جنس سنگ کلیه،علائم سنگ ادرار

[sbu_post_image]

جنس سنگ  کلیه

شايع ترين نوع سنگ کليه ، سنگ های کلسيمی هستند. شايد حدود 80 تا 85 درصد از انواع سنگ های کليوی سنگ های کلسيمی هستند. اين سنگ های کلسيمی هم عموما” به صورت نمک های کلسيم هستند. يعنی مثلا” اگزالات کلسيم يا فسفات کلسيم، بعد از سنگ های کلسيمی، سنگ های عفونی، اسيد اوريکی و ساير انواع سنگ ها شيوع دارند. ولی اکثر افرادی که گرفتار سنگ کليه می شوند، در واقع گرفتار سنگهای کلسيمی هستند.

مصرف “کلسیم” و “سنگ کلیه“

باور بر این است که مصرف منابع کلسیم باعث رسوب و ایجاد سنگ کلیه می شود ولی برعکس مصرف شیر و لبنیات به همراه غذا برای کسانی که دارای سنگ کلیه هستند ضروری است.

 در افرادیکه مشکلات کلیوی به خصوص سنگ کلیه دارند مصرف رژیم غذایی برای بهبود و سلامتی بسیار مهم است.

 بستگی به نوع و جنس سنگ های کلیه ونوع رژیم غذایی فرق می کند. به این افراد توصیه می شود به جای کاهش مصرف کلسیم(Ca) اگزالات کلسیم را کاهش دهند و محلول کنند.

منابعی شامل اگزالات کلسیم مانند اسفناج، کرفس، چای پر رنگ، توت فرنگی، بادام و سبوس گندم است که توصیه می شود افراد که دارای سنگ کلیه هستند مصرف این مواد را محدود کنند.

 به این افراد توصیه می شود اتفاقا مصرف شیر و ماست را به ویژه همراه غذا استفاده کنند که اگر اسید اگزالیک وجود داشته باشد با کلسیم ترکیب شود.

 عقیده بر این است که مصرف منابع کلسیم باعث رسوب در کلیه و ایجاد سنگ می شود که این عقیده غلط است چون اگر منابع کلسیم مصرف نکنند ممکن است دچار پوکی استخوان شوند، لذا توصیه می شود این افراد شیر، لبنیات و غذاهای کم چرب را در رژیم غذایشان جای دهند.

 افرادی که دارای سنگ کلیه هستند حتما به صورت روتین در نیمه های شب آب بنوشند.

– سنگ های ناشی از بالا بودن میزان کلسیم بدن ممکن است نیازمند برداشت جراحی بافت پاراتیرویید غیرطبیعی باشند.

علائم سنگ های ادراری

در شخص مبتلا به سنگ ادراری علائم بالینی از تنوع زیادی برخوردارند. ممکن است بیمار مدت ها کاملاً بدون علامت باشد و در یک عکسبرداری یا سونوگرافی شکم یا یک آزمایش ادرار که به طور اتفاقی و به عنوان مثال جهت استخدام یا پیگیری بیماری دیگری انجام می شود سنگ ادراری کشف شود. ولی اغلب سنگ های ادراری بالاخره دارای علائم بالینی خواهند شد. این علائم گاهی در اثر شکسته شدن و پایین آمدن سنگ ایجاد می شوند. سنگ ها ابتدا در کلیه تشکیل شده و به طور پیشرونده از کالیس ها، لگنچه و حالب ها عبور می کنند. سنگ ها بر اساس محل خود (و نه بر اساس جنس خود) ایجاد علائمی می کنند.

سنگ های درون کالیس ها: اگر این سنگ ها کوچک باشند بدون علامت و بدون ایجاد انسداد هستند و به طور اتفاقی در عکسبرداری ها و یا آزمایش ادرار کشف می شوند. اگر بزرگ باشند ممکن است درد پهلو، عفونت ادراری مکرر و هماچوری (وجود خون در ادرار) ایجاد نمایند.

سنگ های درون لگنچه: گاهی بدون علامتند و گاهی دردهای متناوبی بسته به میزان انسداد ایجاد می کنند. اگر عفونت به آن اضافه شود علائم شدید عفونت کلیه و خون در بیمار مشاهده می شود.

سنگ های حالب در قسمت فوقانی: اگر سنگی آنقدر کوچک باشد که بتواند در حالب پایین بیاید ایجاد درد کولیک کلیوی و هماچوری (وجود خون در ادرار) می شود. حالب در محل اتصال به لگنچه، محل عبور سرخرگ ایلیاک و محل اتصال به مثانه دارای تنگی است و بقیه آن قطری حدود نیم تا یک سانتی متر دارد. معمولاً سنگ حالب در قسمت های تنگ تر گیر می کند و دردهای شدید کلیوی (کولیک کلیوی) ایجاد می کند. دردهای کولیک کلیوی مجموعه ای از دردهای تند، تیز و شدیدی هستند که به صورت حاد و ناگهانی شروع می شوند. این دردها به پلهو محدود شده و به طور متناوب و پیاپی تکرار می شوند. اکثر بیمارانی که به پزشک مراجعه می کنند در این مرحله هستند. بیمار در این وضعیت یک دست را به پهلوی خود گذاشته و بی تاب است و مرتب وضعیت خود را تغییر می دهد تا شاید با این عمل از شدت درد خود بکاهد. زمانی که سنگ به پایین تر آمد و به مدخل لگن رسید دردهای متناوب همراه با تهوع و استفراغ و حالت تیرکشنده به کشاله ران ایجاد می کند.

سنگ های حالب تحتانی: در این مرحله معمولاً دردها متناوب و تیر کشنده است که به سمت دستگاه تناسلی سیر می کند. حالب در محل اتصال به مثانه دارای تنگی است و شایعترین محلی که سنگ در آن گیر می کند، همین مکان است. حالب در محل اتصال به مثانه در طول جدار مثانه امتداد می یابد و زمانی که سنگ به این محل می رسد، به علت تأثیر گذاشتن بر اعصاب منطقه، ایجاد تحریک مثانه و سوزش ادرار و تکرر ادرار و هماچوری (وجود خون در ادرار) می کند.

وجود خون در ادرار گاهی به حدی زیاد است که توسط خود بیمار دیده می شود و او به پزشک گزارش می دهد. اگر ادرار به رنگ تیره یا دارای لخته های خون باشد، معمولاً خون از مناطق فوقانی دستگاه ادراری سرچشمه گرفته است. چنانچه خون به رنگ قرمز روشن در طول ادرار و یا انتهای آن و همچنین همراه با ناراحتی های دیگر ادراری مثل سوزش و تکرر ادرار باشد نشانه وجود سنگ در حالب تحتانی یا مثانه است. علت ایجاد خون در ادرار آسیب ناشی از سنگ به مخاط راههای ادراری است و وجود خون همراه با درد از خصوصیات بارز سنگ های دستگاه ادرار است. سوزش و تکرر ادرار در اثر حرکت جسم خارجی (سنگ) و التهاب و تحریک مخاط مثانه ایجاد می شود. زمانیکه سنگ در مجرای ادرار وارد شود ممکن است باعث سوزش و درد شدید و قطع جریان ادرار گردد. زمانیکه دردهای کولیکی کلیوی وجود دارد تب و لرز نیز از علائم سنگ است. لرز ممکن است تمام اندام ها را در بر گیرد. نوک انگشتان و لب ها اغلب رنگ پریده و کبود می شوند و با بالا رفتن تب، لرز از بین می رود و بهبودی حال بیمار مشاهده می شود. همراه دردهای کولیکی شدید تهوع و استفراغ وجود دارد که دلیل آن منشأ مشترک اعصاب خودکار احشائی است. همچنین ممکن است در این موقع روده ها بدون حرکت شوند و اتساع شکمی و نفخ نیز ایجاد شود. گاهی تنها علامت سنگ دستگاه ادراری یافتن یک عفونت ادراری در آزمایش ادرار است به خاطر همین نکته پزشک، هر بیمار مبتلا به عفونت ادراری را از لحاظ سنگ بررسی می کند. در بعضی مواقعی نیز ممکن است تنها علامت وجود سنگ، خون اندکی باشد که فقط در آزمایش ادرار به صورت میکروسکوپی مشاهده می شود و خود بیمار قادر به دیدن آن نیست.

منبع : متخصص سنگ کلیه