بیماری مزمن کلیه و علت بیماری مزمن کلیه

[sbu_post_image]

بیماری مزمن کلیه

بیماری مزمن کلیه(chronic kidney disease-CKD)به از بین رفتن دایمی عملکرد کلیه گفته می شود که در اثر آسیب فیزیکی یا بیماری تخریب کنده کلیه، مثل دیابت یا ازدیاد فشارخون روی می دهد. وقتی کلیه ها تخریب شوند،مواد زاید و آب اضافی خون را به اندازه ی لازم تصفیه و دفع نمی کنند.* بیماری مزمن کلیه اختلالی بی سروصداست و در مراحل اولیه با نشانه ای همراه نیست و اغلب به حدی پیشرفت میکند که فرد متوجه بیماری خود نمی شود. سپس وقتی بیماری به مرحله ی پیشرفته ی خود رسید، بیمار باید برای نجات جان خود در بیمارستان بستری و دیالیز شود.* شیوع بیماری مزمن کلیه رو به افزایش است.* نارسایی کلیه، تنها بخشی از تابلوی بیماری است.* تخمین زده می شود که در 20 میلیون آمریکایی عملکرد کلیه به طور چشمگیر کاهش یافته است.

حتی کاهش خفیف عملکرد کلیه می تواند خطر بروز بیماری قلبی عروقی را دوبرابر کند. در بسیاری از این افراد، حمله های قلبی یا سکته مغزی قبل از بروز علایم بیماری کلیوی ایجاد می شوند. بنابراین تشخیص و درمان زودرس بیماری مزمن کلیه می تواند از مشکلات قلبی پیشگیری کند و نیز نارسایی کلیه را به تعویق بیاندازد.

علت بیماری مزمن کلیه

عوامل خطر بیماری مزمن کلیه عبارتند از:دیابت، پرفشاری خون و وجود سابقه فامیلی نارسایی کلیه.* تنها راه تشخیص زودرس بیماری مزمن کلیه ، اندازه گیری فشارخون، اندازه گیری ضریب تصفیه گلومرولیGFR که از طریق اندازه گیری کراتینین خون انجام می شود، اندازه گیری مقدار آلبومین ادرار و تعیین نسبت پروتئین ادرار به کراتینین(یا نسبت آلبومین ادرار به کراتینین) است.(کراتینین، محصول زایدی است که در اثر تجزیه ی طبیعی سلول های عضلانی در هنگام فعالیت ایجاد می شود و وقتی کلیه ها به درستی عمل نکنند این ماده دفع نمی شود و درخون تجمع می یابد).* برای آهسته کردن روندبیماری مزمن کلیه باید علت آن(مانند دیابت،فشارخون بالا) را تحت درمان قرار داد.* عوارض بیماری مزمن کلیه عبارتند از: کم خونی، مشکلات استخوانی، اسیدوز(پایین تر از حد بودنPH خون و بیماری قلبی عروقی. نکته: در صورت ابتلا به بیماری مزمن کلیه کنترل مرتب مقدار کراتینین و نیتروژن اوره خون(BUN)، پتاسیم، فسفر، هورمون پاراتیرویید، هموگلوبین و کلسترول خون ضرورت دارد.

نارسایی حاد کلیه

نارسایی حاد کلیه(ARF ) به معنی از بین رفتن سریع عملکرد کلیه در اثر آسیب دیدگی آن است.* در نارسایی حاد کلیه، اوره و کراتینین(مواد زاید نیتروژنه) و نیز مواد زاید غیر نیتروژنه که به طور طبیعی به وسیله کلیه ها دفع می شوند در بدن احتباس می یابند و در نتیجه، اسیدوز متابولیک(اسیدی شدن خون) و افزایش پتاسیم خون، تغییر در تعادل مایعات بدن روی می دهد. ممکن است بیماری با کاهش حجم ادرار یا عدم تولید ادرار(به طور کامل) همراه باشد، هرچند انواع بدون کاهش ادرار نیز دیده می شوند.- توجه! نارسایی حاد کلیه بیماری خطرناکی است و باید به طور اورژانس تحت درمان قرار گیرد.

علایم سنگ کلیه 

-دوره های درد شدید و پیچشی (متناوب ) به فاصله هر چند دقیقه . درد معمولاً ابتدا در ناحیه پشت ، درست پایین دنده ها، ظاهر می گردد. در طی چند ساعت یا چند روز، ناحیه درد از مسیر حرکتی سنگ از حالب به طرف کشاله ران پیروی می کند. با دفع سنگ درد بیمار متوقف می گردد.

-یکی دیگر از علائم سنگ کلیه تهوع مکرر است.

-دفع مقادیر اندک خون در ادرار نیز از دیگر علائم سنگ کلیه است. ادرار ممکن است کدر یا تیره به نظر برسد.

تشخيص سنگ کليه

تشخيص سنگ کليه در کسانی که تاکنون سنگ کليه نداشته اند، هيچ علامتی هم ندارند، کمی مشکل است. از طرفی نمی توان به تمام افراد جامعه هم توصيه کرد که بروند و سونوگرافی و راديولوژی بشوند، چرا که احتمال دارد سنگ کليه داشته باشند. بنابراين ما توصيه می کنيم در کسانی که ممکن است کليه سنگ ساز داشته باشند و دلايلی به نفع سنگ کليه در آنها وجود دارد، بررسی های لازم صورت گيرد، مثلا” کسانی که در فاميل درجه يکشان سابقه سنگ کليه وجود دارد، هر سال يا هر دو سال يکبار، برای اين بررسی ها به پزشک مراجعه کنند. افرادی هم که خودشان سابقه سنگ کليه دارند، بايد سالی يکبار تحت سونوگرافی و بررسی های لازم قرار بگيرند.

دفع سنگ کليه

اگر کسی سنگش را انداخت دليل نمی شود که همين حالا سنگی در کليه اش وجود نداشته باشد. چنين بيماری وقتی به ما مراجعه می کند، اگر درد داشته باشد، با مسکن دردش را ساکت می کنيم و بعد بررسی های خودمان را شروع می کنيم . معمولا” اين بررسی ها شامل عکس KUB و سونوگرافی کليه است. سپس بر اساس يافته های اين بررسی اوليه تصميم می گيريم. برای بيمارمان چه کار بکنيم. يعنی بر اساس جنس، اندازه و محل سنگ کليه تصميم می گيريم که برای بيمار چه روش درمانی اتخاذ کنيم. اما يک نکته مهم را بايد در مورد درمان سنگ کليه بگويم و آن اين که تقريبا” امروزه ديگر جراحی باز کليه در درمان سنگ کليه لزومی ندارد مگر در موارد بسيار خاص که خيلی هم نادر هستند. يعنی در حال حاضر در همين کشور خودمان به راحتی می توان سنگ های کليه را با روش هايی مثل سنگ شکن و جراحی مختصر يا همان PCN درمان کرد. توصيه من به تمام بيماران سنگ کليه اين است که اگر جراحی به آنها گفت که بايد برای درمان سنگشان جراحی باز کليه شوند، حتما” با يکی دو جراح کليه و مجاری ادرار ديگر هم در اين مورد مشورت کنند.

منبع : متخصص ارولوژی تهران