[sbu_post_image]
بیماری کلیه
نارسایی کلیوی
نارسایی مزمن کلیوی به مرحلهای از نارسایی کلیوی گفته میشود که کلیهها دیگر قادر به عملکرد طبیعی و انجام وظایف خود شامل حفظ تعادل محیط داخلی بدن و دفع مواد زاید و سمی از طریق ادرار نیستند. در نتیجه این امر، مواد سمی در خون تجمع پیدا میکنند که سبب بروز اختلالاتی جدی در افراد میشود. دیابت و پرفشاری خون از مهمترین علل بروز نارسایی مزمن کلیوی هستند. کنترل نکردن این بیماری به از بین رفتن کامل عملکرد کلیهها منجر میشود که در این شرایط، انجام دیالیز و یا پیوند کلیه برای ادامه حیات بیمار ضروری خواهد بود.
گلومرولونفریت
(به انگلیسی: Glomerulonephritis) نوعی بیماری کلیوی(معمولا هردو کلیه باهم) است که مشخصهٔ آن التهاب گلومرولها، یا رگهای خونی کوچک در کلیهها میباشد. این حالت ممکن است همراه یا بدون هماچوری(وجود خون در ادرار) و پروتئینوری(وجود پروتئین در ادرار) بوده و یا به عنوان یک سندرم نفروتیک، سندرم نفریتیک، نارسایی حاد یا مزمن کلیوی عارض گردد. تشخیص الگوی گلومرونفریت(GN) مهم است، زیرا نتایج و درمان در انواع مختلف دارای تفاوت خواهدبود. علل اولیه آنهایی هستند که به خود کلیه مربوط هستند، در حالی که علل ثانویه با برخی عفونتها (باکتریایی، ویروسی یا انگلی پاتوژن)، مواد مخدر، اختلالات سیستمیک یا دیابت در ارتباط است.
علل بیماری گلومرولونفریت
گلومرولونفریت حاد به دنبال یك عفونت استرپتوككی رخ میدهد. شایعترین مكانهای عفونت عبارتند از گلو و پوست. علایم كلیوی معمولاً 3-2 هفته بعد از عفونت استرپتوككی رخ میدهند. گلومرولونفریت مزمن نادر است و امكان دارد دلایلی غیر از گلومرولونفریت حاد داشته باشد. سایر علل شناخته شده عبارتند از لوپوس، عفونتهای ویروسی، آندوكاردیت باكتریایی. گاهی علت آن ناشناخته است.
علایم شایع گلومرولونفریت
گلومرلونفریت خفیف هیچ علامتی ایجاد نمیكند و تشخیص آن تنها با آزمایش ادرار میسر میشود. گلومرولونفریت شدید علایم زیر را ایجاد میكند:
۱. ادرار تیره یا كمی قرمز
۲. احساس كسالت
۳. خوابآلودگی
۴. تهوع یا استفراغ
۵. سردرد
۶. گاهی تب
۷. بیاشتهایی
۸. كاهش ادرار
۹. تنگی نفس
۱۰. بالارفتن فشار خون
۱۱. وجود پروتئین در ادرار
۱۲. اختلال بینایی (به علت بالا بودن فشار خون)
۱۳. جمعشدن مایع در بدن، خصوصاً پف كردن چشمها و ورم مچ پا
سندرم نفروتیک
علت سندرم نفروتیک
سندروم نفروتیک اگز با منشأ خود کلیه و یا مادرزادی باشد نفروتیک اولیه٬ و اگر علتی دیگر در بدن وجود داشته باشد که کلیه را هم درگیر کند٬ نفروتیک ثانویه نام دارد.
نفروتیک اولیه: نفروتیک اولیه معمولاً در بحث بافتشناسی قرار میگیرد مانند نفروپاتی ساده که بیشتر در کودکان دیده میشود٬ گلومرواسکلروز کانونی و بالاخره نفروپاتی غشایی که از علتهای اصلی در سندروم نفروتیک بزرگسالان است. این تشخیص زمانی ارزش دارد که پس از غربالگری٬ مشخص گردد که نفروتیک ثانویه وجود ندارد.
نفروتیک ثانویه: نفروتیک ثانویه از نظر هیستولوژی(بافتشناسی) از همان الگوهای نفروتیک اولیه پیروی میکند اما دلیل ایجاد شدن آن٬ عامل دیگری خارج از محدوده گلومرال (کپسول بومن در کلیه) مثلاً هپاتیت بی٬ مرض قند٬ سرطان بدخیم و یا دارو است.
سندرم نفروتیک(به انگلیسی: Nephrotic syndrome) که با نام نفروز نیز شناخته میشود در پزشکی و اورولوژی٬ مجموعهٔ علائم و سمپتومهایی است که بخاطر آسیب به غشای پایه(باسال) گلومرولهای کلیه ایجاد می شود و کلیهها به مقدار زیادی٬ پروتئین دفع میکنند. کلیه سالم در هر شبانهروز، کمتر از ۳۰ میلیگرم پروتئین را از طریق ادرار دفع میکند، در حالیکه در سندرم نفروتیک این میزان به مقدار ۳ گرم در روز و یا بیشتر میرسد. دفع پروتئین در ادرار بویژه آلبومین منجر به هیپوآلبومینمی شده و در بیمار شاهد اِدِم(خیز) و هیپرلیپیدمی خواهیم بود.
در کلیهٔ دچار سندرم نفروتیک٬ بر روی پُدوسیتها(سلولهای دیواره گلومرولها) سوراخهای بزرگی به اندازهٔ پروتئین قرار دارند که منجر به پروتئینوری(دفع پروتئین در ادرار) میشوند هرچند بزرگی سوراخها برای عبور گلبولهای قرمز کافی نیست و در بیمار هماتوری(دفع خون در ادرار) نمیبینیم و همین نکته فرق نفروتیک و نفریتیک است. چراکه در سندرم نفریتیک علاوه بر دفع پروتئین٬ دفع خون از طریق ادرار وجود دارد.
علائم و نشانههای سندرم نفروتیک
خیز یا ادم در اطراف چشم و پاها(بهویژه صبحها)
پروتئینوری یا دفع پروتئین(بیشتر از ۳ گرم در شبانهروز) از طریق ادرار(بهویژه دفع آلبومین)
هیپرلیپیدمی و افزایش کلسترول در خون
آمنوره در زنان
۱۳. جمعشدن مایع در بدن، خصوصاً پف كردن چشمها و ورم مچ پا
منبع : پزشک متخصص کلیه