2) بیماری عروق کلیه یا آلدسترونیسم اولیه ، هیپرپلازی مادرزادی آدرنال ، هیپرتیروئیدی یا کوارتاسیون آئورت است .
هر فرآیندی که لومن شریان کلیوی را در پشت یک نقطه حساس ، تنگ سازد منجر به یک واکنش همورال از کلیه همان طرف برای افزایش فشار داخل عروقی جهت نرمال سازی جریان خون به کلیه می گردد . با وجودی که بسیاری از متخصصین ، تنگی شریان کلیوی (RAS) را به صورت یک تنگی مجرا به میزان حداقل 50٪ تعریف می کنند ، برخی دیگر سعی نموده اند تا با استفاده از اندازه گیری های جریان مستقیم معیاری را برای یک تنگی « قابل ملاحظه از لحاظ همودینامیکی » تعریف کنند ، واکنش هورمونی به یک تنگی جدی ابتدا به صورت ترشح رنین و آلدسترون ( هایپرآلدسترونیسم ثانویه ) ، بازجذب کلیوی آب و سدیم می باشد که منجر به هیپوتانسیون(کاهش فشار خون) می شود . نتیجه نهایی ، افزایش فشار خونرسانی در کلیه مبتلا و حفظ میزان فیلتراسیون گلومرولی (GFR) خواهد بود . کلیه مقابل ، که در ابتدا تحت تأثیر قرار نمی گیرد ، نمی تواند از کلیه آسیب دیده در برابر پاسخ هورمونی حفاظت کند اما ممکن است سبب دفع مقادیر زیادی سدیم در ادرار همراه با فشار گردد . فشارخون از طریق افزایش انقباض عروق خونی ناشی از آنژیوتانسین II حفظ می گردد و دفع سدیم در ادرار توأم با فشار در کلیه سالم مقابل ، القاء می شود . در صورتی که شریان های کلیوی هر دو کلیه ، دچار تنگی شوند ، یک دوره احتباس سدیم به دلیل تولید آلدسترون با تحریک آنژیوتانسین II و انقباض عروق ، وجود خواهد داشت . هیپرتانسیون اغلب در اثر افزایش حجم ایجاد می شود تا افزایش مقاومت محیطی زمانی که کلیه طرف مقابل پس از قرار گرفتن طولانی مدت در وضعیت فشارخون بالا دچار آسیب دیدگی عروق خونی کوچک شود همین وضعیت مشاهده خواهد شد . بنابراین ، بیماری ایسکمی ممکن است در اثر تنگی یک یا دوطرفه شریان های کلیوی یا با RAS یک طرفه و آسیب دیدگی کلیه مقابل به دلیل هیپرتانسیونی ایجاد شود . تنگی تنها یک کلیه منجر به هیپرتانسیون می شود که به انسداد آنژیروتانسیون II حساس است . تنگی هر دو شریان کلیوی یا آسیب دیدگی عروق خونی کوچک کلیه مقابل منجر به هیپرتانسیونی می شود که به کاهش حجم و بلوک آنژیوتانسین II حساس است .
علاوه بر این ، درمان موفق هیپرتانسیون ممکن است سبب ایسکمی و کاهش GFR در کلیه مبتلا شود ، اما در صورتی که کلیه مقابل عملکرد طبیعی داشته باشد ، نمی توان آن را از طریق اندازه گیری کراتینین سرم مشخص ساخت . با این وجود ، کاهش در GFR ممکن است در صورت وجود اختلال زمینه ای کلیه و همچنین هیپرتانسیون درازمدت ، دیابت یا بیماری عروقی آشکار گردد . در شرایطی که یک یا هر دو کلیه (RAS دوطرفه ) درگیر هستند ، ممکن است نارسایی حاد کلیه ایجاد گردد . عملکرد کلیه ممکن است پس از متوقف ساختن مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین I (ACE ) یا آنژیوتانسین II ، درمان گیرنده نوع (ARB)I یا رواسکولاریزاسیون در صورت تشخیص فوری ، بهبود یابد . آترواسکلروز علت اولیه RAS (تنگی شریان کلیوی )می باشد ، هر چند هر فرآیندی که یک یا هر دو شریان کلیوی را تنگ سازد نیز می تواند سبب ایسکمی کلیه شود . علت RAS الزاماً براساس یافته های بالینی یا آزمایشگاهی به تنهایی ، قابل تشخیص نیست ، اما شرح حال می تواند نشانه های مهمی را در اختیار قرار دهد . بیماری آترواسکلروز به ندرت در بیمارانی که سن آنها کمتر از 40 سال است دیده می شود و بیشتر درمردان (2:1) و افراد سفیدپوست شایع است .
