[sbu_post_image]
درد سنگ کلیوی
شما بدترین دردی که در عمرتان تجربه کرده‌اید، چه دردی بوده؟ درد قلبی؟ درد دندان؟ درد زایمان؟ یا . . .؟ اگر این سؤال را از آن‌هایی بپرسید که درد ناشی از سنگ کلیه (رنال کولیک) را تحمل کرده‌اند، معمولاً از همین درد به عنوان بدترین دردی که در عمرشان داشته‌اند، یاد می‌کنند. از آن‌جا که نزدیک به 5 درصد آدم‌ها، یعنی تقریباً یک نفر از هر بیست نفر، در مقطعی از عمرشان با این مشکل دست و پنجه نرم می‌کنند، بد نیست اطلاعاتتان را درباره راه‌های پیشگیری، تشخیص و درمان این بیماری افزایش دهید. سنگ‌های کلیه، توده‌های معدنی سختی هستند که در کلیه تشکیل می‌شوند و ممکن است در کلیه، حالب، مثانه و پیشابراه دیده شوند. جنس این سنگها نیز با هم متفاوت و ممکن است از کریستال‌های اگزالات کلسیم، فسفات کلسیم، اسید اوریک یا سیستئین باشد. از نظر اندازه نیز سنگها با هم متفاوتند، طوری که گاهی به کوچکی شن و سنگ‌ریزه‌اند و گاهی بزرگ و حتی شاخه‌دار، به شکل شاخ گوزن هستند و حتی ممکن است حجم لگنچه کلیه را نیز پر کنند.
این سنگها از شایع‌ترین علل وجود خون در ادرار و بروز دردهای شکمی، درد پهلوها و درد منطقه کشاله ران محسوب می‌شوند. ایجاد سنگ نیز معمولاً از تشکیل قطعه بسیار کوچکی از مواد معدنی در کلیه آغاز می‌شود که این قطعه و قطعات مشابه ممکن است همراه با ادرار از کلیه‌ها دفع شوند یا در کلیه‌ها باقی بمانند که در حالت دوم، به عنوان یک هسته مرکزی عمل و مواد معدنی به تدریج روی آن رسوب می‌کنند و منجر به افزایش حجمش می‌شوند. ضمن این‌که در بسیاری از موارد، قطعات کوچک اولیه به هم متصل می‌شوند و قطعات بزرگ‌تری را ایجاد می‌کنند.
بسیاری از سنگ های مجاری ادراری در زمانی که هنوز کوچکند، از طریق مجاری ادراری، کلیه‌ها را به آسانی ترک می‌کنند و نیاز به هیچ درمان خاصی ندارند. اما سنگ‌های بزرگ‌تر ممکن است در حالب گیر کنند و باعث انسداد حالب و جلوگیری از خروج ادرار شوند که این حالت، منجر به دردهای شدید و مداومی می‌شوند که طی 15 تا 30 دقیقه، بدتر و بدتر می‌شود و در نهایت به اوج می‌رسد. در صورتی که انسداد کامل نباشد، درد خفیف‌تراست و با انتقال سنگ به مثانه، درد بهبود می‌یابد. این سنگها حتماً به درمان دارویی احتیاج دارند.
حدود 90 درصد از سنگ‌های کوچک (کوچک‌تر از 5 میلی‌متر) بدون نیاز به اقدام درمانی خاصی از بدن دفع می‌شوند و تنها حدود 10 تا 20 درصد سنگها به اقدامات درمانی جدی نیازمندند. به طور متوسط، خروج سنگها از بدن بین 1 تا 3 هفته طول می‌کشد و تقریباً در دو‌سوم موارد، سنگها تا هفته چهارم پس از ظهور علایم، از بدن دفع شده‌اند.
تقریباً نیمی از کسانی که دچار سنگ کلیه می‌شوند، اگر به اقدامات پیشگیرانه تشکیل سنگ متوسل نشوند، تا 5 سال بعد دچار سنگ‌های بیشتری خواهند شد. اما پیش‌بینی این نکته که چه کسی طی سال‌های آینده قطعاً دچار سنگ می‌شود یا چه کسی از ابتلای مجدد به این مشکل در امان خواهد بود، کار ناممکنی است.
درمان رنال كوليك
اغلب اوقات براي دفع سنگ به چيزي بيشتر از اقدامات درماني در منزل نياز نخواهد بود. اين اقدامات شامل نوشيدن مقادير فراوان آب، مصرف داروهاي مسكن و حتي الامكان گرفتن سنگ دفع شده و جمع آوري ادرار 24 ساعته براي بررسي سنگ از نظر نوع، تركيب و علل زمينه اي تشكيل سنگ است.
اما گاهي اوقات، اين اقدامات درماني جواب نميدهند و مراجعه به پزشك ضرورت پيدا ميكند. در اين مواقع، اگر پزشك معالج به امكان دفع خودبه خودي سنگ اعتقاد داشته و تحمل درد هم براي بيمار امكانپذير باشد، باز هم همان اقدامات درماني خانگي پيشنهاد ميشود. اما اگر درد خيلي شديد باشد، احتمالاً سنگ، مجراي ادراري بيمار را مسدود كرده يا اينكه سنگ با يك عفونت ادراري همزمان شده است. در چنين شرايطي، احتمالاً پزشك گزينههاي طبي را براي حل مشكل توصيه ميكند.
اين گزينهها عبارتند از:
ضد درد: استفاده از داروهاي ضد دردي كه نياز به نسخه پزشك ندارد؛ مانند، داروهاي ضد التهابي غير استرييدي نظير ايبوپروفن و ديكلوفناك كه ممكن است درد را تسكين دهند. در صورت نياز ممكن است پزشك معالج تصميم به تجويز داروهاي ضد درد قويتري بگيرد.
نوشيدن آب فراوان: در ساعات بيداري هر ساعت يك ليوان آب بنوشيد، چراكه شما نيازمند نوشيدن مقاديري بيش از حد معمولِ 8 تا 10 ليوان آب در روز هستيد. اما اگر به بيماريهاي كليوي، قلبي يا كبدي مبتلا هستيد يا اگر به هر دليل ديگري با محدوديت مصرف آب مواجهيد، قبل از افزايش مصرف مايعات با پزشكتان مشورت كنيد. از مصرف نوشابه هاي گازدار و آب برخي ميوه ها (به ويژه گريپفروت) و غذاهاي حاوي اگزالات فراوان پرهيز نماييد.
جمع آوري سنگ و ادرار: ممكن است پزشك معالجتان بخواهد براي آزمايش سنگهاي دفعي و تعيين نوع و تركيب آنها به جمع آوري سنگ اقدام كند. شما ميتوانيد با استفاده از يك صافي، سنگها و حتي شنهاي دفع شده از كليه را جمع آوري كنيد. راه ديگرش، جمع آوري ادرار در يك ظرف و جمع آوري سنگها از داخل آن است. بهتر است براي گرفتن سنگها تا 3 روز از زمان پايان درد به اين كار ادامه دهيد.
