غده پروستات یک غده کوچک گردویی شکل است که در مردان، در پشت مثانه قرار دارد. در طی فعالیت جنسی، غده پروستات به تولید مایع منی، مایع غنی از اسپرم، کمک میکند. با افزایش سن برخی از مردان، غده پروستات ممکن است بزرگ شود، وضعیتی که به عنوان “هیپرپلازی یا بزرگ شدن خوش خیم پروستات” شناخته میشود. همچنین سلولهای سرطانی میتوانند در پروستات ظاهر شده و غده را بزرگتر کنند (بدخیم یا سرطانی شدن پروستات). هر دوی این شرایط باید جدی گرفته شوند، زیرا در باروری مردان و دفع ادرار آنها اختلال ایجاد میکند. خوشبختانه با ایجاد برخی تغییرات سالم در رژیم غذایی و عادات ورزشی میتوان علائمی مانند افزایش تکرر ادرار یا حتی بزرگ شدن پروستات و سرطان پروستات را کنترل و مدیریت کرد. در این مقاله، شما را با راهکارهای پیشگیری از پروستات یا سرطان پروستات و اینکه چه غذاهایی بخورید یا چه ورزشهایی انجام دهید، آشنا خواهیم کرد.
وزن مناسب برای پیشگیری از بزرگ شدن پروستات یا سرطان پروستات
مردان چاق با شاخص توده بدنی (BMI) 30 یا بالاتر، ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهند. اگر دارای اضافه وزن یا چاق هستید، روی کاهش وزنتان تمرکز کنید. برای انجام این کار میتوانید کالری دریافتی روزانه خود را کاهش داده و میزان ورزش روزانه را افزایش دهید. اگر هم وزن مناسبی دارید، با ورزش کردن در بیشتر روزهای هفته و انتخاب یک رژیم غذایی سالم که سرشار از میوهها، سبزیجات و غلات کامل است، در حفظ وزن مناسب خود تلاش کنید.
رژیم غذایی برای پیشگیری از سرطان و بزرگی پروستات
خطر بزرگ شدن پروستات یا سرطان پروستات با افزایش سن افزایش مییابد. تا سن 50 سالگی، نیمی از مردان علائم بزرگی پروستات را از خود نشان میدهند؛ و این در حالیست که، تحقیقات نشان میدهند که رژیم غذایی سالم و ورزش منظم (همانطور که در زیر آمدهاست)، میتواند علائم بزرگ شدن پروستات و سرطان پروستات را کاهش دهد:
- از مصرف مایعات چند ساعت قبل از خواب یا قبل از بیرون رفتن خودداری کنید.
- مصرف کافئین و الکل را محدود کنید، زیرا ادرار را زیاد میکند.
- از رژیم غذایی کم چرب استفاده کنید.
- هر روز انواع زیادی از سبزیجات بخورید.
- روزانه چند وعده میوه بخورید و حتماً از مرکبات استفاده کنید.
- در اکثر روزهای هفته، فعالیت بدنی متوسط تا شدید داشته باشید.
- وزن مناسب خود را حفظ کنید.
نقش پروتئین در رژیم غذایی و ارتباط آن با بزرگ شدن پروستات و سرطان پروستات نامشخص است. برخی از مطالعات افزایش خطر بزرگ شدن پروستات و به دنبال آن سرطان پروستات را در مردانی که گوشت قرمز بیشتری مصرف میکنند، نشان میدهد. اما مطالعات دیگر نشان میدهد که خطر بزرگ و سرطانی شدن پروستات در مردانی که پروتئین دریافتی بالایی دارند، به ویژه از مواد غذایی مانند ماهی، کاهش مییابد. همچنین مطالعات انجام شده بر مکملهای غذایی و درمانهای گیاهی مانند نخل اره ای، لیکوپن و بتا سیتوسترول و سرطان پروستات، نتایج متفاوتی داشته است. به خاطر داشته باشید که قبل از مصرف مکملها با پزشک مشورت کنید.
نکاتی برای تغییر رژیم غذایی
چندین نکته وجود دارد که می تواند به شما در پیشگیری از بزرگ و سرطانی شدن پروستات کمک کند، از جمله:
رژیم غذایی کم چرب
غذاهای چرب عبارتند از: گوشت، آجیل، روغن و محصولات لبنی مانند شیر و پنیر.
در برخی از مطالعات نشان داده شده است، مردانی که بیشترین میزان چربی را در روز مصرف میکنند، خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش میدهند. البته این امر، ثابت نمیکند که چربی اضافی باعث سرطان پروستات میشود. مطالعات دیگر وجود چنین ارتباطی را تأیید نکردهاند. اما به طور کلی، کاهش مقدار چربی مصرفی روزانه، مزایای اثبات شده دیگری نیز دارد، مانند کمک به کنترل وزن و سالم نگه داشتن قلب شما. برای کاهش میزان چربی مصرفی روزانه، مصرف غذاهای چرب را محدود کنید یا انواع کم چرب را انتخاب کنید. به عنوان مثال، مقدار روغنی را که هنگام پختن به غذاها اضافه میکنید کاهش دهید، برشهای کمچربتر گوشت را انتخاب کنید و لبنیات کمچرب مصرف کنید.
مقدار میوه و سبزیجاتی که در روز میخورید را افزایش دهید
میوهها و سبزیجات سرشار از ویتامینها و مواد مغذی هستند که تصور میشود خطر ابتلا به سرطان پروستات را کاهش میدهند؛ البته تحقیقات هیچ ماده مغذی خاصی را برای کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات معین نکردهاند. خوردن میوهها و سبزیجات، بیشتر باعث میشود معده شما حجم کمتری برای سایر غذاها مانند غذاهای چرب داشته باشد. همچنین ممکن است با افزودن یک وعده میوه یا سبزی به هر وعده غذایی، میزان میوه و سبزیجاتی که در روز میخورید را افزایش دهید. راهکار مناسب تر آن است که، میوهها و سبزیجات را به عنوان میانوعده میل کنید.
مقدار لبنیاتی که در روز میخورید را کاهش دهید
در مطالعات گمان بر این است که مردانی که بیشترین محصولات لبنی مانند شیر، پنیر و ماست را مصرف میکنند، بالاترین خطر ابتلا به سرطان پروستات را دارند. اما نتایج مطالعه متفاوت بوده است و تصور میشود که خطرناک بودن مصرف محصولات لبنی ناچیز است.
میوههای مناسب برای پیشگیری از بزرگ یا سرطانی شدن پروستات
انواع توتها
توت فرنگی، زغال اخته، تمشک و شاه توت، منابع غنی از آنتی اکسیدان هستند که به حذف رادیکالهای آزاد از بدن کمک میکنند. رادیکالهای آزاد، ناشی از واکنشهایی هستند که در بدن رخ داده و میتوانند باعث آسیب و بروز بیماری در طول زمان شوند.
مرکبات
پرتقال، لیمو شیرین، لیموترش و گریپ فروت همگی سرشار از ویتامین C هستند که میتوانند به محافظت از غده پروستات کمک کنند.
آووکادو
آووکادو سرشار از بتا سیتوسترول است، استرول گیاهی که تصور میشود علائم مرتبط با بزرگ شدن پروستات و به دنبال آن سرطان پروستات را کاهش دهد. برخی از مردانی که مکملهای بتا سیتوسترول مصرف میکنند، میگویند که دفع ادرار بهتری دارند و حجم ادرار کمتری در مثانه آنها دفع نشده باقی میماند. علاوه بر آووکادو، سایر غذاهای غنی از بتا سیتوسترول عبارتند از:
- تخم کدو تنبل
- جوانه گندم
- سویا
- گردوی آمریکایی
سبزیجات مناسب برای پیشگیری از بزرگ شدن یا سرطان پروستات
خوردن سبزیجات بیشتر، میتواند به کاهش خطر بزرگی پروستات کمک کند. سبزیجات با برگ سبز، از اهمیت ویژهای برخوردارند، زیرا سرشار از آنتی اکسیدان میباشند.
کلم بروکلی
کلم بروکلی و سایر سبزیجات، از جمله بوک چوی، گل کلم، کلم بروکسل و کلم معمولی، حاوی ماده شیمیایی به نام سولفورافان هستند. تصور میشود که این ماده، سلولهای سرطانی را هدف قرار داده و از پروستات محافظت میکند.
پیاز و سیر
یک مطالعه نشان میدهد که مردان دارای پروستات بزرگ شده نسبت به مردانی که پروستات آنها در اندازه عادی است، سیر و پیاز کمتری مصرف میکنند. البته تحقیقات بیشتری برای تأیید این نتایج مورد نیاز است، اما پیاز و سیر، مواد غذایی سالمی برای افزوده شدن به رژیم غذایی هستند.
فلفل دلمهای
ویتامین C موجود در سبزیجات میتواند در مبارزه با بزرگ شدن پروستات نقش مثبت داشته باشد. فلفل دلمهای حاوی مقادیر زیادی ویتامین C است: یک فنجان فلفل دلمه ای خام تقریباً 200 درصد از ویتامین C مورد نیاز روزانه شما را تأمین میکند.
سایر سبزیجات غنی از ویتامین C که میتوانید به رژیم غذایی خود اضافه کنید عبارتند از:
- کلم بروکلی
- گل کلم
- کلم پیچ
- کلم بروکسل
گوجه فرنگی
گوجه فرنگی، سرشار از لیکوپن و کاروتنوئید روشن است که به گیاه رنگ قرمز میدهد. لیکوپن خطر ابتلا به سرطان پروستات را کاهش میدهد. به گفته موسسه ملی سرطان، همچنین میتواند به مردان مبتلا به بزرگی پروستات کمک کند. یکی از مطالعات نشان میدهد که لیکوپن، روند بزرگ شدن پروستات را در مردان داوطلب در آزمایش، کند کرده است. لیکوپن همچنین به کاهش تولید آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) مرتبط با التهاب پروستات، بزرگ شدن پروستات و سرطان پروستات کمک میکند. فقط مطمئن شوید که غذاهای غنی از لیکوپن خود را با چربیهایی مانند آووکادو، آجیل، روغن یا کره به منظور افزایش جذب لیکوپن موجود، ادغام کنید.
مواد غذایی دارای لیکوپن عبارتند از:
- گوجه فرنگی
- هندوانه
- زردآلو
- گریپ فروت
- میوه پاپایا
سایر پیشگیریهای غذایی برای جلوگیری از بزرگی یا سرطانی شدن پروستات
آجیل
آجیل، سرشار از روی است که یک ماده معدنی کمیاب و مقوی میباشد. روی، در غلظتهای بالایی در پروستات یافت میشود و تصور میشود به تعادل تستوسترون و دی هیدروتستوسترون (DHT) کمک کند. علاوه بر آجیل، صدف دریایی و حبوبات نیز سرشار از روی هستند.
کنجد
کنجد، سرشار از روی میباشد. بر اساس مطالعه انجام شده در مجله اورولوژی هند، این ماده معدنی برای سلامت پروستات ضروری است. مردانی که دارای پروستات بزرگ یا سرطان پروستات هستند، سطح روی کمتری در بدن خود دارند که گاهی تا ۷۵ درصد کمتر از افراد دارای پروستات سالم میباشد. رویی که از غذا جذب بدن شود، راحت تر از مکملهای روی در بدن جذب میشود. سعی کنید کنجد را نیز به عنوان میانوعده مصرف کنید. بادام، لوبیا ادزوکی و دانه کدو تنبل نیز سرشار از روی میباشند. مطالعه انجام شده روی موشها نشان میدهد که تخم کدو تنبل ممکن است برای کنترل بزرگ شدن پروستات نیز مفید باشد.
ماهی قزل آلا
چاقی ممکن است خطر بزرگ شدن پروستات را افزایش دهد. یکی از مطالعات انجام شده پیشنهاد میکند که مصرف اُمگا 3 را به همراه ورزش منظم افزایش دهید تا از افزایش وزن و چاقی جلوگیری کنید. ماهی سالمون سرشار از اسیدهای چرب اُمگا 3 است. این چربیهای سالم میتوانند از شما در برابر موارد زیر محافظت کنند:
- بیماری قلب و عروقی
- سرطان
- روماتیسم مفصلی
- التهاب
- افزایش وزن
اگر طرفدار ماهی نیستید، میتوانید اُمگا 3 خود را از گردو، دانه کتان آسیاب شده، دانه چیا و روغن کانولا دریافت کنید. مقادیر کمتری از این ماده معدنی در لوبیا و سویا یافت میشود.
توفو
یک مطالعه قدیمی نشان میدهد که ایزوفلاونهای موجود در سویا، رشد پروستات را کاهش میدهد. اما یک تحقیق جدیدتر نشان میدهد که سویا، تنها رشد سلولهای سرطانی در پروستات را کاهش میدهد. مطالعهای دیگر نیز نشان میدهد که ایزوفلاونهای سویا به کاهش علائم دستگاه ادراری تحتانی ناشی از بزرگ شدن پروستات کمک میکند.
سایر منابع غنی از ایزوفلاونها عبارتند از:
- شیر سویا
- تمپه( خمیر سویا و قارچ )
- ادامام یا سویای پخته شده
- سویا برشته شده
- ماست سویا
ورزشهای مناسب برای پیشگیری از بزرگ شدن و بروز سرطان پروستات
مطالعات مربوط به ورزش و خطر سرطان پروستات نشان داده است که مردانی که ورزش میکنند ممکن است خطر ابتلا به سرطان پروستات را در خود کاهش دهند. ورزش کردن، فواید سلامتی بسیاری دارد و ممکن است خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و سایر سرطانها را کاهش دهد. ورزش میتواند به حفظ وزن بدن نیز کمک کند. وقتی شروع به ورزش کردید، به آرامی پیش بروید. با پارک کردن ماشین خود دورتر از جایی که میخواهید به آنجا بروید، فعالیت بدنی خود را افزایش دهید و نیز سعی کنید به جای آسانسور از پله استفاده کنید.
تمرینات کگل
ممکن است فکر کنید تمرینات کگل فقط مختص زنان است. اما این تمرینات، که عضلات ناحیه لگن شما را تقویت میکند، میتواند به کنترل بیاختیاری ادرار در مردانی که اخیراً جراحی درمان سرطان پروستات یا بزرگ شدگی پروستات انجام دادهاند، مفید باشد. برای انجام تمرین کگل، مثانه خود را طوری منقبض کنید که انگار میخواهید جریان ادرار را متوقف کنید و ۵ ثانیه نگه دارید. روزانه دو تا سه ست 10 تا 20تایی تمرین کگل را انجام دهید.
تمرینات آهسته لگن
- به آرامی ماهیچهها را تا جایی که میتوانید منقبض کرده تا احساس کنید دارید از جای خود بلند میشوید.
- سعی کنید در این حالت به مدت 10 ثانیه بمانید. در این حین به تنفس عادی ادامه دهید.
- به آرامی عضلات را شل کنید و 10 ثانیه استراحت کنید.
- این کار را تا 10 بار دیگر انجام دهید.
ممکن است متوجه شوید که در شروع نمیتوانید این حرکت را برای 10 ثانیه انجام دهید. فقط تا زمانی آن را انجام دهید که فشاری به شما نیاید و سپس سعی کنید به آرامی این بازه زمانی را تا 10 ببرید؛ زیرا انجام صحیح تمرینات مهمتر از انجام آنها برای 10 ثانیه کامل است.
تمرینات سریع لگن
- تمرین بالا را تکرار کنید، اما این بار، سعی کنید هر چه سریعتر عضلات را منقبض کنید.
- به مدت 1 ثانیه در حالت منقبض بمانید و سپس رها کنید.
- سعی کنید تا 10 بار از این کار را انجام دهید.
سعی کنید در حین انجام تمرینات تمرکز کافی داشته باشید. به یاد داشته باشید که به طور طبیعی نفس بکشید؛ زیرا اگر این کار را به خوبی انجام ندهید، ورزش شما، اثربخشی کافی را نخواهد داشت.
سؤالات متداول
بهترین راه پیشگیری از بزرگ شدن پروستات چیست؟
- مصرف چربی را کاهش دهید. کمتر از چربیهای ترانس یا اشباع شده استفاده کنید.
- میوه و سبزیجات بیشتری بخورید. از محصولات متنوعی از جمله سبزیهای برگدار فراوان استفاده کنید.
- چای سبز و سویا را به رژیم غذایی خود اضافه کنید.
- از مصرف گوشت کبابی شده خودداری کنید.
چه غذاهایی باعث بزرگ شدن پروستات میشوند؟
در واقع اعتقاد بر این است که مصرف روزانه گوشت، خطر بزرگ شدن پروستات را سه برابر میکند. لبنیات نیز مانند گوشت، با افزایش خطر بزرگی پروستات مرتبط است. قطع یا کاهش کره، پنیر و شیر ممکن است به کاهش علائم بزرگی پروستات کمک کند.
چه غذاهایی برای پروستات مفید هستند؟
سبزیجات تازه، ماهیهای سرشار از اسیدهای چرب اُمگا 3، روغن زیتون و میوههای تازه، به همراه غلات کامل، ضامن سلامت قلب و پروستات هستند. آجیل و آووکادو بهتر از کربوهیدراتها و غذاهای چرب هستند، بنابراین میزان مصرف گوشت قرمز و غذاهای فرآوری شده را کاهش دهید.
چه نوشیدنی برای پروستات مفید است؟
چای بنوشید. هم چای سبز و هم چای ترش جزو بهترین نوشیدنیها برای سلامت پروستات هستند. هر دو نوع چای، حاوی آنتی اکسیدانهای قوی هستند. مطالعات نشان میدهند که چای سبز میتواند به جلوگیری از سرطان پروستات کمک کند و همچنین ممکن است رشد سرطان تهاجمی پروستات را کاهش دهد. علاوه بر چای، آب، آب گوجه فرنگی و آب مرکبات نیز میتوانند به جلوگیری از بزرگ شدن پروستات و سرطان آن کمک کنند. گوجه فرنگی منبع خوبی از لیکوپن و مرکبات منبع عالی ویتامین C هستند.
آیا موز برای جلوگیری از بزرگ شدن پروستات مفید است؟
عصاره گل موز ممکن است به عنوان یک عامل درمانی برای بزرگ شدن پروستات از طریق فعالیتهای ضد التهابی مفید باشد. هیپرپلازی(بزرگ شدن) خوش خیم پروستات، شایع ترین بیماری اورولوژی است که حدود 50 درصد از مردان بالای 50 سال را تحت تأثیر قرار میدهد.
آیا تخم مرغ برای جلوگیری از بزرگ شدن پروستات مفید است؟
مطالعه منتشر شده در سایت اورولوژی، ارتباط بین غذا و افزایش بروز علائم بزرگ شدن پروستات را بررسی کرده و نشان میدهد که خوردن تخم مرغ و مرغ، علائم را افزایش میدهد، بنابراین در صورت امکان باید از مصرف آنها اجتناب کرد.
آیا قهوه برای پروستات مفید است؟
مردانی که بیشترین میزان قهوه (شش فنجان یا بیشتر در روز) را مصرف کنند، تقریباً 20 درصد کمتر در معرض خطر ابتلا به هر نوع سرطان پروستات میباشند.
آیا سیر میتواند پروستات را درمان کند؟
سیر دارای اثرات ضد التهابی، ضد سرطانی و آنتی اکسیدانی است. به دلیل این اثرات، سیر و فرآوردههای آن برای درمان سرطان پروستات و تسکین علائم بزرگی پروستات مورد استفاده قرار میگیرند.
آیا زنجبیل برای پروستات مفید است؟
زنجبیل حاوی ویتامین های A ،C و E، بتاکاروتن و روی است که همگی آنتی اکسیدانهای قوی هستند که از پروستات در برابر رادیکالهای آزاد مضر محافظت میکنند. رادیکالهای آزاد، پیری بافت و توسعه سرطان را سریعتر میکنند. ویتامین C و روی، سیستم ایمنی را تحریک کرده و از بدن در برابر عفونت و التهاب محافظت میکنند.
آیا آب گوجه فرنگی پروستات را کوچک میکند؟
آب گوجه فرنگی، منبع بسیار خوبی از ویتامین C و آنتی اکسیدانها است که آن را به یکی دیگر از نوشیدنیهای ایدهآل برای کسانی است که از بزرگی پروستات رنج میبرند، تبدیل میکند. همچنین محققان بر این باورند که ماده مغذی موجود در گوجه فرنگی به نام لیکوپن میتواند بزرگ شدن پروستات و در پی آن تکرر ادرار را کاهش دهد.
آیا پیاده روی برای بزرگ شدن پروستات مفید است؟
محققان یک رابطه معکوس بین فعالیتهای بدنی و علائم بزرگ شدن پروستات پیدا کردند. به زبان ساده، مردانی که فعالیت بدنی بیشتری داشتند، کمتر از بزرگی پروستات رنج میبردند. حتی فعالیت بدنی با شدت کم تا متوسط، مانند پیاده روی منظم با سرعت متوسط، فوایدی را به همراه دارد.
آیا سیب برای پروستات مفید است؟
سیب دارای غلظت بالایی از دو نوع ماده مغذی گیاهی است که دارای عملکردهای بیولوژیکی متنوعی بوده و به پیشگیری از سرطان پروستات کمک میکند: پروآنتوسیانیدین ها و فلاونول ها. میوه دیگری وجود دارد که ممکن است اسم آن را نشنیده باشید، سیب شکر.
آیا مرغ برای پروستات خوب است؟
به طور خاص، تیم تحقیقات وانگ دریافتند که مردان شرکتکننده در یک مطالعه که حدود 3.5 وعده مرغ در هفته قبل یا بعد از تشخیص سرطان پروستات، یا هر دو، قبل و بعد از تشخیص سرطان پروستات میخورند، 10 تا 20 درصد کمتر در معرض خطر مرگ زودرس به هر دلیلی میباشند.
آیا پیاز برای پروستات مفید است؟
دادههای امیدوارکننده از مطالعات بالینی نشان میدهد که مصرف منظم سیر و پیاز ممکن است از سرطان پروستات جلوگیری کند. ترکیبات آلی سولفوریک مشتق از آلیوم تا حدی از بروز سرطان جلوگیری میکنند.