سرطان کلیه؛ علل، تشخیص و درمان

سرطان کلیه یکی از ۱۰ بیماری خطرناکی است که بین سنین ۵۰ تا ۷۰ سالگی شایع تر  است و  ۲ تا ۴٪ بیماریهای بدخیم سرطان را شامل می شود. مردان بیشتر از زنان (۶۰٪) به آن مبتلا می شوند.

اولین نشانه آن معمولا” وجود خون در ادرار است که در این هنگام پزشک با انجام سونوگرافی به وجود تومور پی می برد. بعضا” با پیدایش درد در پهلوها و احساس درد در شکم همراه می باشد. اغلب معالجه آن ، برداشتن کامل کلیه است. راههای معالجه دیگری معمولا” احتیاج نیست.

تشخیص

اگر بیمار علایمی داشت که مشابه سرطان کلیه بود، پزشک یک یا بیشتر از این آزمایش ها را در مورد او انجام می دهد:

– تست بدنی: پزشک علایم حیاتی مثل تب و فشار خون بیمار را چک کرده و پهلوهای او را لمس می کند.

– تست ادرار: برای چک کردن خون در ادرار

– تست خون: برای اندازه گیری موادی مثل کراتینین (غلظت زیاد کراتینین به این معنی است که کلیه ها کار خود را درست انجام نمی دهند)

– تست IVP : پزشک رنگ خاصی را به درون وریدی در بازو تزریق می کند. رنگ در بدن حرکت می کند و به وسیله کلیه ها دریافت می شود. رنگ باعث درخشش کلیه ها در زیر اشعه ایکس می گردد. مقداری از اشغه ایکس رنگ را هنگام عبور از مثانه و حالب ردیابی می کند. اشعه ایکس می تواند تومورهای کلیه و مشکلات دیگر را نشان دهد.

– سی تی اسکن: دستگاه تولید کننده اشعه ایکس به کامپیوتری متصل است و یک سری عکس از جزئیات کلیه می گیرد.

– تست ماورای صوت: از امواج فوق صوت که افراد آن را نمی شنوند استفاده می گردد. امواج از کلیه بازتاب می شوند و پژواک آنها توسط رایانه ای دریافت و تصاویری تحت عنوان سونوگرام ساخته می شود.

– بیوپسی (نمونه برداری): عبارتست از خارج کردن تکه ای از بافت کلیه برای بررسی سلول های سرطانی.

علت سرطان کلیه:

سلول های سرطانی در همه انسانها وجود دارد که بخودی خود می میرند ویا اینکه تحت تأثیر سیستم ایمنی بدن، اثر مخرب خود را از دست می دهند.نقش مهم در مرگ خودبخود سلول های سرطانی را سلول مرگ از قبل طراحی شده ای به نام  آپوپتوزه انجام می دهد.اینکه چرا بعضی از سلولهای سرطانی، با این وجود، باقی مانده و تکثیر می شوند مشخص نیست. مطمئنا” علت مشخصی سبب آن نمی شود ، بلکه فاکتورهای پیچیده ای با همدیگر ادغام شده و منجر به سرطان می شوند.

– مصرف دخانیات (سیگار) در ایجادسرطان کلیه نقش زیادی دارد.(۲۵ تا ۳۰٪)
– اضافه وزن بخصوص در خانم ها
– اشتغال به کارهایی که در معرض تماس با پنبه نسوز و کادیوم هستند
– در بیماران دیالیزی، امکان ابتلا به سرطان کلیه، به علت ایجاد کیست های زیاد، ۳۰ برابر می باشد که در حدود ۶٪ این افراد به مرور زمان به سرطان کلیه مبتلا می شوند.
– پیوند کلیه در افراد ، احتمال سرطان کلیه را بالا می برد.
– عوامل ژنی بندرت اتفاق افتاده(۱٪) که اغلب زود و در هر ۲ کلیه ایجاد می شود.

پیشگیری:
– از مصرف دخانیات خودداری کنید.
– رژیم غذایی مناسب و سالمی داشته باشید.

علائم:
– درد پهلوها یا یک پهلو
– خون در ادرار
– احساس فشار در شکم
– فشار خون بالا
– تب
– خستگی سردرد
– لاغر شدن
– پائین آمدن توانايی بدن
البته هر کدام از این علائم می تواند نشانه بیماری های دیگری باشند.

راههای شناخت آن:
– سونوگرافی : با سونوگرافی کیست و تومور تشخیص داده می شود.
– سی تی اسکن که همراه با داروی بیهوشی بوده و نوع بدخیم یا خوش بین معلوم می شود.
– تستهای آزمایشگاهی( آزمایش ادرار و خون)
– وقتی معلوم شد که تومور است، مرحله بعدی تشخیص این است که به استخوان زده یا نه؟ سپس عملکرد کلیه ها بررسی می شود. با انجام آنژیوگرافی، مویرگهای خونی بررسی می شود.سونوگرافی از شکم نشان می دهد که آیا به کبد نیز گسترش یافته؟
عکس برداری از سینه ها نشان می دهدکه آیا ریه ها نیز درگیر شده اند؟
– بندرت سی تی اسکن از مغز لازم است.

تنها با نمونه برداری بعد از عمل و آزمایشات پاتولوژی عمق تومور آشکار می شود که آیا بافت لنفاوی و یا سایر اعضای بدن درگیر شده یا نه؟

شانس بهبودی:
متفاوت بوده و هرچه زودتر شناخته شود شانس بهبودی بالاتر است. (تا ۹۵٪)
عمل: در چگونگی عمل و نحوه آن، وضعیت بیمار، سن او ، اینکه تومور در یک کلیه است یا هر دو کلیه و اگر در یک کلیه است عملکرد کلیه دیگر چگونه است ، نقش مهمی دارد. معمولا” کلیه درگیر با تومور را به طور کامل و ماهیچه های نزدیک و بافت
لنفاوی مجاور آن را نیز درمی آورند. اگر هر دو کلیه دچار تومور هستند و یا فرد دارای یک کلیه است و دچار تومور شده، پزشکان سعی می کنند تومور و قسمت هایی از کلیه را درآورند بگونه ای که عملکرد کلیه باقی بماند.
عمل با بیهوشی کامل انجام می گیرد. ریسک عمل ۲ تا ۳٪ است.

پس از عمل:
– در روزهای اول بعد عمل ، اغلب چای نوشیده می شود و وقتی روده ها دوباره عملکرد خود را بدست آورند ، (۳ تا ۴ روز بعد عمل) غذاهای راحت و سبک به بیمار داده می شود.

– شیمی درمانی معمولا” در این بیماری موثر نیست ولی در موارد وخیم آن به همراه ایمن تراپی انجام می شود.

– در نوع شدید آن که به استخوان زده، کاهش کلسیم در استخوان و افزایش آن در خون، همراه با تشنگی زیاد، تهوع،‌ استفراغ، لرزش ماهیچه ها، یبوست و فراموشی دیده می شود.گاهی ممکن است با کما و اختلال در ضربان قلب همراه شود. اغلب به بیمار توصیه می شود که نوشیدنی زیادی بنوشدو نمکهای متعددی بخورد.

– در کنار راههای متعددی که برای درمان سرطان وجود دارد، تغذیه نقش بسیار مهمی دارد.

– روزه و یا کم خوری بسیار خطرناک است و سیستم ایمنی بدن را ضعیف می کند. با ترک سیگار ، امکان برگشت مجدد بیماری کم می شود.
به بیمار توصیه می شود خود را منزوی نکند.

– تا ۳ سال بعد عمل ، توصیه می شود هر ۳ ماه یکبار، تمامی آزمایشات لازم را انجام دهد تا خدای نکرده از برگشت سرطان ، آگاه شود.از سال سوم هر ۶ ماه یک بار و پس از چند سال ، سالی یک بار کافی است.

– این بیماری در حدود ۳۰ تا ۴۰ ٪  از بیماران، مجددا” آشکار می شود. در ۶۰ تا ۷۰ ٪ آنها در ۲ سال اول بروز کرده و در افرادی هم پس از ۱۵ سال بروز می کند.

منابع: مجله پزشکی مادر، تبیان