راه حفظ سلامت کلیه ها در ماه رمضان چیست

[sbu_post_image]

کلیه ها

کلیه ها مسئول دفع مواد زائد از بدن هستند. سرطان کلیه جزو سرطانهای با روند بد محسوب می شود. سرطان کلیه اکثرا در افراد بالای 40 سال دیده می شود. بهترین تست تشخیصی، CT اسکن است.
کلیه ها دو عضو لوبیایی شکل هستند که در هر طرف در زیر دنده ها در ناحیه پهلوها قرار گرفته اند و مثل هر عضو دیگر بدن می توانند سرطانی شوند. کلیه ها مسئول دفع مواد زائد از بدن هستند.
سرطان کلیه جزو سرطانهای با روند بد محسوب می شود. سرطان کلیه 2 درصد سرطانهای بدن را شامل می شود. در آمریکای شمالی بیشترین میزان شیوع و در آسیا و آفریقا کمترین میزان شیوع را دارد.

بیماری كلیه

اگر چه كلیه ها، عضوهای كوچكی هستند ، ولی از وظایف حیاتی زیادی از جمله تصفیه نمودن مواد زاید و مایعات اضافی از خون را به عهده دارند كه در حفظ سلامتی عمومی بدن موثر است. بیماری شدید كلیه، ممكن است منجر به نارسایی كامل آن شود، كه نیازمند درمان با دیالیز یا پیوند كلیه برای جلوگیری از مرگ است . اگر چه درمانهای موثری برای بسیاری از بیماریهای كلیه وجود دارد ولی مردم هنوز نمی دانند كه بیماریهای كلیه قابل پیشگیری اند.

چگونگی انجام كار كلیه ها

 خون از طریق یك سرخرگ از قلب به كلیه وارد می شود.

 خون با گذشتن از میلیون ها صافی كوچك، تمیز می شود.

 مواد دفعی از طریق میزنای ( حالب) عبور كرده و به عنوان ادرار در مثانه جمع می گردد.

خون تصفیه شده از طریق سیاهرگ ها به جریان خون بر می گردد.

 هنگامی كه مثانه پر از ادرار می شود از طریق پیشابراه ادرار از بدن خارج می شود.

كلیه ها هر 24 ساعت جمعاً حدود 200 لیتر از مایعات بدن را تصفیه و به جریان خون بازمی گردانند حدود 2 لیتر مایع به صورت ادرار از بدن دفع می شود در حالی كه باقیمانده یعنی حدود 98 لیتر به بدن باز می گردد. ادراری كه ما دفع می كنیم تقریباً ظرف مدت 1 تا 8 ساعت در مثانه ذخیره شده است.

 

سلامت کلیه ها در ماه رمضان

ماه مبارک رمضان آغاز شده است و مصادف شدن این ایام با فصل گرما، لزوم توجه به نوع تغذیه در ماه صیام را دو چندان می کند از همین رو روزه داری و ملاحظات تغذیه ای و پزشکی آن برای گروه های مختلف را به بحث و بررسی میکنیم؛

با توجه به این که در ماه مبارک رمضان، افراد در معرض کم آبی شدید قرار می گیرند و مواد زائد با غلظت بالا در ادرارشان دفع می‌شود، بنابراین در این ماه برای پیشگیری از تشکیل سنگ‌های کلیه و دستگاه ادراری، باید مبادرت به مصرف مایعات بیشتری در سحر و افطار کرد.
افرادی که تشکیل سنگ‌های ادراری در آن‌ها فعال بوده و بیش از دو سنگ ادراری ظرف مدت 6 ماه داشته‌اند یا هم اکنون دارای سنگ ادراری هستند، بهتر است موارد احتیاط را در زمینه مصرف مایعات رعایت کنند.
اما روزه‌دارانی که فقط یک نوبت سنگ ادراری درمان شده داشته‌اند، به شرط مصرف آب فراوان بین افطار تا سحر می‌توانند روزه بگیرند، هر چند تحت نظر بودن این افراد توسط پزشک نیز بسیار ضروری است.

دیالیزی ها هم بخشی از بیماران کلیوی هستند که در ماه رمضان میخواهند روزه بگیرند. بیماران کلیوی که تحت درمان دیالیز قرار گرفته‌اند، باید از روزه گرفتن خودداری کنند.

با توجه به این که بیماران دیالیزی قدرت تطابق پرخوری و کم‌خوری را ندارند و بیشتر اوقات هم کم‌اشتها هستند، از نظر پزشکی، قادر به روزه گرفتن نیستند.

عامل اصلی بیماری کلیه

معمولاً دو علت مهم برای نارسایی کلیه ها (یا مرحله نهایی بیماری کلیه) دیابت( دیابت نوع 2 یا دیابت بزرگسالان) و فشار خون بالا وجود دارد. زمانی که این دو بیماری با درمان مراقبت شوند، بیماری های کلیه مرتبط با آنها می توانند پیشگیری شوند یا سرعت شان کاهش یابد. داروهای موثر زیادی برای درمان فشار خون بالا وجود دارند. علاوه براین، تغییرات سلامت بخش در شیوه زندگی، مانند کم نمودن وزن و ورزش مرتب در مراقبت از فشار خون بالا و حتی پیشگیری از آن موثر است.

نظارت دقیق بر قند خون در بیماران دیابتی از سایر مشکلات مانند بیماری کلیه، بیماری کرونر قلب وسکته پیشگیری می کند. زمانی که بیماران دیابتی، همزمان به فشار خون بالا مبتلا شوند، داروهای خاصی که بازدارنده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتنسین نامیده می شوند، برای حفظ عملکرد کلیه ها موثرند. سومین علت اصلی مرحله نهایی بیماری کلیه گلومرولونفریت( بیماریی که به واحدهای تصفیه کننده کلیه بنام گلومرول ، آسیب می رساند) است . در بسیاری از حالات، علت این بیماری ناشناخته است ، اما در برخی موارد ممکن است ارثی باشد یا در اثر عفونت به وجود آمده باشد.

برخی از بیماریهای دیگری که ممکن است بر کلیه اثر بگذارند شامل عفونت ها، سنگ های کلیوی و بیماریهای ارثی، می شوند. استفاده بیش از اندازه قرص های ضد درد یا مصرف مواد مخدر مانند هروئین می تواند به کلیه ها صدمه بزند . برخی از این بیماریها قابل درمان هستند. برخی موارد، درمان می تواند سرعت پیشرفت بیماری را کاهش و طول عمر را افزایش دهد.

مرحله نهایی بیماری کلیه زمانی رخ می دهد که حدود 90 درصد از عملکرد کلیه از بین برود. افراد مبتلا به نارسایی کلیه ممکن است دچارتهوع، استفراغ، ضعف، خستگی، گیجی، مشکل در تمرکز و از دست دادن اشتها شوند، نارسایی کلیوی با آزمایش خون و ادرار قابل پیشگیری است.

علایم بیماری کلیه

نشانه های هشدار دهنده بیماری های كلیوی و دستگاه ادراری.
فشار خون بالا

پیدایش خون با پروتئین در ادرار.

آزمایش كراتینین خون، بالاتر از 2/1 میلی گرم در دسی لیتر در زنان و 4/1 میلی گرم در دسی لیتر در مردان(كراتینین ماده دفعی است كه توسط كلیه های سالم از خون خارج می شود. ) در بیماریهای كلیوی ، سطوح كراتینی در خون ممكن است افزایش یابد.

تكرار ادرار به ویژه در شب .

مشكل در ادرار كردن یا ادرار درد آور.

6- تورم در چشم ها، تورم دست ها و پاها به ویژه در كودكان

علائم عفونت کلیه

• درد پشت یا پهلو
• تب
• تهوع و استفراغ
• درد عضلانی و بی حالی
• در درصدی از افراد علایم ادراری مثل سوزش ادرار، احساس فوریت ادرار، تکرر ادرار، خون در ادرار

عوارض عفونت کلیه

عفونت مکرر و شدید کلیه ممکن است منجر به آسیب کلیه و بیماری مزمن کلیه شود. در بعضی موارد، عفونت کلیه می‌تواند وارد جریان خون شود و در فرد شرایط خطرناکی به نام سپسیس ایجاد کند. بنابراین تشخیص به موقع و درمان عفونت کلیه به طور کامل ضروری می‌باشد.
از عوارض دیگر عفونت کلیه تجمع چرک در کلیه و ایجاد آبسه کلیه می‌باشد.

تشخیص عفونت کلیه

آزمایش ادرار برای تشخیص باکتری به وجود گلبولهای سفید، وجود کست (cast) انجام می‌شود. در صورتی که عفونت کلیه به درمان مقاومت نشان داد عکس‌های رادیولوژی و CT اسکن برای بررسی مشکلات کلیوی مثانه و حالب انجام می‌شود.

تفاوت درد کمر با درد کلیه

اغلب افراد تصور می کنند ایجاد درد در ناحیه کمر به علت درد کلیه است. در این مطلب میخوانید که درد کمر و درد کلیه چه علائمی دارند و تفاوت آنها مشخص است.

یکی از شایع ترین علل دردهای کمری گرفتگی عضلات کمری است که عمدتا در ناحیه چپ کمری ایجاد شده، شروع درد از ناحیه زیر دنده ها بوده و احساس تیرکشنده ای در ناف ایجاد می شود. علامت اسپاسم در ناحیه کمری، این نوع درد معمولا با تغییر وضعیت از حالت نشسته به ایستاده تشدید می شود که عمدتا در معاینه پزشک درد در ناحیه عمقی کمر بیشتر احساس می شود.

درد کلیوی از ناحیه زیر دنده ها شروع می شود و با انجام آزمایش و سونوگرافی پزشک به تشخیص قطعی می رسد. در افرادی که دچار یبوست مزمن هستند دردهای کمری شیوع بیشتری دارد، بسیاری از دردهای کمری در مبتلایان به یبوست مزمن با درد کلیوی اشتباه گرفته می شود.

نتیجه: بنابر این هر دردی در ناحیه کمر لزوما نشان دهنده درد کلیه نیست بلکه باید به پزشک مراجعه نمود و تشخیص قطعی را جویا شد. در بیش از 90 درصد موارد تشخیص قطعی علل کمر درد با انجام معاینه و شرح حال دقیق از بیمار توسط پزشک امکان پذیر است، بنابراین افراد باید هرگز نگرانی به خود راه ندهند.

نارسایی کلیه و دیابت

دیابت و فشارخون عامل 70 درصد از موارد نارسایی کلیه اند. کلیه‌ها یک جفت عضو کوچک (تقریبا به اندازه یک دست مشت کرده) لوبیایی‌شکل هستند که در دو طرف مهره‌ها و در زیر دنده‌های تحتانی قرار گرفته‌اند. این اعضا، محصولات فرعی متابولیسم و سموم را به صورت ادرار از بدن دفع می‌کنند و تعادل مایعات و املاح بدن را به عهده دارند. با وجود چنین اعضای مهمی در بدن، ما انواع غذاها، داروها، مواد افزودنی و مایعات اضافی را مصرف می‌کنیم و نگران تولید بیش از حد محصولات فرعی و زاید نیستیم، زیرا کلیه‌های سالم، مقادیر اضافی این مواد را در ادرار دفع می‌کنند. اما آیا می‌دانید رعایت نکردن چه مسایلی باعث می‌شود کلیه تخریب ‌شود و از کار بیفتد؟

تغییر در تعداد دفعات ادرار یا حجم ادرار در شبانه‌روز، تغییر رنگ ادرار، ورم صورت یا ورم پاها و درد یا سوزش حین دفع ادرار می‌تواند از علایم ابتلا به بیماری کلیوی باشد.

اهمیت ندادن به این علایم، ممکن است به تخریب بخشی از بافت کلیه بینجامد. زمانی که قسمتی از کلیه از بین برود و از این واقعه مدت زمانی بگذرد، ممکن است دیگر ترمیم نشود. در حالی که اگر به سرعت متوجه عوامل خطرزا برای کلیه شویم، به احتمال زیاد می‌توان از نارسایی برگشت‌ناپذیر کلیه پیشگیری کرد. متاسفانه گاهی فرد هنگامی از بیماری کلیوی خود آگاه می‌شود که بخش زیادی از بافت کلیه از بین رفته است. در این موارد نکته بسیار مهم، اتخاذ تدابیر و اقدام‌هایی است که بافت باقیمانده کلیه را از آسیب حفظ کند. اگر این اقدام‌ها به درستی انجام شوند، معمولا تا سال‌های سال فرد می‌تواند با بخشی از کلیه که کار می‌کند، با سلامت به زندگی ادامه دهد. مهم‌ترین این اقدام‌ها، کنترل دقیق فشارخون تحت نظر پزشک است. اگر فردی دچار کم‌کاری کلیه است، در مصرف انواع داروها باید احتیاط زیادی به خرج دهد. ما از چنین بیمارانی می‌خواهیم هرگاه به پزشک مراجعه می‌کنند، یادآوری کنند دچار این مشکل هستند تا پزشک در تجویز داروها ملاحظات لازم را در نظر بگیرد. انجام تصویربرداری با ماده حاجب در چنین افرادی منع دارد و لازم است به این نکته نیز توجه شود.

منبع : متخصص سنگ کلیه تهران