تعداد بیماری های کلیه و مجاری ادرار بسیار زیاد است و توضیح کامل هریک از آنها نیز مبحثی پیچیده و تخصصی و از حوصله ی این کتاب خارج است.
در این بحث، تنها به تعدادی از بیماری های شایع تر کلیه و مجاری ادرار به طور خلاصه اشاره می شود.
به طور کلی می توان بیماریهای کلیه و مجاری ادرار را به شکل زیر تقسیم بندی کرد:* بیماری مزمن کلیه*بیماری ها یا سندرم های ارثی لوله های پروگزیمال(فوقانی)کلیه(شامل چندین نوع بیماری و سندرم مختلف که در این کتاب به آنها اشاره نشده است.)
نارسایی حاد کلیه*نارسایی مزمن کلیه* بیماریهای گلومرولی کلیه(شامل گلومرولونفریت که خود از انواع بالینی مختلف از جمله سندرم های نفریتیک حاد، سندرم های نفروتیک از جمله نفروپاتی دیابتی، سندرم های عروقی گلومرول ها و سندرم های گلومرولی مرتبط با بعضی بیماری های عفونی تشکیل می شود.)
بیماری کلیه پُلی کیستیک و سایر اختلالات ارثی لوله های کلیوی.* بیماری های لوله ها و نسج بینابینی کلیه( شامل نفریت بینابینی حاد ناشی از داروها، عفونت ها یا انواع با علل ناشناخته؛ و بیماری های مزمن لوله ها و نسج بینابینی کلیه، از جمله بیماری های ارثی کلیه، اختلالات خودایمنی، بیماری های نئوپلاستیک و بیماری های متفرقه) که در این بحث به آنها اشاره نشده است.
آسیب های عروقی کلیه (مانند تنگی سرخرگ کلیه در اثر تصلُّب یا سخت شدگی، نفروپاتی ایسکمیک؛ ایجاد لخته در عروق کلیه؛ آسیب عروقی کلیه در اثر افزایش فشارخون یا در بیماری های سیستمیک و ایجاد لخته در سیاهرگ کلیوی) که در این کتاب درباره ی آنها توضیح داده نشده است.* سنگ های کلیه*عفونت های مجاری ادرار(شامل اورتریت،سیستیت و پیلونفریت)* انسداد مجاری ادرار(شامل انواع مادرزادی،نقایص اکتسابی داخلی و نقایص اکتسابی خارجی)* کیست ها و تومورهای کلیه*بیماری های مثانه( مانند سنگ مثانه و تومور مثانه)*بیماری های پیشابراه(ازجمله تنگی پیشابراه)
کیست کلیه
بیماری کلیه پلی کیستیک، بیماری های مادرزادی، کیستهای کلیوی، اندازه های متعدد، اعم از کیست ها را افزایش می دهد با بالا رفتن سن و افزایش است. روش سوراخ، از طریق عمل جراحی برای خلاص شدن از شر یک کیست بزرگ در کوتاه مدت برای کاهش ظلم و ستم از کلیه است. با این حال، این نقش از کیست های کوچک امکان پذیر نمی باشد. بنابراین، این وضعیت همیشه تکرار می شود، کمتر از یک درمان کامل از هدف.
بیوپسی کلیه چیست و در مواردی انجام می شود؟
بیوپسی یا نمونه برداری از کلیه (kidney biopsy)، نوعی آزمایش تشخیصی است که در آن قطعات کوچکی از کلیه، به وسیله ی سوزن مخصوص و تحت بی حسی موضعی، از راه پوست روی ناحیه ی کلیه برداشته می شود تا بوسیله ی متخصص آسیب شناسی (پاتولوژیست) در زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار گیرد.
معمولاً از بیوپسی کلیه برای تشخیص علت وجود خون در ادرار (هِماچوری)؛ تشخیص علت وجود مقدار بیش از حد پروتئین در ادرار (پروتئینوری) و تشخیص علت اختلال عملکرد کلیه استفاده می شود.
تغذیه و مشکلات کلیه
نقش مهم تغذیه را هرگز نمیتوان نادیده گرفت. بیماران دیالیزی در مصرف نمک و مایعات باید دقت کنند. مصرف غذاهای حاوی پتاسیم نظیر میوهها، آجیل، شکلات، کمپوت و آبمیوه باید محدود شود. مصرف مکملهای ویتامینی و آهن کافی تحت نظارت و به دستور پزشک برای این افراد ضروری است. مصرف سیگار برای همه افراد مضر است اما در بیماران دیالیزی به دلیل احتمال بالای ابتلا به بیماریهای قلبی – عروقی خطر بیشتری دارد و باید حتما ترک شود. بیماران دیالیزی در معرض سوءتغذیه هستند و بروز سوءتغذیه در این گروه از بیماران باعث کاهش طول عمر میشود. مصرف کالری در این بیماران باید در حد کافی باشد. مشاوره با متخصصان تغذیه برای این گروه از بیماران مفید است.
کاهش مصرف میوه و سبزیجات، دریافت بیش از حد پتاسیم، مصرف موادغذاییای که باعث افزایش فشارخون میشود، استفاده بیشازحد کود در فرآیند تهیه میوه و سبزیجات، مسمومیتهای تغذیهای و سموم مورد استفاده در دفع آفات، زمینه ابتلا به نارسایی کلیوی را فراهم میکند.
درواقع عدم پاکسازی کامل سموم مورداستفاده در دفع آفات گیاهی یا نگهداری موادغذایی مانند گندم باعث ابتلا به این بیماری میشود. سیر روند این بیماری بهگونهای است که با گذشت زمان بیماری نمایان میشود. نتایج تحقیقات نشان میدهد استفاده از ظروف آلومینیومی هم که باعث ترکیب آلومینیوم با موادغذایی داخل آن میشود در ابتلا به نارسایی کلیوی موثر است. مصرف خودسرانه داروها به خصوص مسکن و آنتیبیوتیکها و برخی از داروها بدون نسخه پزشک در وهله اول به کبد و سپس به کلیه آسیب میرساند. توصیه میشود افراد مبتلا به فشارخون رژیمی کمنمک بگیرند و به اندازه کافی مایعات بنوشند. مصرف پروتئین را هم کاهش بدهند. دریافت موادغذایی پرپروتئین باعث افزایش کارکرد کلیه و تشدید بیماری میشود. از زیادهروی در مصرف گروه موادغذایی چرب و چربیها و گوشت پرهیز کنند. بهتر است بدانید محافظت از کلیه در سلامت قلب هم موثر است. اگر دیابت دارید از کلیههایتان مراقبت کنید و وزن خود را کاهش دهید. بیماران کلیوی باید از سبزیها و میوههای کمپتاسیم مانند سیب، نارنگی، لیمو، گریپفروت، گیلاس، توتفرنگی، هلو، آناناس، هندوانه، تمشک و زغالاخته استفاده کنند. موز، خرما، کیوی، گلابی، آلو، شلیل، زردآلو، طالبی و خربزه دارای پتاسیم بالا هستند. موز میوهای است که قند و پتاسیم بالایی دارد و در بیماران مبتلا به دیابت و کلیوی منع مصرف دارد. کدو حلوایی هم جزو سبزیها به حساب میآید که هم نشاسته بالا (مضر برای دیابتیک) و هم پتاسیم بالایی دارد (مضر برای کلیوی). خیار، کاهو، گل کلم، پیاز، فلفل، کدو، بادمجان و شلغم جزو سبزیهای مطمئن هستند.
منبع : متخصص مجاری ادراری ،متخصص مجاری ادراری ، کتاب راهنمای پزشکی خانواده- بیماری های کلیه و مجاری ادرار