باز کردن مجرای وازدفران

[sbu_post_image]

وازکتومی

وازکتومی (به انگلیسی: vasectomy)‏ نوعی عمل جراحی در مردان برای پیشگیری از بارداری است. در این روش که به «بستن لوله مردان» مشهور است، فرد امکان فرزنددار شدن را از خود سلب می‌کند و امکان بازگشت هم تا ۶۰٪ وجود دارد (vasovasostomy). درصد موفقیت این عمل بسیار بالاست.

در بین انواع مختلف پیشگیری از بارداری، وازکتومی موفق‌ترین آنها محسوب می‌شود. این عمل فقط برای پیشگیری از حاملگی است و در انتقال امراض مقاربتی نقشی ندارد.

عمل وازکتومی سرپایی و بسیار ساده بوده و فرد ۳۰ دقیقه پس از عمل قادر به راه رفتن و رانندگی خواهد بود. پس از این عمل رنگ و بو و طعم و حجم منی و قدرت نعوظ و انزال تغییری نمیکند و فقط عامل باروری (اسپرم) مسدود می‌گردد.

در این روش با جراحی کوچک مسیر وازدفران را که وظیفۀ عبور اسپرم را از بیضه به سمت پروستات و مجرای ادراری دارد مسدود می‌کنند.

این روش با بی حسی موضعی و درد کم و جراحی کوتاه مدت و ارزان قیمت است. درصد موفقیت ۵/۹۹-۹۵ درصد می‌باشد که بسته به روش وازکتومی متفاوت می باشد.

عوارض جراحی بسیار کم و شامل احتمال خونریزی و یا عفونت جراحی در کوتاه مدت و یا درد بیضه به طور موقتی، و بندرت مزمن، می‌باشد. و فواید این روش، قابلیت باز کردن مجدد وازکتومی، ارزان بودن و دوره نقاهت کوتاه مدت آن می باشد.

وازکتومی باعث ناتوانی جنسی نمی گردد ولی موارد متعدد دیده می‌شود که بیمار پس از وازکتومی از کم شدن توانایی و یا تمایل جنسی شاکی می‌باشد که دلیل آن، تأثیر روحی انجام وازکتومی می‌باشد و از نظر علمی وازکتومی تأثیری جسمی بر روی توانایی جنسی ندارد. در صورت بروز دردهای طولانی مدت و آزار دهنده پس از وازکتومی احتیاج به باز کردن مجدد وازکتومی یا برداشت کامل لولۀ وازدفران می باشد.

وازکتومی یا انسداد مجاری وازدفران، یکی از قدیمی‌ترین روشهای جراحی، جهت جلوگیری از باروری در مردان می‌باشد این روش امروزه در بسیاری از نقاط دنیا بخصوص چین، برای کنترل جمعیت متداول می‌باشد.

وازدفران مجرای عبور اسپرم از بیضه به طرف پروستات و مجرای ادراری جهت اضافه شدن اسپرم به مایع انزالی منی می‌باشد که با انسداد این مجرا، باعث تهی شدن مایع منی از اسپرم می‌گردد و در نتیجه مایع خروجی انزالی حاوی اسپرم نمی‌باشد، لذا منجر به باروری نمی‌گردد.

روش وازکتومی

وازکتومی از طریق برش کوچکی بر روی پوست در مسیر مجرای وازدفران انجام می‌گیرد. این برش معمولاً بر روی ساک بیضه (اسکلروتوم) و یا به ندرت قسمت تحتانی شکم انجام می‌گردد. سپس با باز کردن بافت زیر پوست و آزاد کردن مجرای وازدفران، قسمتی از مجرا برش داده شد و دو سر آزاد آن، با نخ جراحی مسدود می گردد.

در روشی به نام NSIV که به نام وازکتومی بدون برش معروف می‌باشد بدون برش پوست با تیغ جراحی، از طریق سوراخ کوچکی بر روی پوست، به محل مجرای وازدفران دسترسی پیدا کرده و وازکتومی انجام می‌گردد.

عوارض وازکتومی

وازکتومی یکی از کم عارضه‌ترین روشهای جلوگیری از باروری می‌باشد و عوارض آن شامل عوارض تکنیکی جراحی، مثل احتمال خونریزی و هماتوم در کیسه بیضه و ایجاد عفونت محل جراحی می‌باشد. عوارض دیررس مثل درد دائمی و یا درد هنگام نزدیکی که به ندرت رخ می‌دهد. همچنین با گذشت زمان، ناباروری ممکن است دائمی و غیر قابل برگشت گردد.

درد بعد از وازکتومی

از عوارض دیررس وازکتومی درد می‌باشد. سندروم درد پس از وازکتومی (PVPS)یک عارضه دائمی و گاه ناتوان کننده است که ممکن است بلافاصله بعد از وازکتومی یا سالها بعد عارض شود. درد بیضه ای که تا چند سال ادامه پیدا میکند، تا یک نفر از هر سه مرد وازکتومی شده را تحت تاثیر قرار میدهد. درد بیضه ناتوان کننده ای که تا سالیان ادامه پیدا میکند، و احتمالا برای همیشه، تعداد کمتری از مردان وازکتومی شده را تحت تاثیر قرار میدهد. در بین این دو حد، گستره ای از انواع شدت درد وجود دارد. چنین پنداشته میشود که سندروم درد پس از وازکتومی به یک یا چند مورد از دلایل زیر ایجاد میشود: فشار داخل لوله ای بیضه ای، پرشدگی بیش از حد لوله اسپرم، التهاب دائمی، فیبروسیس، گرنولومای اسپرم و گیرکردگی عصب. درصورتی که سمپتموم اولیه، درد در لوله اسپرم باشد، سندروم درد پس از وازکتومی را معمولا با تراکم بیش از حد مایع در لوله اسپرم توصیف میکنند. درد میتواند بروز دائمی داشته باشد به صورت درد بیضه یا تراکم بیش از حد مایع در لوله اسپرم، یا بروز پراکنده مثل دردهایی فقط در موقع آمیزش، انزال یا فعالیت بدنی.

این درد ممکن است دائمی و یا هنگام تحریک جنسی و نزدیکی باشد دلیل بروز درد در بعضی افراد به درستی مشخص نیست. ممکن است افزایش فشار حرکت اسپرم، در لوله مسدود شده، عامل آن باشد ولی عوامل عصبی و روحی معمولاً بسیار تأثیر گذار است.

یک بررسی آماری تلفنی/پستی 172 نفر 4 سال پس از وازکتومی تشخیص داد که 33 درصد از پاسخ دهندگان نوعی ناراحتی مزمن بیضه ای داشته اند و در 15 درصد از این پاسخ دهندگان، ناراحتی بیضه ای دردسرساز بوده است. (پاورقی 1) یک بررسی آماری پستی گذشته نگر 396 مرد تشخیص داد که 4 درصد، درد قابل توجه در کیسه بیضه برای مدتی بیش از یک سال داشتند که نیازمند جراحی شد. (پاورقی 2) یک مطالعه دیگر با 470 بیمار وازکتومی تماس گرفت و 182 پاسخ دریافت کرد. از این تعداد، 35 مرد (18.7% پاسخ دهندگان) درد مزمن در کیسه بیضه داشتند، و 4 مرد (2.2%) گزارش از دردی داشتند که به شدت کیفیت زندگی آنها را تحت تاثیر قرار داده بود. (پاورقی 3) شیوع یا فراوانی درد طولانی مدت بعد از وازکتومی ممکن است تا حدودی به مهارت جراحی که وازکتومی را انجام میدهد بستگی داشته باشد. (پاورقی 4)

به هر حال درمان درد در بیمارانی که درد باعث آزار طولانی مدت می گردد باز کردن مجدد مجرای وازدفران و یا خارج کردن تمامی مسیر لولۀ وازدفران می باشد (Vasoepididymectomy) که خود این اقدام روش هزینه‌بر و زمان‌بر است.

وازکتومی و نارسایی جنسی

وازکتومی از نظر علمی تأثیری بر روی ناتوانی جنسی در رفتار سکس فرد ندارد و منجر به کاهش و یا افزایش تمایل و توانایی جنسی نمی‌گردد و فقط حجم مایع منی ۵/۰ میلی‌لیتر کمتر از قبل از وازکتومی می‌گردد و مایع منی حاوی اسپرم نیست. در موارد متعددی که بیمار پس از وازکتومی اظهار کم شدن تمایل یا توانایی جنسی دارد صرفاً تأثیر عصبی و روحی عمل می‌باشد و تأثیر جسمی نیست.

اسپرم ساخته شده در بیضه هنگام نزدیکی در مسیر لولۀ وازدفران حرکت می‌کند و پس از رسیدن به محل وازکتومی شده، پشت محل انسداد مجتمع می گردد و به تدریج با گذشت زمان جذب بدن می گردد.

فواید وازکتومی

وازکتومی با درصد موفقیت بالای ۹۵/۰ تا ۹۵/۹۹ یکی از قطعی‌ترین روش‌های جلوگیری از باروری است که انجام آن با کمترین استرس به فرد و با بی حسی موضعی و در زمان حدود ۱۰ دقیقه قابل انجام است و دوره نقاهت کوتاه مدت ۲۴ تا ۷۲ ساعت می‌باشد. پس از ترمیم احتیاج به کشیدن بخیه نیست. احتمال عود و باز شدن مسیر وازدفران بین ۵ تا ۰۵/۰٪ می‌باشد که بسته به تکنیک وازکتومی متفاوت است.

باز کردن مجرای وازدفران

درصورت تمایل فرد به باروری مجدد، قابلیت باز کردن مجدد لوله به روش جراحی می‌باشد. البته بایستی در نظر داشت که درصد موفقیت باز کردن مجدد وازدفران قطعی و ۱۰۰ درصد نیست. چون به مرور زمان افزایش فشار مجاری اسپرم، به تدریج منجر به تخریب بافت مجاری و لوله‌های اسپرم ساز (seminifrous Tubul) و در نتیجۀ ناباروری دائمی می گردد.

چه بیماری کاندید مناسبی برای باز کردن مجرا وازدفران پس از وازکتومی می باشد؟ اگر فردی احتمال دارد در آینده داوطلب داشتن فرزندی باشد توصیه می گردد که از انجام وازکتومی صرف نظر کند. ولی اگر به هر دلیلی فرد وازکتومی شده خواستار داشتن فرزندی دیگر شد میتوان با جراحی (وازو وازستومی) اقدام به باز کردن مجرا کرد.

هرچه فاصله زمانی بین انجام وازکتومی و جراحی باز کردن لوله کمتر باشد و تکنیک انجام جراحی بهتر باشد، شانس موفقیت عمل بیشتر خواهد شد. بهترین زمان کمتر از ۲ سال فاصله زمانی و در فردی که بیش از ۱۰ سال از وازکتومی گذشته باشد کمترین درصد موفقیت انتظار می‌رود.

روش باز کردن مجدد وازکتومی

بر خلاف وازکتومی که اقدامی ارزان قیمت، سریع و از نظر تکنیکی آسان می‌باشد، باز کردن آن روشی مشکل، زمان‌بر، و گران‌قیمت است. بهترین روش انجام به روش میکروسرجری (استفاده از میکروسکوپ و بزرگنمایی حین جراحی) می‌باشد و دقت و ظرافت حین جراحی تعیین کننده می باشد.

در این روش لولۀ وازدفران که قطر بیرونی حدود ۵/۱-۱ میلیمتر و قطر لومن داخلی آن حدود ۱/۰ می‌باشد بوسیله نخ‌های جراحی بسیار باریک که به سختی با چشم قابل مشاهده می‌باشد از طریق دید میکروسکوپی در ۲ تا ۳ لایه، عمل پیوند دو سر لولۀ وازدفران انجام می گیرد. پس از انجام یک عمل وازووازوستومی موفق، حتی باز ممکن است جهت بارور شدن احتیاج به درمان دارویی و یا اقدامات کمک لقاحی نیز باشد.

اقدامات لازم بعد از وازکتومی

۲۴ ساعت استراحت پس از انجام وازکتومی لازم است. مسکن و در صورت صلاحدید پزشک جراح، آنتی‌بیوتیک لازم است. همچنین مدت حدود ۳ ماه پس از وازکتومی، زمان لازم است بگذرد تا مایع منی فرد فاقد اسپرم و کاملاً نابارور گردد.

سه ماه پس از وازکتومی لازم است آزمایش مایع منی از نظر وجود اسپرم در سه مرحله انجام گیرد و در صورتی که مقدار اسپرم صفر باشد فرد می تواند عمل را موثر و کامل بداند. لذا پس از وازکتومی تا ۳ ماه سایر اقدامات جلوگیری‌کننده از باروری مثلاً استفاده از کاندوم توصیه می‌گردد.

منبع : ویکی پدیا

دکتر محسن وریانی

دکتر محسن وریانی متولد سال ۱۳۵۴ از منطقه چهاردانگه شهرستان ساری در استان مازندران است. تحصیلات ابتدایی و دبیرستان را در محل تولد سپری کردند. در سال 1373 با قبولی در رشته پزشکی وارد دانشگاه شهید بهشتی شدند. پس از اخذ مدرک دکترای عمومی و شرکت در امتحان تخصص در سال 1384 موفق به قبولی در رشته تخصصی جراحی کلیه و مجاری ادراری دانشگاه علوم پزشکی تهران گردید.

Call Now Buttonمشاوره و تماس
× مشاوره رایگان