انواع بیماری های مثانه

[sbu_post_image]

مثانه عصبی

مثانه عصبی یکی از اختلالات عملکرد مثانه می‌باشد که بدنبال آسیب سیستم عصبی ایجاد می‌شود. براساس محل درگیری و نوع درگیری عصبی به دو نوع تقسیم می‌گردد:
– مثانه بیش فعال یا انقباضی
– مثانه شل
کسانی که مثانه بیش فعال مبتلا هستند، بسیار کم یا اصلاً کنترلی به عملکرد مثانه ندارند. مثانه بطور خودبه خود و مکرر تخلیه می‌گردد و تخلیه بطور کامل انجام نمی‌گیرد. به همین دلیل خطر ابتلا به عفونتهای ادراری در این افراد افزایش می‌یابد.
مثانه شل خصوصیات متفاوتی دارد. در این افراد قسمتی از سیستم عصبی که وظیفه خبررسانی به مغز هنگام پرشدن مثانه، را دارد، دچار اختلال شده‌است در نتیجه با افزایش اندازه و ظرفیت مثانه روبرو خواهیم شد. زمانی که فشار ادرار در مثانه به اندازه‌ای برسد که ماهیچه‌های دریچه خروجی ادرار توانایی غلبه بر آن را نداشته باشد، ادرار شروع به ریزش می‌کند. در این نوع اختلال مثانه نیز مانند مثانه انقباضی، مثانه بطور کامل تخلیه نمی‌گردد.

این مثانه ها از نظر عملکرد مختل هستند . یعنی اینکه یا مثانه دارد خوبخود منقبض میشود یا مثانه هایی که فشارشان بالا است یا مثانه هایی که خوب حجم نمی گیرند و باز نمیشوند ما . به این ها مثانه های اسپاستیس یا مثانه ها با فشار بالا می گوییم . مثانه هایی که خوب منقبض نمیشوند .مثانه ی عصبی همیشه بدنبال یک بیماری زمینه ای هستند و در بیشتر مواقع هم علت آن مشخص نیست . مثانه های بیش فعال مثانه هایی هستند که انقباضات مهار نشده دارند و مثانه خودبخود منقبض میشود . مشخصات بالینی اینها تکرر های اداری مزمن و دفع ناگهانی ادرار است که بصورت اورژانس به کمک بیمار می آید و بیمار باید سریع خودش را به دستشویی برساند ، دفع ادرار با حجم کم و دفات زیاد است . فکر بیمار بیشتر روی دستشویی رفتن و تخلیه ی ادرار است . این افراد واقعا نمی توانند بیرون بروند و مسافرت های طولانی نمی توانند بروند زیرا احساس وابستگی به دستشویی دارند . هر کسی که اختلال تخلیه ی ادراری مزمن دارد ، از او نوار مثانه گرفته میشود و سرعت پرش ادرار ، ادرار باقی مانده ، سالم بودن حس مثانه ، سالم بودن حجم مثانه ، قابلیت کش آمدن مثانه و سالم بودن موتور مثانه با نوار مثانه بدست می آید . پزشک با این تنوار مشکل بیمار را تشخیص میدهد . خیلی از بیماران با دارهای متعددی که می خورند هنوز خوب نشده اند زیرا هنوز مشک شان مسخص نشده است . امروز تشخیص اختلالات ادراری مزمن با نوار مثانه یا تست

پایین افتادگی مثانه

پایین افتادگی مثانه(سیستوسِل؛cystocele ): . پایین افتادگی مثانه(سیستوسِل) هنگامی روی می دهد که دیواره ی بین مثانه و مهبل(واژن) در جنس مؤنث ضعیف شود و در نتیجهف مثانه به داخل واژن نزول نماید. این اختلال می تواند موجب ناراحتی و بروز مشکل درهنگام تخلیه مثانه شود.* پایین افتادگی مثانه موجب نشت ناخواسته ادرار و تخلیه نشدنکامل مثانه می شود. نشت ادرار ممکن است در هنگام سرفه، عطسه،خنده،راه رفتن و دویدن روی دهد.

انواع پایین افتادگی مثانه

در پایین افتادگی خفیف(درجه1)، مثانه فقط کمی در داخل واژن قرار گرفته است ولی در پایین افتادگی شدید تر(درجه 2) مثانه تا مدخل واژن می رسد. در پایین افتادگی شدیدتر(درجه 3)ف مثانه از سوراخ واژن بیرون می زند.

علت پایین افتادگی مثانه

پایین افتادگی مثانه(سیستوسل) ممکن است در اثر کشش عضله هنگام زایمان یا بلندکردن اجسام سنگین یا زورزدن مکرر در هنگام اجابت مزاج ایجاد شود. هورمون استروژن موجب تقویت عضلات اطراف واژن می شود. در دوران یائسگی، این هورمون ساخته نمی شود و در نتیجه، ممکن است عضلات اطراف واژن و مثانه ضعیف شوند.

سیستوسل درجه 2 و 3 بر اساس علایم بیماری و معاینه فیزیکی واژن به وسیله پزشک یا ماما تشخیص داده می شود. با سیستواورتروگرافی هنگام ادرار کردن که به وسیله آن شکل مثانه و اختلالات مسدودکننده جریان ادرار مشاهده می شود می توان بیماری را تشخیص داد.

درمان پایین افتادگی مثانه

درمان سیستوسل در موارد پیشرفته، عمل جراحی است که طی آن مثانه به محل طبیعی خود بازگردانده و در آنجا محکم می شود. اما در نوع خفیف، تنها به بیمار توصیه می شود از بلندکردن اجسام سنگین و نیز زورزدن در هنگام اجابت مزاج خودداری کند.

در سیستوسل های متوسط، استفاده از پِساری(pessary) که حلقه ی مخصوص است که در واژن قرار میگیرد تا مثانه را درمحل خود نگه دارد توصیه می شود. پساری را باید به طور منظمف هرچند یک بار از واژن خارج کرد تا موجب بروز عفونت یا زخم نشود.

بی اختیاری ادرار

بی اختیاری ادراری دفع خودبخودی ادرار از فردی غیر طبیعی است . خیلی از خانمها با یک عطسه یا سرفه یا خنده بی اختیار ادرار می کنند ،این نوع بی اختیاری ادراری از بیماری های شایع است که به آن بی اختیاری استرس می گویند که بیشتر در خانمها ایجاد میشود و علت آن شل بودن گردن و قسمت خروجی مثانه بعلت زایمان های متعدد است . نوع دیگر بی اختیاری ادراری بی اختیار اورژانسی است . بیمار ارتباط با عطسه سرفه یا فعالیت های دیگر ندارد بصورت ناگهانی تا صدای آب را می شنود یا دستشویی را می بیند یا هوا سرد میشود ادرار دارد . زیرا مثانه تحریک پذیر است و مثانه خودبخود منقبض میشود و همان لحظه باید به دستشویی بروند و اگر شدت این انقباض بیشتر باشد و دستشویی پیدا نکنند ، خودشان را خیس می کنند. نوع دیگر بی اختیاری ادراری، بی اختیاری واقعی است . کسانی هستند که دریچه ی اسفنکتری مثانه شان خراب است . می دانید که هنگام حجم گرفتن مثانه گردن باید بسته باشد و اسفنکتر دریچه را می بندد ، وقتی دریچه نارسا بشود نشتی پیدا می کند و بیمار در همه حال بی اختیاری ادرار دارد . این ها کسانی هستند که ضایعه ی نخاعی دارند و به هر علتی دریچه خروجی مثانه خراب شده است . نوع دیگر بی اختیاری ادراری، بی اختیاری ناشی از نگه داشتن زیاد ادرار است که حس مثانه از بین می رود و احساس پرشدگی ندارند . مثانه شان پُر میشود و به مرحله ی لبریزی می رسد و دفع ادرار بصورت غیر ارادی اتفاق می افتد . برای تشخیص بی اختیارهای ادراری تست اوردینامیک و نوار مثانه در دسترس است که با اینها می توانیم تشخیص بدهیم که برای بیمار چه درمانی را انتخاب بکنیم . مثلا کسی که قسمت خروجی ادرارش شل است مثل خانم هایی که قسمت لگن شان شل است و اگر مثانه به بالا کشیده بشود با یک جراحی مشکل شان حل میشود . کسانی که حس مثانه شان خراب است ، حجم مثانه شان زیاد است ، مثانه شان پمپاژ ندارد ، اگر بخواهیم گردن آنها را بالا بکشیم بیماری شان بدتر خواهد شد . این ها کسانی هستند که جراحی هم می کنند ولی نتیجه نمی گیرند . در مورد خرابی اسفنکتر باید بگوییم که امروزه اسفنکترهای مصنوعی بجای آن گذاشته میشود . پس درمان بر اساس تشخیص است .

در ایـن حالت احساس ناگهانی و شدید برای ادرار کردن ایجاد می شود. اما قبل از رسیدن به دستشویی ادرار می ریزد.

بی اختیاری ادرار سر ریز

در این حالت مثانه خیلی پر شده است و ادرار به صورت قطره قطره به طور غیر ارادی می ریـــزد. زمانی که فرد به دستشویی می رود ادرار به طور کامل خالی نمی شود. این حالت بیشتر در مردها دیده می شود که دلیل آن تنگ شدن مجرای ادرار به خاطر بزرگ شدن غدهٔ پروستات است.

بی اختیاری ادرار استرسی

در این حالت هنگام عطسه، سرفه، خنده و برخاستن از زمین، بی اختیار چند قطره ادرار خارج می شود. این حالت در زن ها خیلی بیشتر است که ممکن است به علت عفونت ادراری ،تغییرات مجرای ادرار با افزایش سن و یا زایمان های متعدد باشد.

درمان بی اختیاری ادرار

ـ این مشکل قابل حل است پس برای برطرف شدن آن حتماً به پزشک مراجعه کنید.
ـ در طول روز ۶ تا ۸ لیوان مایعات بنوشید.
ـ بعد از ساعت ۸ شب از نوشیدن مایعات خودداری کنید.
ـ در زمان ادرار کردن عضلات شکم را سفت کنید. سپس به آرامی با دست زیر شکم را به سمت پایین فشار دهید. این فشار به مثانه منتقل شده و به تخلیه ادرار کمک می کند.
برای درمان بزرگی غدهٔ پروستات به موقع مراجعه کنید.سرطان پروستات ممکن است علائمی شبیه بزرگی پروستات داشته باشد.سرطان پروستات اگر زود تشخیص داده شود، درمان می شود.

ـ لباس های آزاد و راحت بپوشید.
ـ عضلات کف لگن را تقویت کنید .
ـ مثانه را تقویت کنید.
نوشیدن آب کافی برای جلوگیری از عفونت ادراری لازم است .

منبع : پزشک مثانه تهران