فتق به پیش رفتگی و خروج یکی از احشا (اندرونه) یا فاسیای اندام یا بخشی از آن در دیواره‌ای که به طور طبیعی آن را دربر می‌گیرد از طریق یک معبر یا کانال و یا روزنه آناتومیک گفته میشود.
واژهٔ اندرونه یا احشا (مانند روده ٬ جگر و غیره) در کل به تمام اندام‌های موجود و محصور درون حفره‌ای از فضای کالبدی یک ارگانیزم گفته میشود. در بدن انسان فضای حفره‌ای شامل حفره دماغی٬ حفره صدری یا سینه‌ای٬ حفره شکمی می‌باشد. فتق تنها در مورد احشای آزاد و یا دارای قابلیت جابجا شدن بواسطه یک بیماری و یا تروما گفته میشود.
تشخیص فتق
- در صورتی که محل فتق برآمده باشد انجام تست‌های دیگر، ضرورت ندارد.
- چنانچه علایم فتق مانند درد در کشاله ران یا نواحی دیگر بدن هنگام بلند کردن اجسام سنگین، وجود داشته باشد پزشک می‌تواند با افزایش فشار داخل شکم بیمار (در حالت ایستادن یا سرفه کردن) محل آن را تشخیص دهد.
- اگر فتق کشاله ران ایجاد شود پزشک با لمس کردن ناحیه مستعد، قادر به تشخیص محل آن است. در آقایان نیز با برگرداندن پوست در قسمت بیضه می‌توان ناحیه دچار فتق را شناسایی کرد.
- تصویربرداری CT و سونوگرافی می‌تواند در تشخیص فتق کمک کننده باشد اما معمولاً انجام آن ضرورت ندارد.
درمان فتق
درمان اساسی فتق اینگوینال جراحی و ترمیم فاسیا و جدار شکم است هرچند احتمال عود و بروز عوارض (مانند دردهای مزمن ، انسداد روده) بالاست. جراحی به روش لاپاراسکوپیک اغلب روش ترجیحی هرنیورافی است. در موارد عدم جراحی اقدامات نگهدارنده مانند استفاده از فتق بند و اجتناب از افزایش فشار داخل شکم (مانند سرفه و زورزدن) پیشنهاد میشود.
جراحی فتق قبل از عمل
- در صورت داشتن مشکلات قلبی، دیابت و یا مصرف داروهای خاص، جراح را مطلع سازید.
- یک هفته قبل از جراحی، مصرف داروهای رقیق کننده خون، آسپرین و ضد التهاب را متوقف کنید زیرا باعث خونریزی شدید حین جراحی می‌شوند. برای تسکین درد می‌توانید استامینوفن مصرف کنید.
- ۸ ساعت قبل از عمل، از خوردن و نوشیدن خودداری کنید.
- بهتر است روز قبل از عمل تنها مایعات مانند آب، آبمیوه، آب ویتامینه و … بنوشید. از نوشیدن نوشابه‌های گازدار و نوشیدنی‌هایی مانند قهوه خودداری کنید.
- از انجام فعالیت‌هایی که باعث افزایش فشار داخل شکم در ناحیه فتق میشود، خودداری کنید.
- شب قبل و یا صبحِ روز جراحی دوش بگیرید. اگر چه لاپاروسکوپی، با حداقل تهاجم انجام میشود اما همچنان احتمال ایجاد عفونت وجود دارد که حمام کردن این ریسک را کاهش می‌دهد.
جراحی فتق بعد از عمل
- بعد از عمل، احتمال ایجاد کبودی و تورم وجود دارد. بنابراین می‌توانید طی ۳-۱ روز بعد از جراحی، از قرار دادن یخ بر روی محل زخم جهت کاهش درد و تورم استفاده کنید.
- شما می‌توانید ۴۸ ساعت بعد از جراحی، دوش بگیرید.
- بعد از جراحی می‌توانید فعالیت‌های خود را به آرامی از سر بگیرید اما تا زمانی که پزشک اجازه نداده است باید از بلند کردن اجسام سنگین و انجام فعالیت‌های شدید خودداری کنید. بهتر است تا ۶ هفته از کار سنگین پرهیز کنید.
- در روزهای اول بعد از جراحی، مواد غذایی فیبردار مصرف کرده و از خوردن غذاهای چرب، سرخ کرده و تند و نوشیدن نوشابه‌های گازدار، پرهیز کنید.
- در صورت بروز هر گونه مشکل اعم از تهوع و استفراغ و تب بالای ۵/۳۸ درجه، با پزشک خود تماس بگیرید.
منبع:ویکی پدیا.احمد فنایی
