انواع و علل شب ادراری در بالغین

دفع غیرارادی ادرار هنگام خواب را شب ادراری می گویند. حداقل 2 درصد افراد بالغ دارای شب ادراری هستند. شب ادراری را نباید با تکرر ادرار شبانه اشتباه کرد.

انواع شب ادراری در بالغین

تداوم شب ادراری اولیه دوران کودکی به دوران بلوغ: در این نوع شب ادراری بیمار هیچ وقت در دوران زندگی خود بیش از 6 ماه خشک نبوده است. به این نوع شب ادراری، شب ادراری اولیه می گویند. حدود 3-2 درصد دختران و پسران بالغ دارای این نوع شب ادراری هستند.
شب ادراری ثانویه با شروع در بزرگسالی: در این نوع شب ادراری، بیمار در دوران کودکی کنترل ادرار شبانه پیدا می کند، ولی بنا به عللی بعدها در زندگی مبتلا به شب ادراری می شود.

علل شب ادراری در بالغین

علت شب ادراری در بالغین چندگانه است. تعداد بسیار زیادی از این بیماران به همراه شب ادراری دارای سایر علایم ادراری نیز هستند و تعدادی هم روزها نیز خود را خیس می کنند. مشخص کردن این علایم مهم است چون آن ها ممکن است نشان از وجود یک بیماری مهم در پس زمینه باشند.
• اولین علت، زمینه ارثی است. اگرچه آن در همه موارد صدق نمی کند ولی بررسی ها نشان داده اند که شب ادراری می تواند ارثی باشد. یک بررسی نشان داده است که اگر هر دو والدین فردی دارای سابقه شب ادراری باشند، شانس ایجاد شب ادراری در وی 75 درصد است. اگر یکی از والدین مبتلا به شب ادراری بوده باشند، دختر یا پسر آن ها به احتمال 40 درصد دارای شب ادراری خواهند بود.

• دومین علت کمبود هورمون ضد ادراری است. در بدن انسان به طور طبیعی یک هورمونی به اسم هورمون ضد ادراری وجود دارد که با ترشح آن تولید ادرار توسط کلیه ها کاهش پیدا می کند. به طور طبیعی بدن انسان شب ها میزان هورمون ضد ادراری بیشتری تولید می کند در نتیجه میزان تولید ادرار در شب کاهش می یابد. کاهش تولید ادرار در شب این اجازه را به فرد می دهد که طول شب را به راحتی خوابیده و نیازی به ادرارکردن نداشته باشد ولی در تعدادی از افراد این هورمون به مقدار کافی در شب تولید نمی شود و در نتیجه میزان ادرار این افراد در شب افزایش پیدا می کند.

• سومین علت داشتن مثانه با حجم اندک است. وقتی مثانه بتدریج پر می شود موقعی سیگنال احساس نیاز به ادرار کردن به مغز فرستاده می شود که حجم آن حدود 400 میلی لیتر شود. در عده ای از افراد این امر در مقادیر کمتر اتفاق می افتد مثلا اگر حجم مثانه به 200 میلی لیتر رسید، فرد احساس نیاز به ادرار کردن پیدا می کند. یک اصطلاح دیگر مثانه بیش فعال است؛ یعنی فعالیت مثانه بیش از اندازه است، این افراد هستند که تکرر ادرار پیدا می کنند. این مثانه بیش فعال می تواند منجر به شب ادراری گردد. حدود 80-70 درصد بیماران مبتلا به شب ادراری دارای مثانه بیش فعال هستند. مواد محرک مثانه مثل الکل و کافئین نه تنها فعالیت مثانه را افزایش می دهند بلکه سبب تولید بیش از حد ادرار نیز می گردند.

• شب ادراری می تواند عارضه تعدادی از داروها به خصوص داروهای خواب آور و تعدادی از داروهای اعصاب و روان باشد. از این دسته داروها می توان از تیوریدازین، کلوزاپین و رسپیریدون نام برد.

• اختلالات خواب نیز می توانند منجر به شب ادراری شوند.
اگر یک فرد بالغ دچار شب ادراری ثانویه شود (یعنی بیمار قبلا شب ها خشک بوده است و اکنون به تازگی مبتلا به شب ادراری شده است.) باید آن را جدی گرفت چون ممکن است نشان از وجود یک بیماری خطرناک باشد. معمولا این نوع شب ادراری همراه با سایر علایم ادراری بوده و بیمار روزها نیز خود را خیس می کند. اگر شب ادراری در بزرگسالی شروع شده باشد، علت آن معمولا مشکلات مجرای ادرار، یا مثانه است. در خانم ها یکی از علل آن افتادگی اعضا لگنی مثل رحم می باشد.

سایر علل شب ادراری ثانویه در بالغین عبارتند از: عفونت ادراری، سنگ های ادراری، بیماری های عصبی مثل MS، دیابت، اختلالات آناتومیک در سیستم ادراری، بزرگی و سرطان پروستات و سرطان مثانه.

منبع:هفت سیب