی از روده به مثانه برای بزرگ شدن حجم مثانه قابل درمان است) هم جزو شایع‌ترین مشكلات كلیه اطفال است. تاكنون بالغ بر 400 مورد پیوند كلیه اطفال در بیمارستان لبافی‌نژاد با موفقیت انجام گرفته و به همین دلیل یك بخش ویژه اطفال در این بیمارستان راه اندازی شده است.
فشار خون، فشار به کلیه
افرادی كه مرتب دچار خون دماغ می‌شوند و سردرد و سرگیجه دارند ممکن است فشارخون بالا داشته باشند که به همین مشكلات كلیه مربوط می‌شود و حتی به نارسایی كلیه نیز می‌تواند منجر شود. این دو اثر متقابل بر هم دارند: فشارخون و نارسایی كلیه‌ها. از سوی دیگر سنگ‌های كلیه به ویژه سنگ كلیه دو طرفه باعث نارسایی كلیه می‌شوند. برخی داروها نیز در صورت مصرف نكردن صحیح می‌توانند موجب نارسایی كلیه شوند كه تمام این مشكلات قابل پیشگیری‌اند.
ما تاكنون در 3 مورد از بیماران مبتلا به دیابت كه كلیه خود را نیز از دست داده‌اند و كاندیدای پیوند كلیه بودند 3 مورد پیوند موفق پانكراس و كلیه به طور همزمان داشتیم كه این افراد دیگر بدون نیاز به انسولین زندگی می‌كنند و قصد داریم این روند را ادامه دهیم. چند سال پیش گفتم كه به زودی در پیوند كلیه از برجسته ترین کشورهای دنیا خواهیم شد و اكنون با اطمینان می‌گویم كه در منطقه خاورمیانه، در پیوند از مرگ مغزی رتبه اول را داریم و این مرهون تلاش‌های مردم ایثارگر كشورمان است.
عمل پیوند کلیه با لاپاروسکوپی
ما در پیوند کلیه به روش لاپاروسكوپی در منطقه خاورمیانه اول و در دنیا رتبه سوم یا چهارم را داریم. در میان كشورهای دنیا از نظر پیوند كلیه از فرد زنده به بیمار (از فرد غیر مرگ مغزی) جزو 5 كشور اول دنیا محسوب می‌شویم. تقریبا به ازای پنج مورد پیوند كلیه از اهداكننده زنده سه مورد از مرگ مغزی در هفته تنها در بیمارستان لبافی‌نژاد (قلب ارولوژی كشور) داریم. تا پیش از این موفقیت‌ها، كشور عربستان سعودی و تركیه پیشگام‌تر بودند.
جالب اینكه اهدای اعضا در كشور ما همانند كشور اسپانیا از مردم كشورمان صورت می‌گیرد اما در كشوری مانند عربستان مردم عربستان كمتر به فرهنگ اهدای اعضا پس از مرگ مغزی اعتقاد دارند و بیشتر افراد خارجی هستند كه پس از تصادف یا مرگ مغزی اعضای خود را اهدا می‌كنند.
عوارض پیوند کلیه
در زمینه اهدای كلیه از افراد زنده با تكنیك لاپاروسكوپی هم‌اكنون موفق به انجام یك‌هزار و 600 مورد پیوند كلیه به طریق لاپاراسكوپی شده‌ایم كه در خاورمیانه چنین آماری وجود ندارد. در این روش بدون جراحی باز و فقط توسط چند سوراخ كوچك بدون برش، كلیه اهدایی خارج شده و به بیمار نیازمند پیوند می‌شود. به این ترتیب اهداكننده با كمترین درد و خونریزی پس از 2 روز به زندگی عادی بازگشته و مرخص می‌شود. این روش در اروپا و آمریكا استاندارد شده اما در خاورمیانه فقط ایران توانسته به این تكنیك و با این میزان موفقیت دست یابد.
پیوند از فرد زنده با پیوند از جسد
كلیه اهدایی از فرد دهنده كه یك انسان زنده است یا یك فرد دچار مرگ مغزی در نحوه برداشت فرق می‌كند. اگر دهنده فرد زنده باشد با برش لاپاروسكوپی و حتی 3 سوراخ كوچك كار بستن رگ‌های خونرسان و لوله حباب توسط ابزارهایی از بیرون بدن با دوربین مخصوص صورت می‌گیرد و پس از شست‌وشوی كلیه آن را به اتاق عمل مجاور كه بیمار گیرنده كلیه آماده‌سازی شده است انتقال می‌یابد.
اما اگر كلیه از یك فرد مرگ مغزی (جسد باشد) با یك برش روی پهلوی دهنده كلیه به روش مذكور جدا می‌شود.در بیشتر موارد كلیه از فرد مرگ مغزی در یك مركز درمانی دیگر جدا شده و پس از شست‌وشو ، داخل سرم فیزیولوژی و یخ در كوتاه‌ترین زمان ممكن به بیمارستانی كه بیمار گیرنده پیوند در اتاق عمل آماده‌سازی شده است انتقال می‌یابد.
برای جداسازی اعضای پیوندی، كلیه اولین عضو است كه از بدن فرد مرگ مغزی جدا می‌شود سپس كبد و پانكراس، قلب و ریه‌ها در صورت رضایت بیمار و خانواده‌اش و چشم هم در پایان برداشته می‌شود.
مهم ترین نشانه موفقیت
در مورد موفقیت پیوند باید گفت كه میزان ادرار پس از پیوند بیانگر موفقیت آن است. در یك فرد معمولی در یك شبانه‌روز حدود 2 تا 3 لیتر ادرار انجام می‌شود اما در افراد پیوند شده به دلیل مكانیسم ویژه بدن كه قصد دارد تمام سموم تجمع‌یافته در سلول‌ها را به سرعت از بدن خارج سازد در هر یك ساعت حدود 3 لیتر ادرار دفع می‌شود و گاهی در طول شبانه‌روز حدود 30 لیتر ادرار خواهند داشت.
به همین دلیل كه احتمال فشار به ناحیه بخیه شده وجود دارد ما از یك روند مخصوص موسوم به سوند دابل جی (G Double) استفاده می‌كنیم. این بیماران هم اندازه میزان ادرار خود باید مایع و سرم دریافت كنند. این افراد چون پیوندشان خارج از پرده صفاق صورت گرفته و فشاری از روده‌ها، كلیه را تهدید نمی‌كند می‌توانند خوردن غذا را چند ساعت پس از پیوند آغاز كنند.
منبع : تبیان
