سنگ ادراری،جنس سنگ کلیه

آزمایشات بیمار مبتلا به سنگ ادراری

آزمایش ادرار- آزمایش ادرار باید بلافاصله بعد از جمع کردن ادرار انجام شود. بهتر است نمونه ی ادرار صبحگاهی باشد و طی شب گذشته بیمار مواد غذایی استفاده نکرده باشد. در آزمایش میکروسکوپی ادرار بیمار، خون و گلبول های قرمز دیده می شود. همچنین چرک و گلبول های سفید نیز دیده خواهد شد. ممکن است باکتری هم در ادرار دیده شود. سنگ باعث عفونت، التهاب، ایجاد چرک، و ورود آن به ادرار می شود و از طرف دیگر خود عفونت، به افزایش اندازه سنگ کمک می کند. در آزمایش ادرار وزن مخصوص ادرار نیز اندازه گیری می شود. همچنین انجام آزمایش ادرار به منظور پیگیری درمان به صورت پیاپی صورت می گیرد.

کشت ادرار- برای تعیین نوع میکروب مولد عفونت، ممکن است پزشک شما آزمایش کشت ادرار هم درخواست کند که در جهت انتخاب درمان صحیح تأثیر بسزایی دارد.

جمع آوری و آزمایش ادرار 24 ساعته و نمونه ی خون همراه آن – اکثر بیماران دارای سنگ دستگاه ادراری مبتلا به بیماری سوخت و ساز قابل اصلاح هستند. جمع آوری ادرار 24 ساعته و نمونه ی خود همراه آن جهت بررسی عیوب سوخت و ساز بدن انجام می شود. برای انجام این آزمایش، سه نمونه ی ادرار 24 ساعته همراه با نمونه ی خون همزمان برای هر کدام، از بیمار جمع آوری شده و تحت بررسی قرار می گیرند. میزان کلسیم، اسید اوریک و کراتینین سرم و ادرار، اگزالات و سیترات ادرار و نیز الکترولیت های سرم اندازه گیری می شود. حجم ادرار هم یک عامل مهم در بررسی است.

تعیین خصوصیت شیمیایی سنگ- چنانچه سنگ در اختیار باشد باید نوع عناصر تشکیل دهنده آن توسط آزمایشگاه معلوم شود چرا که اساس درمان به نوع سنگ نیز بستگی دارد. به همین دلیل به بیماری که دارای دردهای شدید مربوط به دفع سنگ است توصیه می شود که در ظرفی ادرار کند و چنانچه سنگ یا رسوباتی دفع شد، مواد دفع شده جهت تجزیه شیمیایی به آزمایشگاه فرستاده می شود.

جنس سنگ کلیه

شايع ترين نوع سنگ کليه ، سنگ های کلسيمی هستند. شايد حدود 80 تا 85 درصد از انواع سنگ های کليوی سنگ های کلسيمی هستند. اين سنگ های کلسيمی هم عموما” به صورت نمک های کلسيم هستند. يعنی مثلا” اگزالات کلسيم يا فسفات کلسيم، بعد از سنگ های کلسيمی، سنگ های عفونی، اسيد اوريکی و ساير انواع سنگ ها شيوع دارند. ولی اکثر افرادی که گرفتار سنگ کليه می شوند، در واقع گرفتار سنگهای کلسيمی هستند.

اين کلسيم ممکن است ، بيش از حد از روده جذب شود. ما در طول روز حدود هزار ميلی گرم کلسيم مصرف می کنيم که از اين مقدار چيزی حدود يک سومش جذب می شود. اگر اين ميزان جذب به هر دليلی افزايش يابد، مثلا” ميزان کلسيمی که مصرف می کنيم، زياد باشد،می تواند باعث تشکيل سنگ شود. ممکن است، ميزان کلسيمی که از طريق کليه دفع می شود، به دليل يک بيماری افزايش يابد. البته اين بيماری ها عموما” بيماری های مربوط به استخوان و هورمون های مربوط به آن هستند. مثلا” در بيماری هيپرپاراتيروئيدی ، برداشت کلسيم از استخوان ها افزايش می يابد و می رود که از کليه دفع شود و تبعا” غلظتش در ادرار افزايش يافته و باعث تشکيل سنگ می شود. در بعضی از موارد هم کلسيمی که به کليه می رسد زياد نيست ولی خود کليه به دليل مشکلی که دارد، بيش از حد کلسيم را دفع می کند. ماجرا از اين قرار است: حدود 95 درصد کلسيمی که در ابتدای واحدهای کليوی وارد ادرار می شود، دوباره در کليه باز جذب می شود. اگر کليه ای نتواند اين 95درصد کلسيم را باز جذب کند، مسلما” غلظت کلسيم ادرار بالا می رود و زمينه ساز تشکيل سنگ می شود.

از چه غذاهایی باید پرهیز کرد ؟

تعیین نوع رژیم غذائی بر اساس آزمایشات خون وادرار ۲۴ ساعته می باشد که علت سنگ سازی را مشخص می کند ، مثلا :

۱- در مواردی که دفع اگزالات ادرار بیشتر از حد طبیعی باشد بیمار باید از غذاهایی که حاوی مقدار زیاد اگزالات هستند مانند اسفناج ، چغندر ، جعفری ، شوید ، توت فرنگی ، سبوس گندم ، ریواس ، بعضی از انواع آجیل مانند بادام زمینی ، گردو ، بادام ، بنشن (لوبیا ، باقلا ) نوشابه ، شکلات وفلفل کمتر استفاده کند.

۲- از نمک هم باید پرهیز شود . نمک عاملی است که به ساخته شدن سنگهای کلسیمی کمک می کند وافرادی که کلیه سنگ ساز دارند ، نباید سر سفره به غذایشان نمک بزنند . ومواد شور مثل خیار شور ، غذاهای کنسرو شده ، سوسیس ، کالباس وغذاهای آماده مصرف نکنند.

۳- مصرف مقادیر بالای ویتامین Cباعث افزایش ترشح اگزالات ادرار وتشکیل سنگ می شود ومصرف بیش از اندازه قرصهای ویتامین Cمیتواند مضر باشد.

اضافه وزن چه نقشی در ایجاد سنگ کلیه دارد ؟

افزایش وزن باعث افزایش خطر تشکیل سنگ، بخصوص در خانمها میشود بنابراین کنترل وزن می تواند درپیشگیری از عود سنگ موثر باشد.

منبع: کتاب سنگ کلیه