درمان سرطان کلیه و عوارض آن
درمان، اساساً بستگی به مرحله بیماری و سلامت عمومی بیمار و سن او دارد. پزشک می‌تواند گزینه‌های درمان و نتایج احتمالی آن را توضیح دهد. همچنين پزشک و بیمار میتوانند با کمک هم برنامه درمانی خاصي را طراحی کنند که مطابق با نیازهای بیمار باشد.
شیوه‌های درمان
مبتلايان به سرطان کلیه ممکن است تحت عمل جراحی، آمبولیزه (مسدود)کردن شریان (Embolization)، پرتودرمانی، درمان بیولوژیک، و یا شیمی‌درمانی قرار بگیرند. برخی از بيماران هم ترکیبی از درمان‌ها را دریافت مي‌کنند.
در هر مرحله از بیماری، مبتلايان به سرطان کلیه، درمانی را براي کنترل درد و یا علائم دیگر، کاهش عوارض جانبی درمان سرطان کلیه و کاهش مشکلات عاطفی و عملی دریافت مي‌کنند. این نوع درمان، مدیریت علائم بیماری، مراقبت‌های حمایتی و یا مراقبت‌های تسکینی نامیده شود.
جراحی سرطان کلیه
جراحی رایج‌ترین نوع درمان برای سرطان کلیه است و نوعی درمان موضعی به‌حساب می آید. جراحی، سرطان در کلیه و نواحی نزدیک به تومور را درمان میکند.
به جراحی که جهت برداشتن کلیه انجام می‌شود نفرکتومی (خارج كردن كليه) (Nephrectomy) میگویند. انواع مختلفی از نفرکتومی هست که نوع آن اساساً بستگی به مرحله تومور دارد. پزشک می‌تواند هر نوع درمان را تشریح کرده و توضیح دهد که کدام مورد، مناسب‌ترین نوع درمان برای بیمار است.
برداشتن کامل کلیه (Radical Nephrectomy):
سرطان کلیه معمولاً از طریق جراحی رادیکال نفركتومي درمان می‌شود که در آن جراح تمام کلیه همراه با غده آدرنال و قسمتی از بافت اطراف آن را برمی‌دارد. تعدادي از غدد لنفاوی اطراف نیز ممکن است برداشته شوند.
برداشتن سادۀ کلیه (Simple Nephrectomy):
جراح فقط کلیه را خارج میکند، بعضي از بيماران مبتلا به سرطان کلیه در مرحله يك (1) معمولاً تحت عمل جراحی نفرکتومی ساده قرار مي‌گیرند.
برداشتن جزئي از کلیه (Partial Nephrectomy):
جراح تنها بخشی از کلیه را که حاوی تومور است خارج میکند. جراحی پارشیال نفرکتومی معمولاً برای بيماراني به‌کار مي‌رود که تنها یک کلیه دارند يا سرطان بر هر دو کلیه آنها اثر گذاشته است. علاوه بر این، بیمارانی که تومور کلیۀ آنها کوچک (کم‌تراز 4 سانتی‌متر) است هم ممکن است تحت این جراحی قرار بگیرند.
آمبولیزه کردن شریان
آمبولیزه کردن شریان، نوعی درمان موضعی است که تومور را کوچک میکند. گاهي این درمان قبل از عمل جراحي انجام می‌شود تا آن را ساده‌تر کند. زمانی‌که امکان جراحی وجود ندارد، آمبولیزاسیون ممکن است جهت کمک به کاهش علائم سرطان کلیه مورد استفاده قرار گيرد.
پزشک یک لوله باریک (کاتتر) را داخل رگ خونی پا وارد میکند. لوله از داخل رگ خونی اصلی (شریان کلیه) که فراهم‌کننده خون برای کلیه است عبور داده می‌شود، و جهت انسداد جریان خون به کلیه مادهای را وارد خون میکند و این انسداد مانع رسیدن اکسیژن و دیگر مواد مورد نیاز جهت رشد تومور می‌شود.
پرتودرمانی
پرتودرمانی (که به آن رادیوتراپی هم میگویند) نوعی دیگر از درمان موضعی است. در پرتودرمانی از اشعۀ با انرژی بالا جهت از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌شود. این نوع درمان فقط بر سلول‌های سرطانی در ناحیه مورد درمان اثر می‌گذارد. دستگاه بزرگی، پرتو را به بدن می‌فرستد. بیمار در بیمارستان و یا درمانگاه به مدت 5 روز در هفته و طی چندین هفته این درمان دریافت خواهد کرد.
تعداد کمی از بیماران قبل از جراحی جهت کوچک کردن تومور تحت پرتودرمانی قرار می‌گیرند. بعضي نیز آن را بعد از جراحی و جهت از بین بردن سلول‌های سرطانی باقیمانده در محل تحت پرتو درماني قرار مي‌گيرند. كساني که میتوانند تحت عمل جراحی قرار بگیرند ممکن است جهت تسکین درد و دیگر مشکلات به‌وجود آمده در اثر سرطان، تحت پرتودرمانی قرار بگیرند.
درمان بیولوژیک
درمان بیولوژیک نوعی درمان سیستمیک (فراگیر) است. در این نوع درمان از مادهای استفاده می‌شود که از طریق جریان خون وارد سلول‌ها شده و تمام سلول‌های بدن را تحت تأثیر قرار می‌دهد. درمان بیولوژیک از توانایی طبیعی بدن (سیستم ایمنی) جهت مبارزه با سرطان استفاده میکند.
پزشک بعضي از بیمارانی که دارای سرطان متاستاتیک کلیه هستند، Intrfiro Alph و یا Interleukin2 (که IL-2 و یا Aldesleukin نامیده می‌شوند) تجویز مي‌کند. بدن به‌طور طبیعی این ماده‌ها را به مقدار کم و در پاسخ به عفونت‌ها و سایر بیماری‌ها تولید میکند. برای درمان سرطان، این مواد در مقادیر زیاد در آزمایشگاه ساخته می‌شوند.
شیمی‌درمانی
شیمی‌درمانی نیز نوعی درمان سیستمیک است. داروهای ضدسرطان از طریق خون در کلیه قسمت‌های بدن جريان مي‌ِيابند. اگرچه که این داروها برای درمان بسیاری از بیماری‌ها مفید واقع شده‌اند، اما برای مبارزه با سرطان کلیه استفاده کمی دارند. به‌هرحال، بسیاری از پزشکان درحال مطالعۀ داروهای جدید و ترکیبات دارویی جدیدی هستند که ممکن است مؤثر واقع شوند. بخش «امیدبخشی تحقیقات سرطان» اطلاعات بیش‌تری را دربارۀ این مطالعات ارائه می‌دهد. بيماران قبل از شروع درمان بیولوژیک و شیمی‌درمانی میتوانند
عوارض جانبی درمان سرطان کلیه
از آنجا که درمان ممکن است به بافت‌ها و سلول‌های سالم آسیب برساند، بنابراین عوارض جانبی ناخواسته رایج هستند. این عوارض جانبی بستگی به بسیاری از عوامل، از قبیل محل تومور و نوع و میزان درمان دارد. عوارض جانبی معمولاً برای همۀ افراد یکسان نبوده و حتی هر جلسۀ درمان با جلسۀ دیگر تفاوت دارد. قبل از شروع درمان، گروه پزشكي، عوارض جانبی احتمالی را برای بیمار تشریح کرده و راه‌هایی را جهت کمک به بیمار برای مدیریت آنها پیشنهاد میکند.
عوارض جراحی سرطان کلیه
بهبود بعد از جراحی نیاز به زمان دارد. زمان لازم جهت بهبود برای هر بيمار متفاوت است. بیماران اغلب در روزهای اول بعد از جراحی احساس ناراحتی می‌کنند. بهرحال، دارو معمولاً میتوانند درد را کنترل کند. بیمار باید قبل از جراحی، درمورد برنامهای جهت تسکین درد با پزشک و یا پرستار خود صحبت کند. در صورت نیاز به تسکین بیش‌تر درد، پزشک می‌تواند بعد از جراحی برنامه را تغییر دهد.
احساس ضعف و خستگی برای مدتی بعد از عمل، رایج است. گروه مراقب پزشكي با کنترل میزان مایعات مصرف‌شده توسط بیمار و میزان ادرار تولید شده، علائم احتمالی مشکلات کلیه را تحت‌نظر قرار می‌دهد. آنها همچنین مراقب علائم خونریزی، عفونت، و یا دیگر مشکلاتی را که نیاز به درمان فوری دارند هستند. تست‌های آزمایشگاهی به گروه مراقب پزشكي کمک میکند که علائم بروز مشکلات را زیر نظر داشته‌باشد.
اگر یک کلیه برداشته شود، کلیه باقیمانده عموماً قادر خواهد بود که کار هر دو کلیه را انجام دهد. اما اگر کلیه باقیمانده به‌خوبی کار نکند و یا هر دو کلیه برداشته شوند، برای تصفیۀ خون باید دیالیز انجام شود. برای تعداد کمی از بیماران هم، پیوند کلیه می‌تواند یک گزینه باشد. برای انجام این فرآیند، جراح متخصص پیوند، کلیه سالم یک اهداکننده را جایگزین کلیه بیمار میکند.
عوارض آمبولیزه کردن شریان
بعد از آمبولیزه کردن شریان، برخی بیماران دچار کمردرد و یا تب خواهند شد. دیگر عوارض جانبی عبارتند از حالت تهوع و استفراغ.
عوارض پرتودرمانی
عوارض جانبی پرتودرمانی بستگی زیادی به میزان پرتوي داده شده و محل مورد درمان دارد. ممکن است بیمار در طول پرتودرمانی و به‌خصوص در طی هفته‌های آخر درمان بسیار احساس خستگی کند. استراحت از اهمیت بالایی برخوردار است، اما پزشکان اغلب توصیه می‌کنند که بیماران تا حد امکان فعال باقی بمانند.
پرتودرمانی کلیه و نواحی اطراف آن بعضي وقت‌ها باعث تهوع، استفراغ، اسهال، و یا ناراحتی در دفع ادرار مي‌شود. پرتودرمانی همچنین باعث کاهش تعداد گلبول‌های سفید سالم خون، که در بدن در مقابل عفونت دفاع می‌کنند، خواهد شد. علاوه براین، پوست در نواحی مورد درمان گاهي قرمز، خشک و حساس مي‌شود. با اینکه عوارض جانبی پرتودرمانی می‌تواند باعث ناراحتی شود، پزشک معمولاً آنها را درمان و یا مهار مي‌کند.
عوارض درمان بیولوژیک
درمان بیولوژیک گاهي باعث علائمی شبیه به آنفلولانزا، مثل چاییدن، تب، درد مفاصل، ضعف، از دست دادن اشتها، تهوع، استفراغ و اسهال مي‌شود. بعضي بیماران دچار خارش پوست مي‌شوند. این مشکلات می‌تواند جدی باشد، اما بعداز اینکه درمان متوقف شود برطرف می‌شوند.
عوارض شیمی‌درمانی
عوارض جانبی شیمی‌درمانی بستگی زیادی به داروهای به‌خصوص و میزان مصرف آن در هر وعده دارد. به‌طور کلي، داروهای ضدسرطان بر سلول‌هایی که به‌سرعت تقسیم می‌شوند تأثیر می‌گذارند، به‌خصوص بر:
سلول‌های خونی:
این سلول‌ها با عفونت مبارزه کرده، به انعقاد خون کمک می‌کنند و اکسیژن را به تمام نقاط بدن می‌رسانند. وقتي كه داروها بر سلول‌های خونی اثر می‌گذارند، احتمال بیش‌تری هست که بیمار به عفونت دچار شود، به‌سادگی کبود شده و یا خونریزی کند و ممکن است احساس ضعف و خستگی هم بکند.
سلول‌های موجود در ریشه مو:
شیمی‌درمانی می‌تواند منجر به ریزش مو شود. ولي موها دوباره رشد می‌کنند، اما موهای جدید گاهي تا حدودی در رنگ و بافت متفاوت از قبل خواهند بود.
سلول‌هایی که دستگاه گوارش را می‌پوشانند:
شیمی‌درمانی می‌تواند باعث كم‌اشتهایي، تهوع و استفراغ، اسهال، و یا سوزش لب و دهان شود. بسیاری از این عوارض جانبی با دارو قابل کنترل هستند.
تغذیه
بیمار باید در طول درمان سرطان، خوب تغذیه کند. آنها باید کالری کافی جهت حفظ وزن متعادل و پروتئین کافی جهت حفظ توانايي خود را دریافت کنند. تغذیه خوب اغلب به مبتلايان به سرطان کمک میکند که احساس بهتری داشته و انرژی کافی داشته باشند.
اما خوب خوردن در بعضي مواقع مشکل است. اگر بیمار احساس خستگی و ناراحتی کند، معمولاً تمایلی به خوردن از خود نشان نمي‌دهد. علاوه براین، عوارض جانبی درمان از قبیل: کم‌اشتهایی، حالت تهوع، و یا استفراغ، می‌تواند مشکل‌ساز باشد. بعضي از بیماران در طول درمان سرطان، احساس مي‌کنند که غذا طعم خوبی ندارد.
پزشک، متخصص تغذیه، و دیگر مراقبین سلامت شیوه‌هایی راجهت حفظ تغذیه سالم ارائه می‌کنند.
مراقبت پیگیرانه
پیگیری مراقبت پس از درمان سرطان کلیه، بسیار مهم است. حتی وقتي كه به‌نظر می‌رسد سرطان به‌طور کامل برداشته شده و یا از بین رفته است، بعضي وقت‌ها به علت باقی ماندن سلول‌های سرطانی در بدن، بیماری دوباره عود میکند. پزشک بهبود بیمار را بعد از درمان سرطان کلیه زیر نظر می‌گیرد و وی را جهت بررسی عود سرطان معاینه میکند. معاینات عمومی کمک میکند تا هیچ تغییری در سلامت بيمار نادیده گرفته نشود. ممکن است بیمار نیاز به انجام تست‌های آزمایشگاهی، رادیوگرافی قفسه سینه، سی.تی.اسکن، و یا دیگر آزمایش‌ها داشته باشد.
پايگاه علمي، پزشكي و آموزشي مؤسسة تحقيقات، آموزش و پيشگيري سرطان (www.ncii.ir) مقاله‌اي را برای بيماراني که درمان خود را کامل کرده‌اند تهیه کرده تا به آنها کمک کند پاسخ سؤال‌هاي خود را دربارۀ مراقبت حمایتی و دیگر نگرانی‌ها بیابند. سری مقاله‌هاي «رویارویی با آینده: زندگی بعد از درمان سرطان» توصیه‌هایی را ارائه مي‌كند تا فرد بیش‌ترین بهره را از ملاقات‌های خود با پزشک ببرد. این مقاله توضیح می‌دهد که چگونه با پزشک خود دربارۀ طرح برنامهای برای بهبود و سلامت در آینده گفت‌وگو کنید.
منبع : ncii
